گربه‌ی بی‌حیا!

دو مفهوم که امروز مدام ذهنم را باخود درگیر کرده است:

1. بی‌حیایی سیاسی
2. پر‌ رویی سیاسی

برخی از رفتارها در جامعه ما منحصر به فرد است یعنی مخصوص جامعه و کشور افغانستان است و شاید در دیگر کشورها چنین چیزی وجود نداشته باشد. این منحصر به فرد بودن باعث می‌شود تا مفاهیم متعارف علوم رفتاری نتواند بسادگی آن را توضیح دهد. برای فهم این دو مفهوم مجبورم دو مثال و نمونه واقعی و عینی از وضعیت امروز نقل کنم:

مثلا دانشجویی را در نظر بگیرید که در هنگام امتحانات با استفاده از روش‌های مختلف، نقل و تقلب می‌کند و استاد ناظر نقل دانشجو را متوجه می‌شود و پارچه شاگرد را با سند و مدرک تحویل اداره می‌دهد. کمیته امتحانات برای شاگرد متقلب نمره صفر می‌دهد. عکس العمل دانشجو مهم است. برخی از دانشجویان از تقلب شان شرم می‌شوند و اظهار ندامت و پیشمانی می‌کنند، اما تعداد اندک دیگر هم هستند که نه خجالت می‌کشند و نه احساس شرمندگی و پیشمانی می‌کنند و تازه با استاد ناظر هم داد و بیداد راه می‌اندازند و منتظر نمره بیشتر هم هستند. این رفتار دوم را چه مفهومی می‌تواند توضیح دهد؟

این مقدمه و مثال بلند و بالا را گفتم تا این رفتار مشابه را توضیح دهم که در انتخابات ریاست جمهوری ۹۸ نزدیک به یک میلیون رای تقلبی تاکنون از دور خارج و باطل شده است. چند پرسش اینجا مطرح است: این تقلب را کدام کاندیدا انجام داده اند؟ حکم تقلب در انتخابات چیست؟ چرا لیست متقلبین اعلام نمی‌شود؟ چرا تقلب به عنوان یک مسئله و مشکل مطرح نیست؟ از همه مهمتر اینکه دو کاندیدای پیشتاز که تقلب هم مربوط به آنها و یا یکی از آنهاست با پر رویی تمام خود را برنده هم می‌دانند.

آیا کسی نیست که از متقلبین با سند و مدرک سوال کند که درست است که سر دیگ در این کشور بلا زده باز است اما حیای گربه (پیشک) کجا رفته است؟! به نظر می رسد برای آینده دموکراسی افشای تقلب و متقلبین بیشتر از اعلام نتایج حیاتی و ضروری می‌نماید و مخصوصا اینکه جامعه با نوع بی حیایی و پر رویی سیاسی مواجه است.

نویسنده: دکتر محمد امین رشادت