امریکا و ایجاد قوس ناامنی برای چین و پاکستان از طرق افغانستان/ انتظار صلح از امریکا از همان اول اشتباه بود!

از همان اول شک کرده بودم که امریکا از روی عمد افغانستان را به هرج و مرج سوق و جنگ داخلی سوق می دهد و برای پاکستان مشکل تراشی می کند. اما به طور کامل مطمئن نبودم و همچنان در نوشته ها و برنامه هایم در رسانه ها نسبت به امکان صلح وثبات در افغانستان ابراز امیدواری می کردم.

اما متاسفانه رویدادهای اخیر در افغانستان طی روزهای گذشته و مصاحبه رئیس جمهور غنی و حامد کرزی، رئیس جمهور پیشین افغانستان با مجله آلمانی «اشپیگل» شک مرا به یقین کامل تبدیل نمود که امریکا عمدا دیدگاه های صلح در منطقه را تضعیف می سازد.
در پایان آتش بس سه روز طالبان به مناسب عید سعید فطر گذشته، این گروه حملات مرگبار و خشونت آفرین علیه نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان در سراسر این کشور را از سر گرفت: این اقدام طالبان بی سابقه بود، حداقل در ده تا پانزده سال اخیر. پیش از این حملات تهاجمی و خونین طالبان در ولایات جنوبی و شرقی افغانستان انجام می شد اما اکنون این گروه جنگ خونینی را در ولایت کندوز در شمال و ولایت جوزجان در شرق افغانستان راه اندازی کرده اند. طالبان همچنین جنگ را به ولایات نورستان و بدخشان در شمال شرق افغانستان و نزدیک مرز چین، پاکستان و تاجیکستان کشانده اند.

اکنون جنگ طالبان علیه نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان در بخش های مختلف بیش از بیست ولایت این کشور به صورت تمام عیار ادامه دارد. طالبان حتی به شهر مهترلام مرکز ولایت بغلان و شانزدهمین شهر بزرگ افغانستان حمله کردند. مهترلام در سال های گذشته یکی از شهرهای امن افغانستان به شمار می رفته است. به دنبال حملات اخیر طالبان به این ولایت، افغان های بی گناه زیادی آواره شده به ولایات دیگر افغانستان گریخته اند.

محمد اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان در حالیکه ابراز ناامیدی و بی وفایی می نمود، در مصاحبه با مجله آلمانی اشپیگل در چهاردهم می سال ۲۰۲۱ میلادی در مورد بی وفایی امریکا توضیح داد. رئیس جمهور غنی تلاش کرد مسئولیت صلح و ثبات در افغانستان پس از خروج امریکا را به پاکستان محول کند. وی افزود امریکا در صلح افغانستان نقش جزئی بازی می کند. غنی گفت:«صلح و دشمنی اکنون در دست پاکستان است.» غنی در عین حال موضعش در مورد مساله رایج تسلط پاکستان بر طالبان را بیان نمود تاکید کرد پاکستان از یک سیستم حمایتی سازمانی نسبت به طالبان استفاده می کند: طالبان از پاکستان کمک های لوژستیکی دریافت می کنند، همسرانشان در این کشور زندگی می کنند و در این کشور سرباز گیری می نمایند.

رئیس جمهور غنی اگرچه پاکستان را به بی ثباتی در افغانستان متهم می کند اما خودش نیز در شرایطی که برای مذاکره با طالبان برای رسیدن به یک راه حل معنادار برای ختم جنگ در افغانستان مطرح کرده نیز صادق نبوده است. وی به خوبی می داند که چنین شرایط برای طالبان قابل پذیرش نیست. خلاصه مصاحبه غنی این بود که طالبان صلح نمی خواهند و دولت او جنگ با طالبان را ادامه می دهد و امریکا و اروپا باید کابل را در جنگ علیه طالبان حمایت کند و بر پاکستان فشار وارد نماید.

حامد کرزی، رئیس جمهور پیشین افغانستان، نیز در مصاحبه با اشپیگل در بیست و دوم می ۲۰۲۱ موضع سختی نسبت به پاکستان اتخاذ نود و اسلام آباد را به حمایت از طالبان متهم نمود. کرزی به طور غیرمستقیم این پیام را صادر کرد که امریکا خواهان صلح در افغانستان نیست. کرزی در عین حال نسبت به اقدام دیپلماتیک روسیه به نام «ترویکا پلاس» در مورد افغانستان و با حضور کشورهای چین و امریکا، ابراز امیدواری نمود. وی در پاسخ به اولین سوال در مورد طالبان گفت:« در ابتدای ریاست جمهوری ام بارها تاکید کرده بودم که این جنگ، جنگ ما نیست و افغانستانی ها توسط نیروهای خارجی علیه یکدیگر استفاده می شوند.»

کرزی در مورد ملاقاتش با مقامات پیشین امریکا به شمول «برژینسکی» تاکید کرد خود امریکایی ها قبول دارند که از روی عمد نیروهای تندرو مذهبی اسلامی را در افغانستان و منطقه پرورش می دهند تا بتوانند تا آنجایی که امکان دارد مناطق درگیری حداکثری اطراف اتحاد جماهیر شوروی که اصطلاحا «کمان بحران» نامیده می شود، ایجاد کنند. کرزی معتقد است اکنون در قرن بیست و یکم این امریکا و ابر قدرت های جهانی به شمول چین و روسیه هستند که بازی قدرتشان را در افغانستان پیاده کرده اند.

این تنها حامد کرزی نیست که در مورد رقابت امریکا و چین صحبت می کند بلکه خود امریکایی ها نیز به صورت روشن چین را رقیب شماره یک خود و هدف اصلی می پندارند. این مثل روز روشن است که پاکستان دوست صمیمی چین در منطقه است. چین از طریق کریدور اقتصادی خود با پاکستان می تواند به دریای عربی دست یابد.

افغانستان صلح آمیز و آرام به چین و پاکستان این امکان را می دهد که دسترسی آسان به آسیای مرکزی داشته باشند. بنابراین، چین و پاکستان بزرگترین ذی نفعان صلح و در عین حال بزرگترین قربانیان ناامنی در افغانستان می باشند. حال سوال بسیار مهم این است که «اگر امریکا توانست به خاطر اهداف استراتژیکش «کمان ناامنی» را اطراف اتحاد جماهیر شوروی پیشین ایجاد کند، چرا نخواهد این کمان بحران را اطراف پاکستان و چین ایجاد نکند؟ امریکا همین طور می تواند مشکلاتی برای دو رقیب دیگر خود یعنی ایران و روسیه ایجاد نماید.

همان طور که قبلا نیز گفته بود تاکتیک ها و فشار امریکا مشکلاتی برای پاکستان ایجاد کرده اسلام آباد را به دشمنی با طالبان وادار می سازد. یک مثال روشن این است که امریکا خود از افغانستان خارج می شود اما از پاکستان می خواهد پایگاه نظامی در اختیارش قرار دهد.

برخلاف برخی گزارشات واهی مبنی بر اینکه پاکستان پایگاه های نظامی خود را در اختیار امریکا قرار می دهد، اسلام آباد نه این کار را کرده است و نه قصد دارد در آینده انجام دهد. طالبان نیز نسبت به این موضوع واکنشی شدید از خود نشان داده اند و به کشورهای منطقه نسبت به عواقب واگذاری پایگاه نظامی به امریکا هشدار داده اند.

براساس توافق نامه صلح دوحه، امریکا از طالبان تعهد گرفت که خاک افغانستان توسط القاعده و دیگر گروه های تروریستی مورد استفاده قرار نگیرد. اکنون اما برای امریکا مهم نیست که افغانستان در هرج و مرج فرو رفته به میدان جنگ خونین تبدیل شود و از این طریق مشکلاتی برای چین و پاکستان خلق گردد. خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانستان برای وشنگتن نگرانی ندارد. اگر ده درصد پولی که امریکا در افغانستان خرج می کند را به گروه مسلح مختلف در این کشور بدهد، این گروه ها به راحتی می توانند علیه هر کشور همسایه اقدام کنند.

در چنین محیطی، شک و تردید اولیه من به یک باور قاطع تبدیل شده که امریکا عمدا افغانستان را به میدان جنگ داخلی مهلک تبدیل کرده است. پاکستان، چین، روسیه و ایران پیشترین بار ناامنی در افغانستان را به دوش خواهند کشید. به همین دلیل است که به چین، روسیه، ایران و پاکستان پیشنهاد می کنم یک بلوک جداگانه ایجاد کنند و طرف های مختلف جنگ در افغانستان را گردهم آورند و از کانال دیپلماسی فعال صلح و آشتی را در افغانستان برقرار سازند تا به نوعی توانسته باشند طرح خطرناک و تاکتیک های شیطانی امریکا را خنثی کرده باشند.

منبع