پاکستان، برنده نهایی بازی افغانستان

به نظر می‌رسد بازی‌ای که چهل سال پیش با مداخله اتّحاد جماهیر شوروی در افغانستان و حضور قدرت‌های غربی در این میدان آغاز شده بود به پایان خود نزدیک شده است. دو ابرقدرت شوروی و امریکا با دانه‌های خود در این زمین بازی کردند و هردو هم با باخت، زمین بازی را ترک کردند. و امّا کم کم آشکار می‌شود که برنده این بازی هیچ‌کشوری نیست جز پاکستان. حالا پاکستان در میدان بازی افغانستان تنها و بی‌رقیب مانده است.

پاکستان در سال‌های جهاد افغانستان کمک‌های زیادی از کشورهای غربی به نام جنگ با بلوک کمونیسم و از کشورهای عربی به نام جهاد در افغانستان دریافت کرد. با پیروزی گروه‌های جهادی، فضای ضد غربی به وجود آورد و از گروه‌های تروریستی چون القاعده در برابر غربی‌ها حمایت کرد. از آن‌‌طرف به غربی‌ها چنین القا کرد که تنها پاکستان می‌تواند گروه‌های تروریستی ضد غربی را مهار کند. غربی‌ها در دام نیرنگ‌های این کشور افتادند و میلیاردها دالر به نام مبارزه با تروریسم به جیب پاکستان ریختند.

در همین‌حال پاکستان با حمایت و سازماندهی طالبان و دیگر گروه‌های تروریستی، ایالات متحده را در افغانستان به ناکامی مواجه ساخت و سرانجام امریکا و متحدانش پس از ۲۰ سال، به ناچار افغانستان را ترک کردند. برخی اسناد پشت پرده نشان می‌دهد که غربی‌ها قیمومیت پاکستان بر افغانستان را رسماً پذیرفته‌اند.

عمران خان صدراعظم پاکستان اخیراً گفته است: سیاست عمق استراتژیک پاکستان نسبت به افغانستان تغییر کرده و این کشور دیگر در پی مداخله و اثرگذاری در افغانستان نیست. وی افزوده است: ما در افغانستان از حکومتی حمایت می‌کنیم که برای مردم آن قابل قبول باشد.

ظاهراً سخنان عمران خان با هدف انحراف افکار عمومی از جدیدترین اقدامات پاکستان گفته شده است. به تازگی برخی رسانه‌های خبری گزارش داده‌اند که از زمان آغاز خروج نیروهای خارجی از افغانستان، صدها شبه‌نظامی و طلاب علوم دینی پاکستان برای حضور در کنار طالبان راهی افغانستان شده‌اند. این‌روزها جمعیت علمای پاکستان، وجوب جهاد در افغانستان را بیش از گذشته تبلیغ می‌کند. استخبارات ارتش (i.s.i)، شبه‌نظامیان را سازمان‌دهی کرده به شورای کویته تحویل می‌دهد که به جبهه‌های مختلف جنگ تقسیم ‌شوند.

به گفته آگاهان نظامی، هم‌اکنون چند هزار شبه نظامی پاکستانی، نیروهای القاعده، اعضای نهضت اسلامی ازبکستان، اویغورهای چینی و جنگ‌جویان چچینی در کنار طالبان مشغول جنگ هستند. هدف پاکستان از گسیل نیروهای جدید، جلوگیری از فرسایشی‌شدن جنگ جاری است. تلاش طالبان و حامیانش این است که پیش از فرارسیدن فصل سرد، سلطه خود را بر کشور کامل کند.

اخیراً برخی رسانه‌های غربی فاش کرده‌اند که توافق‌نامه امریکا با طالبان مبتنی بر توافق‌نامه‌ای است که امریکا با پاکستان امضا کرده است. بر اساس این توافق‌نامه، پاکستان به امریکا کمک می‌کند تا خود را آبرومندانه از باتلاق افغانستان نجات دهد. دو کشور در افغانستان از حکومتی حمایت می‌کنند که پایه‌های وسیع داشته باشد. دو کشور در جنگ جاری، بی‌طرف می‌مانند و در نهایت طرف برنده را به رسمیت می‌شناسند.

هم‌چنین بر اساس توافق‌نامه امریکا و پاکستان، کمک‌های اقتصادی امریکا به پاکستان از سر گرفته می‌شود و رابطه پاکستان با چین بیش از این گسترش نمی‌یابد.

در ماه‌های اخیر، پاکستان در ضمن تقویت نظامی طالبان، تلاش کرده است تعدادی از سران اقوام و احزاب افغانستان را نیز جذب کند تا طالبان بتواند به ظاهر حکومتی با پایه‌های وسیع تشکیل بدهد. دعوت پاکستان از کسانی چون حکمتیار، خلیلی، مسعود، رحمانی و … با این هدف صورت گرفته است. مهم این است که افرادی به نمایندگی از اقوام غیرپشتون در حکومت طالبان حضور سمبولیک داشته باشند.
بنابراین در چهل سال گذشته پاکستان گام‌ به گام به اهداف سیاسی، اقتصادی و نظامی خود در افغانستان نزدیک شده است. رقیبان شرقی و غربی خود را از میدان بازی بیرون کرده و اقتصاد از هم پاشید‌ه‌ای خود را سروسامان داده است. هدف نهایی این کشور که با پیروزی طالبان جامه عمل خواهد پوشید این است که افغانستان خانه خلوت این کشور بوده و بر سیاست و اقتصاد افغانستان سلطه بدون رقیب داشته باشد.

سید اسحاق شجاعی