همسویی ایران، روسیه و پاکستان برای مقابله با امریکا در افغانستان

روسیه، ایران و پاکستان به راحتی می توانند طرح های ایالات متحده امریکا در افغانستان را با شکست مواجه سازند مگر اینکه در پروسه صلح سهیم شوند.

جو بایدن رئیس جمهور منتخب امریکا قصد دارد سرعت خروج نیروهای امریکایی از افغانستان را کاهش دهد و ضرب الاجل «یکم ماه می» را نادیده بگیرد.

طالبان اما از سویی اخطار داده اند در صورت نقض توافق نامه صلح این گروه با امریکا که ماه فبریه سال گذشته میلادی در دوحه قطر امضا شد، خشونت ها و جنگ را بیش از پیش افزایش خواهند داد. پنتاگون از طرف دیگر خروج کامل نیروهایش از افغانستان را مشروط به عملی شدن تعهد طالبان به جلوگیری از تروریزم می داند.

این در حالی ست که هیات صلح طالبان در یک بی اعتنایی خاص به مذاکرات بین الافغانی دوحه که به ابتکار امریکا راه اندازی شده، سرگرم مسافرت های کاری خود به تهران و مسکو می باشند. برخلاف شواهد مستند سازمان ملل دال بر دست داشتن طالبان در کشتار ده ها هزار غیرنظامی، سران این گروه به نشست های سیاسی در سطوح بالا دعوت می شوند. تعجب برانگیز است ایران که در سال ۲۰۰۱ میلادی به امریکا برای نابودی طالبان کمک کرد چه طور پس از بیست سال از این گروه استفاده می کند تا تلاش های امریکا در افغانستان را بی ثمر سازد.

دعوت دو هفته پیش ایران از طالبان و انتشار عکس هایی از احترام محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه این کشور به ملا غنی برادر تعجب بسیاری را برانگیخت و در عین حال پیام روشنی به جو بایدن ارسال نمود: اینکه ایران باید در هرگونه تصمیم گیری در مورد افغانستان سهم داشته باشد.

این حقیقت که دو روز بعد شیر محمد عباس استانکزی از مقامات عالی رتبه طالبان در دفتر سیاسی این گروه در قطر، در رأس یک هیات بلند پایه دیگر به مسکو سفر کرد، نشان داد ایران و روسیه یک مانور هماهنگ دارند. هر دوی این اقدام بدون تایید پاکستان نمی توانست شکل بگیرد.

ایران، روسیه و پاکستان نسبت به پتانسیل ادامه حضور نیروهای امریکایی در افغانستان و بازگشت نیروهای بیشتر امریکایی به افغانستان نگرانی های مشترک دارند.

اصرار طالبان به خروج نیروهای امریکایی از افغانستان در رسانه های ایرانی انعکاس گسترده یافت و ظریف به طالبان گفت باید تمام آنچه می توانند انجام دهند را انجام دهند تا به صلح برسند و مطمئن شوند اشغالگران دیگر بهانه ای برای حضور در افغانستان ندارند. وزیر امور خارجه ایران تاکید کرد ایالات متحده به هیچ عنوان میانجیگر یا داور خوبی نیست.
علی شمخانی، دبیر شورای امنیت ملی ایران، نیز در دیدار با ملاغنی برادر گفت طالبان همچنان به جهاد علیه امریکا مصمم هستند.

ایران تاکید دارد در ایده تقسیم قدرت طالبان، تمام گروه های قومی افغان باید مشارکت داشته باشند و از اینرو خواهان کار نزدیک تر با پاکستان می باشد. در این راستان بسیاری ایران را به حمایت از شیعیان به ویژه هزاره ها و تاجیک ها در ولایات غربی افغانستان متهم می کنند.
از سوی دیگر رئیس جمهور غنی به شدت وفادار به ایالات متحده امریکا باقی مانده و با دخالت ایران و پاکستان مخالفت می کند.

متحدین پیشین ایران در جبهه ائتلاف شمال اکنون تقسیم شده اند: یک طرف عبدالله عبدالله ست که به عنوان رئیس شورای عالی مصالحه ملی به طور نزدیک با اشرف غنی کار می کند می باشد و در سوی دیگر عطا محمد نور والی پیشین بلخ حضور دارد که در تلاش جلب حمایت برای دولت موقت جهت سرنگونی غنی می باشد.

علی رغم روابط نه چندان مسالمت آمیز در سال های اخیر، تهران و اسلام آباد به نظر می رسد به سوی نزدیکی بیشتر حرکت می کنند. چند روز گذشته، پاکستان آخرین گروه چهارده نفره از مرزبانان سپاه پاسداران ایران را آزاد کرد.

علاوه بر این مقامات ایران و پاکستان طی جلسات آن لاین موافقت کردند حجم معادلات تجاری دو طرفه خود در یک سال را به بیش از ۵ میلیارد دلار برسانند. دو کشور ماه گذشته جهت توسعه تجارت یک گذرگاه مرزی تازه را افتتاح کردند.

یک هفته قبل از سفر هیات طالبان به تهران، عمران خان نخست وزیر پاکستان در حمایت از ایران گفت امیدوار است امریکا تحریم ها علیه ایران را بردارد. وی تاکید کرد جمهوری اسلامی ایران ظرفیت تبدیل شدن به یک قدرت اقتصادی درمنطقه را دارد.

عباس استانکزی، رئیس هیات طالبان در سفر به مسکو، در یک کنفرانس خبری گفت اگر امریکا افغانستان را ترک نکند، این گروه جنگ را ادامه می دهد. وی ابراز امیدواری کرد روسیه در راه حل پایانی کمک لازم را انجام دهد.

روسیه که در دهه ۱۹۸۰ میلادی نزدیک به ده سال در افغانستان جنگید، با دعوت از طالبان یک بازی دیپلماتیک روبه رشد را به راه انداخته است. ضمیر کابولوف، نماینده ویژه روسیه در امور افغانستان و مأمور سابق سازمان استخباراتی روسیه (کا گ ب) در مصاحبه های مختلف خود گفته است امریکا نمی خواهد افغانستان را ترک کند و این سبب نزدیکی روسیه به طالبان شده است.

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران بلافاصله پس از دیدار با طالبان به مسکو سفر کرد و همکاری بین دو کشور را ستود و گفت: همکاری ایران و روسیه به بسیار قبل تر از تاریخ امریکا بر می گردد.
ایران و روسیه به طور نزدیک درافغانستان، سوریه، یمن و آسیای مرکزی با یکدیگر همکاری می کنند.

هر دوی این کشورها در خط مقدم برخی از اقدامات تازه از سوی دولت بایدن قرار دارند. روسیه به تازگی پیمان «استارت نو» را امضا کرده و ایران نیز انتظار راهی برای بازگشت امریکا به توافق هسته ای خود(برجام) را می کشد.

روسیه وایران نقشه راه روابط خود با دولت بایدن را از این منشور می نگرد.
آنها انتظار درخواست ها و کنترل های زیاد جدید را دارند.
روسیه و ایران نگرانی های امنیتی قابل توجیهی نسبت به حضور امریکا در افغانستان دارند و می خواهند مطمئن شوند اگر امریکا قرار است در افغانستان بماند، باید با این دو کشور مشورت های بیشتری داشته باشد و طالبان در این راستا نوعی گروگان به حساب می آیند. پاکستان نیز در این دیدگاه سهیم است و دوست دارد نقش خودش را بازی کند.

آنها می دانند همکاری و هماهنگی ایران، روسیه و پاکستان می تواند مذاکرات صلح به ابتکار امریکا در دوحه را تخریب کند و جلو هر طرح ناخواسته امریکا برای آینده افغانستان را بگیرد.

منبع +