جوبایدن و شناسایی از افغانستان

در کنفرانس مطبوعای خود دیروز جو بایدن از ژورنالیست ها تقاضا نمود که دیگه از افغانستان از او چیزی نپرسند چون میخواهد ” در مورد چیز های شاد” صحبت کند نه در مورد چیزهای منفی. باور کنید که منظور جوبایدن این نبود که به غم و درد افغانها فکر میکرد و نمیخواست به اصطلاح روی زخم مردم افغانستان نمک بپاشد. او فقط میخواست سر امریکایی ها را از درد افغانها ناراحت نکند. او میخواست شاد باشد نه غمگین.

ولی قبل از اظهار این مطلب رئیس جمهور امریکا به یکی دو سوال در مورد افغانستان جواب داد. نمیشد که روز تاریخی و سرنوشت ساز، بدبختانه ممکن سازنده یک سرنوشت غمناک تری برای افغانها، روز تخلیه پایگاه نظامی بگرام، این مظهر قدرت و حضور امریکا که بارها گفته ام شباهت به یک قدرت اشغالگر داشت، جواب ندهد. ولی جواب جوبایدن باردیگر نشان داد که او یکی از نادر سیاستمداران امریکاست که افغانستان را با تمام پیچیدگی هایش خوب میشناسد.

در برابر سوالی که تمام ناظرین در سراسر دنیا میپرسند ” این‌که آیا این حکومت می‌تواند در برابر چالش‌های پیش رو مقابله کند”، جوبایدن گفت : “ما بیست سال آنجا بودیم. من در قصر سفید با رهبران افغان صحبت کردم. فکر می‌کنم آنها توانایی این را دارند که از حکومت محافظت کنند. من فکر می‌کنم در آینده مذاکرات بیشتری انجام خواهد شد، اما نگرانی من این است که آنها مسایل داخلی میان خودشان دارند، و بخاطر بقای حکومت به حمایت داخلی نیاز دارند.” از سالها به اینطرف، بویژه ازسال ۲۰۱۴، سال پایان یافته حضور ناتو، تفویض مسایل امنیتی به ارتش و پولیس افغان (افغانی ساختن جنگ) و بقدرت رسیدن اشرف غنی، به اینطرف، تکرار نموده ام که قدرت طالبان در ضعف ساختاری دولت افغانستان است. امریکا و متحدین آنها گرچه مسئولیتهای فراوانی در ایجاد اوضاع کنونی با حمایت از دولت غیر ملی و غیر مشروع، حکومت بیکاره حامد کرزی و حکومت فاسد، متعصب و تبعیض گرای اشرف غنی ، دارد، ولی این سیاستمداران ناکار آمد، چه جهادی و چه دو ملیتی، اند که نتوانستند به افغانستان یک دولت مشروع و قانونی بدهند. حتا تا امروز که قدرت آنها در لبه پرتگاه قرار دارد آنها توانایی پلانگذاری و ایجاد یک ائتلاف بزرگ ملی، فراگیر و همه شمول متکی بر افراد و شخصیتهای که بدنام نباشند را ندارند. هنوز که هنوز است برای تقسیم لاشه قدرت آنها به توافق نرسینده اند تا “شورای دولتی” را که از یکسال به اینسودر هواست تشکیل بدهند. این عدم وجود یک دولت مشروع، متحد و هم آهنگ و کاردان است که ۳۵۰ هزار نیروی نظامی و امنیتی تعلیم یافته و مجهز به مدرنترین سلاح های امریکایی و با کمک سالانه ۳ تا ۴ میلیارد دالر توسط امریکا صرفآ برای این نیروها، توانایی جلوگیری از پیشرفت طالبان را ندارند چه رسد به شکست داد آنها.

هیچ جنگی نبوده که بدون رهبری سیاسی و نظامی قوی (دولت مشروع و مورد حمایت مردم) پیروزی در آن ممکن بوده باشد. جوبایدن نقطه ضعف دولتی را که در افغانستان ایجاد کرده اند تشخیص میدهد ولی میداند که هیولایی را که خلق کرده نمیتواند کنترول کند. او مجبور است که با نوک زبان بیان کند که این هیولا میتواند در برابر یک هیولای قوی و بیرحم دیگر از خود دفاع کند “اگر اختلافات داخلی خود را حل کنند”. ولی تا کی ؟ یک، دو سه سال دیگر ؟

دکتر کریم پاکزاد