چشم انداز و اولویت‌های سیاست خارجی دولت احتمالی بایدن

آمریکا بزرگ ترین دموکراسی دنیا نیست اما پر بیننده ترین انتخابات دنیا را دارد. این همه جلب توجه به موضوع انتخابات ایالات متحده، به خاطر جایگاه این کشور در نظام بین الملل و تاثیر برنده انتخابات در مناسبات جهانی است. تاکنون در نظر سنجی ها جوبایدن نسبت به دونالد ترامپ پیشتاز بوده؛ همین موضوع باعث می شود تا چشم انداز سیاست خارجی امریکا در دولت احتمالی بایدن مورد کنکاش قرار گیرد.

به نظر می رسد نگرش جوبایدن نسبت به مسائل جهانی و تحولات خاورمیانه در مقایسه با سیاست های ترامپ در موضوعات بین المللی، کاملا متفاوت با الگوهای ترامپیسم خواهد بود.

به این ترتیب عمده ترین اولویت های دولت احتمالی بایدن در حوزه سیاست خارجی، تغییرات زیر خواهد بود:

۱- بازسازی سیاست داخلی: سیاست خارجی تداوم سیاست داخلی است. از نظر بایدن ایالات متحده بدون تقویت زیرساخت‌های فناوری‌های نوین، بهبود حقوق کارگران و مقابله با تبعیض‌های غیردموکراتیک و نژادپرستانه نمی‌تواند موقعیت دیپلماتیک خود را در قبال رقبای خود تقویت کند. بنابراین، برای بایدن تقویت سیاست داخلی حائز اهمیت خواهد بود.

۲- بازخوانی اتحادها: بایدن برخلاف رویکرد سرمایه‌سالارانه ترامپ، نگرشی ارزش‌مدارانه و هنجاری به متحدان آمریکا دارد. در این راستا جبهه‌ای از دولت‌های دموکراتیک در برابر آن‌چه بلوک استبداد و اقتدارگرایی خوانده می‌شود، تشکیل خواهد شد. همچنین تعهدات آمریکا به سازمان‌های بین‌المللی احیا می‌شود.

۳- نوسازی ابزارها: از نظر بایدن،آمریکا باید از ابزارهای سخت و نرم در سیاست خارجی به طور متعادل بهره ببرد و صرفاً به نظامی‌گری یا دیپلماسی تکیه نکند. در این خصوص لازم است برخی اتحادها نوسازی و برخی سازمان‌های جهانی اصلاح شوند.

تا کنون از سخنرانی ها و مصاحبه های بایدن و مشاورانش بر می اید که دولت بایدن در ۱۰۰ روز اول به پیمان اقلیمی پاریس و توافق برجام بازمی‌گردد. با این شرایط که در پیمان پاریس باید ضمانت‌های نظارتی بر دیگر دولت‌ها تقویت شود و در برجام نیز تضمین‌هایی از ایران، برای آغاز مذاکرات منطقه‌ای اخذ شود.

به نظر می‌رسد رویکرد سیاست خارجی بایدن را می‌توان اصلاح سیاست خارجی اوباما با تکیه بر مرزبندی‌ با دیگر قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای بر مبنای ارزش‌های لیبرال‌دموکراسی غربی نامید. بدین ترتیب که احتمالاً تقابل با روسیه و چین تداوم خواهد یافت و درباره ایران نیز فشارها برای اجماع کشورهای همسو با آمریکا علیه سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی تشدید خواهد شد.

دکتر عبداللطیف نظری