علی عبدالله صالح از قدرت تا مرگ

صالح در 27 فبروری سال 2012 میلادی پس از شش سال حکومت، به نفع معاونش «عبد ربه منصور هادی» از قدرت کناره گیری کرد.

صالح پیش از آنکه با طرح انتقال قدرت از سوی کشورهای حاشیه خلیج فارس موافقت کند، ماه ها بود که با اعتراضات گسترده مردمی در کشورش روبرو شده بود.

دهقان زاده‌ای برخاسته از یکی از قبیله های‌عرب که با زبان و منشی خشن و بدون تحصیلات و به گفته مخالفانش «بدون کفایت لازم» پا به دنیای کشورداری گذاشت. هیچ کس نمی توانست تصور کند این جوان، یکی از با دوام ترین رهبران کشورهای عربی شود.

یورو نیوز نوشته است، علی عبدالله صالح، رییس جمهوری یمن، در ۲۱ مارس ۱۹۴۲ در روستایی واقع در شرق صنعا متولد شد. در ۱۶ سالگی داوطلبانه به خدمت ارتش در آمد. او در جریان انقلاب جانب اردوگاه جمهوری خواهان را گرفت و پس ازهشت سال جنگ داخلی، در سال ۱۹۷۴ در کودتا علیه رییس جمهور رحمان الاریانی شرکت کرد. دو رییس جمهور پس از او مورد سوء قصد قرار گرفتند.

در ۱۷ ژوییه ۱۹۷۸، شورای مردمی، ریاست جمهوری را به آقای صالح، تازه کاری که آینده سیاسی اش چندان مطمئن به نظر نمی‌رسید اعطا کرد.

رییس جمهوری جدید هم نمی توانست نسبت به این فرصت بی اعتنا باشد و با انتصاب نزدیکان خویش به مقام‌های مهم دستگاه نظامی و امنیتی و همینطوراعدام نزدیک به سی افسری که درصدد براندازی او بودند، توانست موقعیت خود را تثبیت کند.

باشروع فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق اتحاد با یمن جنوبی درسال ۱۹۹۰ ممکن گردید. یمن جنوبی با نظام جمهوری سوسیالیستی از سال ۱۹۶۸، همزمان با ترک بریتانیایی‌ها، مورد حمایت روسیه بود.

چهار سال پس از آن، جنگ بین شمال و جنوب درگرفت که با ۷ تا ۸ هزار کشته در نهایت یمن شمالی بر یمن جنوبی مسلط شد.

در سال ۱۹۹۱، نخستین جنگ خلیج فارس روی داد. گرچه او اشغال کویت توسط عراق را محکوم کرد، اما در برابر واکنش ایالات متحده امریکا، از صدام حسین حمایت کرد. این کار او خشم امیرنشین‌های خلیج فارس را برانگیخت و در پاسخ به وی، کشورهای عربی هزاران کارگر یمنی را اخراج کردند.

قدرت و توان نظامی آقای صالح در این کشور قبیله‌ای موجب شد تا در سال ۱۹۹۹ در جریان انتخابات، با اخذ ۹۶ درصد آراء رییس جمهوری یمن شود.

در سال ۲۰۰۶ او بار دیگر انتخاب شد. راز طول عمر سیاسی او را باید در ترکیبی از خشونت و مهارت سیاسی جست.

علی عبدالله صالح با توزیع مقام‌ها و مسوولیت‌ها ارتباط خود را با عناصر و تعلقات قبیله‌ای و همینطور با اسلام گرایی افراطی حفظ و از آنها بهره فروان برد.

مصلحت گرایی و شگردهای او این امکان را در اختیار وی قرار داد تا اتحادش را باعربستان سعودی، ایران و ایالات متحده آمریکا حفظ کند.

در سال ۲۰۱۰، ایالات متحده آمریکا ۵۰ میلیارد دالرکمک مالی به یمن اعطا کرد که ۳۵ میلیارد دالر آن در قالب کمک به توسعه و پیشرفت کشور بود.

اما در عمل توزیع این کمک‌ها در داخل کشور به نفع متحدان رییس جمهوری تمام شد.

بطوری که این کشور در سال ۲۰۱۱ با ۲۳ میلیون نفرجمعیت هنوز فقیرترین کشور دنیای عرب به شمار می‌رفت. سی و پنج درصد جمعیت فعال کشور و به عبارتی ۵۰ درصد جوانان بیکارند. صنعت نفت کشور هم فرسوده شده است. نه آبی و و نه کشاورزی و همینطورنه صنعتی به چشم می خورد.

نسیم آنچه در سال ۲۰۱۱ به «بهار عرب» در تونس و مصر مشهود شد، آتش اعتراضات مخالفان او را شعله ور ساخت.

در برابر خواسته معترضان مبنی بر کنارگیری از قدرت، واکنش علی عبدالله صالح سرکوب و وعده تغییرات بود.

او در جریان انفجار بمبیدر سوم جون سال ۲۰۱۱ در کاخش زخمی و بلافاصله برای درمان روانه عربستان سعودی شد.

یک ماه بعد، در ویدئوی ضبط شده ای در عربستان او از هشت عمل جراحی اش سخن گفت. چهره او در این ویدئو چندان قابل شناسایی نبود.

سرانجام او در ماه نوامبر سال ۲۰۱۱ با انتقال قدرت مشروط به برخورداری از مصونیت حقوقی به خاطر سرکوب مرگبارمخالفان موافقت کرد. توافقی که از سوی شورای همکاری خلیج فارس و سازمان ملل متحد پیشنهاد شده بود.

در ماه دسامبر سال ۲۰۱۲ برای درمان از ایالات متحده آمریکا درخواست ورود به آن کشور را کرد.

در حالی که «بهار عربی» شماری از جمهوری‌ها و پادشاهی‌های عرب را در خاورمیانه و شمال آفریقا را ملتهب کرده بود، وضع یمن از دیگر کشورها  آشفته‌تر بود؛ انتقال قدرت از صالح به معاونش منصور هادی، هیچگاه نتوانست تنش‌ها و تضادهای جامعه قبایلی یمن را حل کند.

انتخابات همه پرسی گونه ریاست جمهوری در بیست و یک فبروری ۲۰۱۲، عبد ربه هادی تنها نامزد این انتخابات را با اکثریت قاطع آرا به مسند قدرت نشاند و شش روز بعد برغم انجام این انتقال قدرت، وی همچنان به عنوان رئیس حزب کنگره مردم نفوذ و اعتبار سیاسی خود را حفظ کرد.

علی عبدالله صالح که کناره گیری از قدرت برایش قابل هضم نبود به هر اقدامی برای بازگشت دست زد که ائتلاف با جنبش انصارالله در سال ۲۰۱۵ برای سرنگونی حکومت جانشین و معاون سابق خود از جمله عجیب ترین آنها بود. صالح در سالهای ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۰ با حوثی ها به شدت در جنگ بود.

علی عبدالله صالح جدا از همراهی بخش عمده ای از نیروهای ارتش، برای حفظ نفوذ و تسلط بر امورات اجرایی حکومت از حمایت افرادی نزدیک به خود در بسیاری از سمت های کلیدی در نهاد ها و اداره های دولتی برخوردار بود.

در 23 اگوست سال جاری میلادی، پس از آنکه علی عبد الله صالح، نیروهای انصار الله را «شبه نظامی» خواند، رهبر نیروهای انصار الله، صالح را به «خیانت» متهم کرد. روز بعد از آن، صدها هزار تن از طرفداران علی عبد الله صالح به مناسبت سی و پنجمین سالگرد تاسیس حزب کنگره مردمی، در صنعا راهپیمایی کردند.

در 26 آگوست همان سال، تنش میان نیروهای انصار الله و صالح در صنعا پس از کشته شدن یک فرد نزدیک به صالح و دو تن از نیروهای نزدیک به انصار الله، شدت گرفت.

در 29 نوامبر، بار دیگری درگیری هایی میان دو طرف در صنعا روی داد که منجر به کشته و یا زخمی شدن دست کم 60 تن طی چند روز شد.

در 2 دسامبر، صالح به عربستان پیشنهاد گشایش صفحه جدیدی در روابط را به شرط لغو محاصره شدید یمن، ارائه داد.

انصار الله یمن این پیشنهاد صالح را کودتا علیه اتحاد او و از پشت خنجر زدن صالح به خود اعلام کردند.

در 4 دسامبر، هادی رئیس جمهور فراری یمن به نیروهایش دستور داد که با حمله به صنعا، پایتخت را پس بگیرند که در همین روز خبر کشته شدن علی عبد الله صالح رئیس جمهور سابق و 75 ساله یمن همراه تنی چند از همراهانش اعلام شد.