یادداشت «فرامرز تمنا» درباره استعفای ظریف، وزیر امور خارجه ایران

فرامرز تمنا، رئیس سابق مطالعات استراتژیک وزارت خارجه و نامزد انتخابات ریاست جمهوری افغانستان، یادداشتی درباره استعفای محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران منتشر کرد.

این یادداشت از این قرار است:

«استعفای دکتور جواد ظریف وزیر خارجه ایران را از اول پیگیری می کردم. دیدم که چگونه توانایی او باعث‌شد تا استعفایش توسط رییس جمهور پذیرفته نشود و وی کماکان وزیر امور خارجه بماند. برای من به عنوان یک پژوهشگر سیاست خارجی و کارمند وزارت امور خارجه افغانستان مهم بود که چرا وی که یکی از وفاداران سرسخت دولت است استعفا داده است.
به زودی دانستم او به ملاقاتی که بین رهبر ایران و بشار اسد رییس جمهوری سوریه صورت گرفته، دعوت نشده و این دلیل اصلی استعفای وی بوده است. در این رابطه او در متنی که بر بیرق ایران نوشته شده گفته است: ” دغدغه‌ای جز اعتلای سیاست خارجی و اعتبار وزارت امور خارجه به عنوان مسؤول پیش‌برد سیاست خارجی و خط مقدم دفاع از منافع ملی و حقوق مردم شریف ایران در عرصه بین المللی نداشته‌ام.”
یکباره یادم آمد که در دوره حکومت وحدت ملی، ارگ به بهانه اینکه وزارت امور خارجه مربوط به تیم مقابل است، چه جفاهایی که بر وزارت امور خارجه، وزیر و دیپلوماتان تخصصی آن روا نداشت. ده ها پیشنهاد مبنی بر تقرر سفرا، وزیر مختاران، و جنرال قونسلها بدون ارایه دلیل مقنع و صرفا بر اساس سلیقه شخصی، از جانب ارگ رد شد. اگرچه بعضاً افراد نا مناسب نیز از سوی‌وزارت خارجه به سمتهای مهم پیشنهاد می شدند، اما به یقین می توانم بگویم که بیش از هفتاد درصد این پیشنهادات مبنی بر تخصص، تجربه و تعهد صورت می گرفت و کاندیداها از میان دیپلوماتان متخصص و با تجربه وزارت انتخاب می شدند.
جالب اینجا است که گاهی پیشنهاد تقرر یک دیپلومات کاردان، مسلکی و زبان دان از سوی ارگ رد می شد، ولی چند هفته بعد می دیدی یک شخص کم سواد، بیکاره، ولی ارادتمند به ارگ به همان سفارت یا جنرال قونسلگری مقرر می شد. کم کم من و همه همکاران دانستیم که هیچ معیار و مهارتی برای تقرر خارجی وجود ندارد، جز ارادت.
در چندین مورد دیگر نه وزیر امور خارجه و نه هم حتی معینان و روسای وزارت امور خارجه در سفرهای خارجی مهم رییس جمهور به همراهی وی دعوت می شدند. از ملاقاتها و نشست ها با مقامات خارجی در ارگ بگذریم که تعداد آن به دهها ملاقات در هر ماه می رسید و مستقیما بین ارگ و سفارتخانه های خارجی در کابل هماهنگ می شد (که البته بازهم هیچ کسی از وزارت امور خارجه در آن حضور نداشت).
شاید جزو محدود کشورهایی در جهان باشیم که با به حاشیه راندن وزارت امور خارجهٔ خود، وقار و پرستیژ کشورمان را در نظام بین الملل به تاراج گذاشته ایم.
وزارت امور خارجه به عنوان نهاد ممثل منافع و پرستیژ ملی افغانستان باید جایگاه تخصصی و اعتبار ملی و بین المللی خود را باز یابد. بازیابی این وقار، وقتی که انگیزه و اراده بیرونی برای آن وجود ندارد، باید از درون وزارت امور خارجه و توسط سطح رهبری آن آغاز شود.»

داکتر فرامرز تمنا