زبان فارسی خواهر نازدانه زبان فرانسوی، آلمانی و انگلیسی

با ایجاد نخستین مراودات و ارتباطات میان غرب و شرق، نویسندگان، فلاسفه و شعرا با زبانی آشنا شدند که گوته، بزرگترین فیلسوف و نویسنده تاریخ آلمان آنرا به ” معجزه ای در میل و ظرافت انسان” تشبیه میکرد. از اوایل قرن ۱۷ گلستان و بوستان سعدی توسط آدام الوریاوس، دانشمند و سیاح که ملقب به ” زائر شرق” بود ترجمه شد. سپس در قرن ۱۸ و اوایل قرن ۱۹ خیام، نظامی، شاهنامه به زبانهای آلمانی، فرانسوی و انگلیسی ترجمه شدند. تاثیر و نفوذ اشعار فارسی تا حدی بود که آثار چندین شاعرقرن ۱۹ مانند شلیگل، هاردر، هامر، روکرد … از آنها الهام گرفته بودند.

در این میان داستان گویته فیلسوف و نویسنده بزرگ آلمانی قابل توجه است. گویته ترجمه دیوان حافظ را بزبان آلمانی در سال ۱۸۱۴ که توسط نویسنده اطریشی ژوزف هاتمر ترجمه شده بود خواند. گویته با ادب فارسی نا آشنا نبود. قبلآ گلستان سعدی و یوسف و زلیخای نظامی را خوانده بود، ولی با خواندن دیوان حافظ گویته عاشق حافظ شد. او در باره دیوان حافظ میگفت : ” اشعار حافظ دور یک کهکشان پر ستاره میگردند و آغاز، وسط و پایان اسرار آمیز آن در یک سیر عروجی یک پارچه اند”. گویته آخرین اثر خود را بنام ” دیوان شرقی، غربی حافظ نامه” نوشت. گویته برای رسیدن به عمق اشعار حافظ در ۶۵ سالگی به فراگرفتن زبان فارسی و خطاطی شروع کرد.

زبان فارسی را مثل مردمک چشم خود بدانیم و از آن مراقبت کنیم !

دکتر کریم پاکزاد