چراغ سبز دمشق به ابتکار صلح مسکو

خبرگزاری دولتی سوریه از آمادگی این کشور برای شرکت در مذاکرات ماه آینده میلادی در روسیه خبر داده که قرار است با هدف یافتن راه حلی سیاسی برای پایان دادن به جنگ داخلی سوریه برگزار شود.

یکی از مقام‌های وزارت خارجه سوریه – که نامش برده نشده- گفته دولت این کشور حاضر است در اجلاس “مقدماتی و مشورتی” مسکو شرکت کند.

چند روز پیش روسیه اعلام کرد که در حال برنامه‌ریزی برای میزبانی نشستی با حضور نمایندگان گروه‌های مخالف دولت سوریه با هدف از سرگیری مذاکرات صلح است.

دولت روسیه که از متحدان اصلی دولت سوریه محسوب می‌شود، گفته این نشست اواخر ماه جنوری (حدود یک ماه دیگر) برگزار خواهد شد؛ اما مشخص نکرده چه گروه‌ هایی قرار است در آن شرکت کنند.

تاکنون هیچیک از تلاش‌های بین‌المللی که با هدف یافتن راه حلی سیاسی برای پایان دادن به جنگ داخلی سوریه صورت گرفته، نتیجه‌ای نداشته است.

تعدد و تنوع گروه‌های درگیر در جنگ داخلی سوریه و انگیزه‌های متفاوت آنها از مهمترین دلایل شکست این تلاش‌ها عنوان شده است.

با این حال، ابتکار مسکو با خوش بینی های بیشتری نسبت به تلاش های مشابه از سوی دیگر مراجع دخیل در بحران سوریه همراه است.

کارشناسان عقیده دارند که مسکو یکی از اصلی ترین و تاثیرگذارترین جوانب و بازیگران جنگ جاری در سوریه است و از نفوذ عمیق و وسیعی بر دولت دمشق برخوردار است.

از سوی دیگٰر، این طرح در زمانی ارائه می شود که سوریه وارد یک جنگ فرسایشی با تروریست ها شده است؛ تروریست هایی که به نظر نمی رسد در هیچ طرح صلحی شرکت کنند.

آنها با آنکه از سلطه بر دمشق ناتوان اند؛ اما اکنون به اندازه ای خود را قدرتمند احساس می کنند که با داشتن جغرافیا، دولت، یک حاکمیت غیر مشروع سیاسی و یک نظم ناپایدار اداری، دیگر به شرکت در طرح صلحی که بدون شک برآیند آن، مشارکت همه طرف ها در یک دولت ائتلاف ملی در دمشق خواهد بود، احساس نیاز نکنند.

مسکو و دمشق نیز به نظر نمی رسد از گروه های تروریستی در حال جنگ در سوریه مانند داعش، النصره، احرار الشام و… برای شرکت در این اجلاس، دعوت کنند.

بر این اساس، پیش بینی می شود رویکرد مسکو در این ابتکار صلح تازه، فراهم آوردن گروه های سیاسی مخالف دولت سوریه و دولت دمشق در زیر یک چتر سیاسی و اتخاذ یک موضع روشن و واحد از سوی آنها در برابر تروریزمی است که اکنون سوریه را دربر گرفته است.

این امر بدون تردید، از یکسو به دولت به رهبری بشار اسد در دمشق امکان خواهد داد؛ تا مقتدرانه تر و با مشروعیت بیشتر به حیات خود ادامه دهد و از سوی دیگر، موضع تروریست های مسلح فعال در سوریه به ویژه دولت به اصطلاح اسلامی یا داعش را از نقطه نظر سیاسی، تضعیف خواهد کرد.

اگر روسیه بتواند بر پایه این ابتکار تازه، آن دسته از جریان های معارض سوری را که در نبردهای میدانی سوریه دستی ندارند؛ ولی در عین حال، تلاش می کنند خود را در برابر دولت به رهبری بشار اسد در دمشق و نماینده واقعی مردم سوریه تعریف کنند، بر اساس تفاهمی در کنار دولت دمشق قرار دهد و در برابر آن، اداره سیاسی به رهبری بشار اسد را نیز وادار به تقسیم نسبی قدرت با آنها و واگذاری برخی سمت های مهم دولتی به نمایندگان آنان کند، در آن صورت، اداره سیاسی دمشق، نیرومندتر خواهد شد و با تکیه بر پشتوانه های نظامی کشورهایی مانند روسیه خواهد توانست مصمم تر و قاطعانه تر در برابر تروریست ها مبارزه کند.

با این حال، با توجه به تیرگی روابط روسیه با غرب و همچنین تاثیرپذیری غیر قابل انکار جریان های سیاسی سوری از غرب و اعراب در معادلات سیاسی و امنیتی سوریه، روشن نیست که طرح صلح مسکو آیا به همان میزان که با چراغ سبز دمشق، مواجه شده، از اقبال و نگاه مثبت مخالفان سیاسی دولت سوریه نیز برخوردار خواهد گشت یاخیر.