انواع قند خون و راه های درمان آنها چیست؟

قند خون یا همان دیابت اختلال در متابولیسم (سوخت و ساز) بدن می‌باشد. در این متن میخواهیم به شرح انواع قند خون بپردازیم.

اگر بدن در حالت طبیعی خود قرار داشته باشد، غذا وارد معده شده تبدیل به گلوکز می‌شود. این گلوکز یا قند به وجود آمده از طریق معده وارد خون می‌شود.

در این حالت هورمون انسولین از لوزالمعده ترشح شده باعث می‌شود قند از طریق خون وارد سلول های بدن شود. این گونه مقدار قند خون در بدن به حالت نرمال باقی می‌ماند.

انسولین:

هورمونی است که به وسیلۀ سلولهای بتا که در پانکراس(لوزالمعده)، قرار دارند ترشح می‌شود و کار آن کاهش قند خون در بدن است.

پانکراس یا همان لوزالمعده:

پانکراس در پشت معده قرار دارد و از غده های دستگاه گوارش است. اگر قند خون در دراز مدت بالا باشد باعث بروز عوارضی در سیستم قلبی، کلیه ها، سیستم عصبی و کلیه ها می‌شود.

وجود ویروزهایی که می‌توانند به پانکراس صدمه بزنند و اختللا در سیستم دفاعی بدن که باعث می‌شود سلول های تولید کنندۀ انسولین از بین بروند نیز باعث بروز قند خون می‌شود.

اما در بیماران دیابتی روند به گونه ای دیگر است؛ در این حالت انسولین به مقدار کفایت در بدن موجود نیست. یا اگر هست قادر به انجام وظایف خود نیست.

در نتیجه قند خون به دلیل وجود مقاومت در مقابل آن، نمی‌تواند به طور موثر به سلول های بدن وارد شود و مقدار قند در خون بالا می‌رود.

انواع قند خون:

دیابت به طور کلی به چهار قسمت قابل تقسیم است؛ دیابت نوع یک، دیابت نوع دو، دیابت حاملگی و دیابتی که به دلایل متفرقه به وجود می‌آید.

دیابت نوع یک:

این نوع قند خون ده تا پانزده درصد کل موارد دیابت را تشکیل می‌دهد. تولید انسولین به دلیل از بین رفتن سلول های سازندۀ آن، متوقف می‌شود.

افرادی که به تازگی متوجه دیابت خود می‌شوند، باید به محض تشخیص آن مقدار از انسولین مورد نیاز بدن را از طریق تزریق انسولین به صورت روزانه تأمین کنند.

به دیابت نوع یک، دیابت وابسته به انسولین هم گفته می‌شود. این دیابت، بیشتر در سنین زیر سی سال بروز می‌کند، از این رو به آن دیابت جوانی هم اطلاق می‌شود.

دیابت نوع دو:

در این نوع از دیابت که بیشتر در افراد بالغ بالای سی سال و اشخاص چاق اتفاق می‌افتد، هشتاد و پنج درصد کل موارد دیابتی را تشکیل می‌دهد.

انسولین تولید شده در بدن در این افراد آن گونه که باید، کار نمی‌کند. یعنی یا پانکراس به اندازۀ مورد نیاز انسولین ترشح نمی‌کند، یا انسولین ترشح شده به دلیل مقاومت های سلولی به انسولین، مخصوصا در افراد با وزن زیاد کارایی لازم را ندارد.

به این نوع قند خون دیابت غیر وابسته به انسولین و یا دیابت بزرگسالان نیز اطلاق می‌شود.

دیابت بارداری:

دیابت حاملگی به آن نوع از قند خون گفته می‌شود که فرد آن را برای اولین بار در بارداری خود متوجه می‌شود.
این نوع از قند خون معمولا گذرا است و بعد از اتمام حاملگی بهبود پیدا می‌کند. به احتمال زیاد این خانم ها بعد از بارداری به دیابت نوع دو دچار می‌شوند.

دیابت های متفرقه:

قند خون علاوه بر دلایلی که ذکر شد، ممکن است با دلایل دیگری نیز فرد را مبتلا کند. از علل متفرقۀ ابتلا به دیابت می‌توان به جراحی ها، انواع داروها مانند کوتیکواستروئیدها، انواع عفونت و سوء تغذیه اشاره کرد.

درمان انواع قند خون:

برای درمان دیابت هنوز دارویی که بتواند به طور قطع آن را ریشه کن کند، پیدا نشده است. حتی استفاده از روش هایی که
اخیرا به آن دست یافته اند، مانند پیوند سلولهای بتا که برای اشخاص با دیابت نوع یک استفاده می‌شود نیز به دلایل مختلفی چون، عوارض ناشی از آن و همچنین ضرورت استفاده از داروهای مسکن برای کاهش درد پیوند، برای اکثریت افراد مبتلا به قند خون قابل استفاده نیست.

با وجود همۀ اینها، رعایت چند اصل در کنترل دیابت و از سر گیری زندگی سالم و طبیعی برای افراد مبتلا به قند خون موثر است.

اصول کنترل قند خون:

اصول کنترل قند خون عبارت است از؛ کنترل تغذیه به صورت روزانه، آموزش، مصرف داروها به صورت منظم و یا تزریق انسولین.

در صورتی که هر یک از این اصول نادیده گرفته شود کنترل دیابت از دست خواهد رفت.

علائم اولیه انواع قند خون:

علائمی چون احساس تشنگی و گرسنگی زیاد، ادرار فراوان، پرنوشی، کاهش وزن و خستگی در این نوع دیابت بروز می‌کند.

در دیابت نوع دو، بر خلاف نوع یک شروع بسیار آرامی دارد. و علامت شایع آن بی علامتی می‌باشد. تقریبا نیمی از مبتلایان به دیابت نوع دو، از بیماری خود بی اطلاع هستند.

این نوع از دیابت فقط با ارائۀ آزمایش قند خون قابل تشخیص است. البته اگر این دیابت کنترل نشود، ممکن است علائمش به دیابت نوع یک نزدیک شود.

از دیگر علائمی که می‌توان برای دیابت نوع دو عنوان کرد، عفونت های پی در پی، علی‌الخصوص عفونت ادراری، عفونت‌های پوستی، تاری دید، بهبودی دیر رس در زخمها،  احساس گزگز و بی حسی در انگشتان پا است.

چه افرادی در معرض ابتلا به انواع قند خون هستند؟

– همۀ افرادی که در سنین بالای چهل سال هستند، در معرض ابتلا به دیابت نوع دو می‌باشند. این افراد هر سه سال یک بار باید قند خون خود را کنترل کنند و نیز افرادی که دچاراضافه وزن و چاقی هستد باید احتیاط بیشتری بکنند.

کسانی که دارای شرایط زیر هستند نیز در عرض ابتلا به قند خون میباشند:

• وجود سابقۀ قند خون در اقوام درجۀ اول.
• سابقۀ ابتلاء فرد به مرحلۀ پیش از دیابت(دیابت پنهان)
• سابقۀ ابتلاء به دیابت حاملگی.
• سابقۀ تولد نوزاد با وزن بیشتر از چهار کیلوگرم
• افراد با سابقۀ ابتلا به کیست های تخمدانی

آیا قند خون قابل پیشگیری است؟

اینکه آیا انواع قند خون از قبل قابل پیشگیری هستند یا نه، باید گفت که در خصوص دیابت نوع یک با وجود تحقیقات و آزمایش های فراوانی که برای پیشگیری از آن انجام داده اند و یا در حال انجام هستند. همچنان راه درمان قطعی برای پیشگیری به دست نیامده است.

اما در مورد دیابت نوع دو، تحقیقات انجام شده به وضوح نشان داده اند که رعایت اصولی که ذکر شد از جمله کنترل تغذیه، کاهش وزن، به طوری که فرد به میزان پنج تا هفت درصد وزن فعلی خود را کم کنند، انجام فعالیت های ورزشی به شکل مرتب.

رعایت این عوامل سبب پیشگیری از ابتلای افراد مستعد به این نوع دیابت و کسانی که در معرض خطر ابتلا هستند بسیار موثر است.