توافق جدید در افغانستان به آرامش می انجامد؟

محمد اشرف غنی و دکتر عبدالله، رو رقیب اصلی انتخابات ریاست جهموری افغانستان، روز گذشته، با امضای یک موافقتنامه سیاسی، به اختلافات چند ماهه خود پایان داده و همچون پنج سال گذشته، یک دوره جدید از حکومت مشارکتی را آغاز کردند.

طرفین، هریک پنجاه درصد از قدرت سیاسی را در اختیار خواهند داشت، معرفی وزرا بر اساس یک جدول میان طرفین تقسیم شده و والی(استاندار) هر ولایت (استان) نیز از سوی کسی معرفی خواهد شد که رای بیشتری در آن ولایت کسب کرده است.

بر اساس این توافق، محمد اشرف غنی به عنوان رئیس جمهور و دکتر عبدالله به عنوان رئیس شورای عالی مصالحه ( به جای ریاست اجرائیه در دولت پیشین) فعالیت خواهند کرد.
افکار عمومی، از امضای این موافقتنامه، چندان استقبال نکرده است و آن را پایان بخش بحران در افغانستان نمی داند.

شخصیت های مستقل سیاسی و عموم مردم، معتقدند که فشار آمریکا بر عبدالله و غنی از یکسو و تبعات خطرساز امضای موافقتانه صلح آمریکا و طالبان بر حکومت افغانستان از سوی دیگر، این دو را مجبور ساخت که از شعارهای محکم انتخاباتی خود عدول کرده و بار دیگر به حکومت اشتراکی تن دهند.

البته، در طول یک ماه گذشته، تلاش هایی از سوی برخی کشورهای منطقه نیز برای حل بحران سیاسی در افغانستان صورت گزفت و هیات هایی از کشورهای منطقه با سفر به کابل و دیدار با طرفین، تلاش داشتند تا به حل بحران سیاسی در افغانستان کمک کنند، اما آنچه که از حل بحران در افغانستان،؛ مد نظر کشورهای منطقه بود، با تصوری که آمریکا از حل بحران ارائه می کرد، تفاوت های جدی و اساسی دارد.

دولت آمریکا، با کاهش یک میلیارد دلاری کمک مالی خود به حکومت افغانستان، فقط بخشی از فشار فراوان خود به دولتمردان افغانستانی را برای کنار آمدن به یکدیگر علنی ساخت و با افزایش فشار های گسترده غیر علنی، تلاش کرد تا وضعیت انتخابات، به یک سرانجام مشخص منتهی شده و مقدمات اجرایی شدن توافقات صلح و امریکا و طالبان که ارتباط مستقیمی با حکومت افغانستان داشت، فراهم شود.

آمریکاییها، صرفا به دنبال این هستند که تکلیف انتخابات در این دور، به هر شکلی، یکسره شود تا پیگیری مذاکرات شان با طالبان بر زمین نماند، اما کشورهای منطقه، بر حل دائمی مشکلات زیر ساختی که منجر به عدم شفافیت در انتخابات شده بود تاکید دارند. بنابراین راه حل سیاسی مورد نظر بقیه، احتمالا به بطلان انتخابات منجر می شد که طبیعتا، برای تشکیل کابینه و تعیین ریئس حکومت از طریق یک مسیر قانونی، زمان بیشتری مورد نیاز می شد.

اما آمریکا با بهره گیری از اهرم های فشاری که بر طرفین دارد، بدون اینکه به دنبال رفع دلایل بحران باشد، یکبار دیگر از یک مسیر غیر قانونی و مخالف با قانون اساسی و قانون انتخابات افغانستان، رهبران سیاسی کشور را وادار به حضور در حکومتی مشارکتی اما فاقد پشتوانه مردمی نمود.

برخی شنیده های غیر رسمی حاکی از آن است که زلمی خلیلزاد در گفتگوهای خود با غنی و عبدالله، به هریک از آنها به صورت جداگانه و مستقل گفته است که عمر این حکومت مشارکتی، چندان طولانی نیست و همگی باید برای ورود طالبان به ساختار سیاسی آماده شوند و عجله آمریکا برای حل بحران انتخاباتب به سبک خودشان، فقط به خاطر اجرای مفاد موافقتامه صلح شان با طالبان انجام شده است.

اینک با توجه به اینکه مساله طالبان، به عنوان اصلی ترین بحران سیاسی – نظامی در افغانستان هنوز حل نشده، نباید انتظار داشت که حل بحران میان عبدالله و غنی، به پایان کشمکش های سیاسی و نظامی در افغانستان منجر شود.

البته می توان این موافقتنامه را، آغازی بر یک مسیر طولانی و جنجالی در افغانستان دانست، مسیری که با توجه به رویکرد انحصار گرایانه طالبان و قدرت سیاسی و نظامی آنها، میتواند آبستن حوادث بسیاری باشد که به صورت طبیعی، قربانی آن، مرد عادی کشور خواهند بود.

طالبان، اکنون به مدد موقعیتی که آمریکا در مذاکرات صلح برای آنها قائل شده، از موضع قدرت نسبت به حکومت افغانستان سخن می گویند و حکومت رسمی افغانستان را به رسمیت نشناخته و حاضر به مذاکره با آن نیستند. از سوی دیگر، بخش زیادی از بدنه نظامی طالبان نیز از امضای موافقتنامه رهبران خود با آمریکا ناخرسند هستند و احتمال کناره گیری آنها از طالبان و پیوستن شان به سایر گرووههای تروریستی فراوان است. این در حالی است که عموم مردم افغانستان نیز آمادگی پذیرش طالبان در قدرت سباسی را ندارند و نسبت به عملکرد افراط گرایانه طالبان و نیز افزایش فعالیت سایر گروههای تروریستی، سخت بیناک اند و زمزمه هایی از آمادگی نظامی آنها برای مقابله با طالبان به گوش می رسد.

بنابراین، نه به لحاظ نظامی، شرایط فروکش کردن جنگها فراهم است و نه به لحاظ سیاسی، خواسته های سه طرف طالبان، حکومت افغانستان و آمریکا آنقدر به هم نزدیک است که به پایان بحران، امیدواری وجود داشته باشد.

سخن اخر اینکه بحران در افغانستان، فروکش نخواهد کرد، اما ترامپ، از توافق غنی و عبدالله و نیز توافق آمریکا و طالبان، استفاده تبلیغاتی مفصلی در انتخابات ریاست جمهوری اینده آمریکا خواهد نمود و اساسا، این همه فشار به حکومت افغانستان، برای رسیدن به همین مقصود، انجام گرفته است.

سید احمد موسوی مبلغ