روز جهانی مبارزه با کار کودک

“کودک کار” کودکی است که به یکی از اشکال کار “سبک/ سخت” و “داوطلبانه/ اجباری” جهت کسب درآمد و نه کسب توانمندی اشتغال دارد. در حقیقت منظور از “کار کودک” درگیر نمودن کودکان در آن دسته از فعالیت‏های اقتصادی است که مانع تحصیل، آموزش و برخورداری آنان از امکانات اولیه رشد فردی و اجتماعی‏شان می‏شود و با آسیب و بهره کشی همراه است.

بر همین اساس روز ۱۲ ژوئن مصادف با (۲۳ جوزا (خرداد) ماه) به عنوان “روز جهانی مبارزه با کار کودک” اعلام شده است که مستلزم همکاری دولت‌ها، کارفرمایان و سازمان‌های کار، جامعه مدنی و میلیون‌ها انسان از سراسر جهان است تا بتوان اقدام مؤثری را برای کمک به کارگران کودک انتظار داشت.

ماده ۳۲ “پیمان جهانی حقوق کودک” می‏گوید کودکان باید در برابر هر کاری که رشد و سلامتی آنها را تهدید می‌کند حمایت شوند و دولت‌ها نیز باید حداقل سن کار و شرایط کار کودکان را مشخص کنند.

سازمان ملل متحد سال ۲۰۲۱ میلادی را سال بین‌المللی “حذف کار کودک” نامگذاری کرده است. برنامه‌هایی که در این سال تدارک دیده شده فرصتی خواهند بود برای بررسی چالش‌هایی که همه‌گیری کووید-۱۹ در مسیر حذف کار کودک ایجاد کرده است.

کودکان کار بر اساس تعریف سازمان بین‌المللی کار، کلیه افراد گروه سنی ۵ تا ۱۷ سال را در برمی‌گیرد. بر اساس گزارش جدید سازمان ملل متحد در سال ۲۰۲۱، در دوران همه‌گیری بیماری کووید ۱۹ آمار کودکان کار در دنیا بسیار افزایش یافته و تعداد بیشتری از افراد در معرض خطر هستند.

بر اساس تازه ترین آمار در این گزارش، ۷۰ درصد کودکان کار در بخش کشارزی، ۱۰ درصد در بخش صنایع و ۲۰ درصد در بخش خدمات، مشغولند.

همچنین تقریبا ۲۸ درصد کودکان کار ۵ تا ۱۱ ساله و ۳۵ درصد آنها ۱۲ تا ۱۴ ساله میباشند و محروم از تحصیل هستند. آمار این کودکان در مناطق روستایی ۱۴ درصد کل کودکان را تشکیل می‌دهند که بیش از ۵ درصد در مناطق شهری است.

صندوق کودکان سازمان ملل متحد”یونیسف ” و سازمان یبن المللی کار”آی ال او” با انتشار گزارش مشترک اعلام کرده اند که شمار بی سابقه‌ای از کودکان کار در جهان اضافه گردید است و پس از ۲۰ سال موفقیقت در کاهش تعداد این کودکان اکنون این شمار به ۱۶۰ میلیون نفر رسیده است. در این گزارش آمده است که این رقم یک افزایش ۴/۸ میلیون کودک را در طول چهار سال نشان می‌دهد. این در حالی است که در فاصله سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۶ میلادی تعداد قربانیان کار کودکان تا ۹۴ میلیون کمتر شده بود.

هنریتا فور، مدیر اجرایی یونیسف گفته است: “ما در حال از دست دادن فرصت‌ها برای مبارزه با کار کودکان هستیم و سال گذشته به هیچ نتیجه درخور توجهی در این زمینه نرسیدیم. در دومین سال شیوع کرونا نیز همچنان تعطیلی مدارس، شوک‌های اقتصادی و کاهش بودجه‌های ملی ادامه دارند و در این شرایط خانواده‌ها مجبور به انتخاب‌های سخت می‌شوند”.

“کودک کار” کسی است که به یکی از اشکال کار «سبک/سخت» و «داوطلبانه/اجباری» جهت کسب درآمد و نه کسب توانمندی اشتغال دارد. منظور از “کار کودک” درگیر نمودن کودکان در آن دسته از فعالیت‏‌های اقتصادی است که مانع تحصیل، آموزش و برخورداری آنان از امکانات اولیه‌ی رشد فردی و اجتماعی‏‌شان می‏‌شود و با آسیب و بهره‌‏کشی همراه است.

عوامل اثر گذار بر کار کودکان
موضوع کودکان کار موضوع نسبتا پیچیده‌ای است و عوامل گوناگونی در آن اثر گذار هستند. از جمله:
• ساختار خانواده
• فقر
• تغییرات اقتصادی ناگهانی ناشی از جنگ و …(که منجر به مهاجرت به کشورهای همسایه برای کار با دستمزد بیشتر می‌شود) به شکل ویژه در مورد افغانستان صادق است.
• هزینه‌ی تحصیل و نظام آموزشی نادرست

منظور کودکان کارگری است که به صورت مداوم به خدمت گرفته می‌شوند در نتیجه بیشتر اوقات از رفتن به مدرسه و تجربه دوران کودکی بی‌بهره‌اند و سلامت روحی و جسمی آن‌ها در خطر است. کار کودکان یعنی فقر هم‌چنان وجود دارد. ریشه‌کن کردن کار کودکان به معنی توسعه و فرصت‌های بهتر برای همه است.