کارشناس طب اسلامی: در ماه رمضان درست تغذیه کنید تا سالم بمانید

خانم عادله محمدی کارشناس طب اسلامی در گفتگو با خبرگزاری اطلس ، تاکید کرد که اگر روزه داری در ماه مبارک رمضان، همراه با تغذیه صحیح باشد، می تواند بخش عمده ای از بیماری ها را از انسان دور سازد.

این کارشناس طب اسلامی  در بخشی از گفتگوی خود گفت: روزه داری باعث سلامتی بدن میشود، اما اگر روش تغذیه درست نباشد، بیشتر موجب بیماری میشود تا سلامتی.

به گفته خانم محمدی، در ماه مبارک رمضان، بعضی از اعضای بدن مثل کلیه و کبد و معده و… فرصت تجدید قوا و درمان خودشان را پیدا میکنند. به طور مثال، مرض یرقان با روزه گرفتن درمان میشود، چون علت این بیماری معمولا از خستگی کبد است.

وی همچنین گفت که گرسنگی کشیدن در روزه، باعث میشود بدن برای تامین غذای خودش از اخلاط  ناصالح بدن استفاده کند و هضم این اخلاط ناصالح باعث پیشگیری و حتی درمان بسیاری از بیماریها خواهد شد.

به گفته این دانش پژوه رشته روانشناسی دانشگاه المصطفی، تشنگی در طول روز هم باعث هضم رطوبتهای زاید بدن

که باعث بیماریهای بلغمی و نزله و… میشوند می گردد.

خانم محمدی همچنین افزود: بیماری های سیستم‌ گوارش و کبد که در طب اسلامی اصطلاحا به آن آشپزخانه بدن گفته می شود، مجموعه ای هستند ک بسیار تحت تاثیر تغذیه قرار دارند.

وی افزود: در مورد کبد و بیماریهای ان که انواع مختلفی دارند، شایع ترین نوع بیماری در ایران و افغانستان، انواع کبد چرب ونیز  خشکی کبد و همچنین کیستهای کبدی هست که با اصلاح تدابیر تغذیه و همچنین در زمان روزه داری میتوانیم آن را درمان و به پیشگیری از بیماری کمک کنیم.

ایشان تاکید کرد که اگر در ماه رمضان، انسان روزه دار تغذیه درستی نداشته باشد، ممکن است به بیماری های چربی یا خشکی کبد دچار نیز شود.

به گفته این کارشناس طب اسلامی، راجع به معده و بیماری های شایع معده، روزه داری می تواند صد در صد به درمان و پیشگیری از بخشی بیماریها نظیر رفلاکس و انواع عفونتها که هیلکوباکتری شایعترین انهاست کمک کند.

خانم محمدی همچنین با اشاره به بیماری ای که اخیرا در بین مردم شیوع یافته گفت: معمولا بیماران این نوع بیماری از ترشح ترشح بیش از حد اسید معده به ان دچار میشوند، علائم این بیماری عبارتند از تشنگی، تب مداوم، سوزن سوزن شدن معده، برآمدگی معده، ورم سرد و گرم  در نواحی باسن و کمر (هر دو این علائم را دارند).

در مورد این بیماری اگر بدون مشورت با پزشک به خود درمانی اقدام کرده و یا پرهیزات لازم را انجام ندهند، ممکن است عواقب خطرناکی را به دنبال داشته باشد.

بر اساس نظر خانم محمدی، این این اشخاص نمیتوانند روزه بگیرند مگر اینکه با یک رژیم غذایی مخصوص و کارشناسی شده از طرف کارشناسان تغذیه و طب تنظیم و تایید شده باشد.

وی همچنین ازود: برخی بیماریهایی که در مفاصل اتفاق می افتد نظیر انواع آرتوروزها و آرتریت ها، روماتوئید ها که بر اثر خوردن قند و شکر سفید و قندهای مصنوعی اتفاق میافتد، ورم زانو که از بلغم اشباع شده از طرق تغذیه وارد بدن میشود و سایر بیماریها، همگی ناشی از تغذیه نادرست هستند.

ایشان همچنین گفتند که اعتقاد ما اطبا و کارشناسان طب سنتی اسلامی این است ک علت العلل اکثر بیماریها از معده است، چون روایت داریم از رسول اکرم(ص) که معده، خانه‌ هر دردی و پرهیز، پایه هر درمانی است، پس چیزی بخور که با تو سازگار باشد.

« المعدة حوض البدن و العروق الیها واردة، فاذا صحت المعدة صدرت العروق بالصحة و اذا سقمت المعدة صدرت العروق بلاسقم.»

«المعدة بیت کل داء و الحمیة راس کل دواء فاعط نفسک ما عودتها.»

«مفاتیح الحیات، صفحه 97- کنزالعمال،ج10،ص38- طب النبی،صفحه 19»

خانم محمدی در بخش دیگری از گفتگوی خود با خبرگزاری اطلس، تاکید کرد که بیشتر بیماری های کبد مربوط به طریقه ی آب خوردن و مصرف نمک طعام وهمچنین مصرف قرص های شیمیایی می باشد

وی افزود: نشانه های کبد چرب عبارتند از ترک روی زبان، فشار آوردن کبد به قفسه سینه، درد سمت راست شکم (ناحیه کبد)، خستگی، ضعف، تهوع، وکمی اشتها است که این بیماری بر اثر پرخوری و خوردن غذاهای چرب، خوردن روغنهای صنعتی (نباتی، مایع) خوردن آب یخ، خوردن آب روی غذای چرب یا گوشتی، فشار خون بالا، چاقی، مصرف داروهای شیمیایی همچون آسپرین، استروئیدی، تاموکسیفن و تتراسیکلین، دیابت نوع 2، مصرف مشروبات الکلی و کلسترول خون بالا به وجود می آید.

کارشناس طب اسلامی در رابطه با راه درمان کبد چرب نیز گفت:  ابتدا باید اصلاح مزاج واصلاح تغذیه راشروع کنید، ازجمله مواد اصلی مانند: روغن و نمک طعام که باید طبیعی باشد. در بحث دارو ها باید به معاینه دقیق شخص و در نظر گرفتن اولویت های بیماری و مزاج شخص توجه لازم را مبذول نمود ولی به صورت عام، مقداری داروهای صاف کننده خون و ملینات و همچنین حجامت ها و مراحلش جزو درمان این بیماری فراگیر است. همچنین باید از موارد زیر به شدعت پرهیز کرد: خوردن آب بین غذا، نوشیدن آب بصورت ایستاده درشب، جرعه جرعه نخوردن (یعنی پرهیز از تند تند خوردن)، آب یخ وخیلی خنک، نمک صنعتی، چای، میوه غیرفصلی، رنگ موی شیمیایی، فالوده صنعتی، قند وشکرسفید، سرخ کردنی زیاد، ادویه جات زیاد، گوشت گاو، دخانیات و مشروبات الکلی، سس ورب کارخانه ای و….

خانم محمدی در رابطه با بیماری دیابت نیز گفت: علائم ابتدایی و شایع دیابت عبارتند از: تشنگی مفرط، پر نوشی و پرخوری، تکرر ادرار، بی‌حسی و خواب رفتن دست و پا، کاهش وزن با وجود اشتهای زیاد، خستگی و تاری دید و … که درمان آن با دارو، بسته به نوع مزاج افراد و مزاج بیماری دیابت تفاوت دارد.

وی افزود: چند توصیه برای کنترل بهتر قند خون این است که به هیچ وجه وعده صبحانه و شام ترک نشود، ناهار را حذف نمایید، قبل از سیری کامل دست از غذا بکشید، سویق جو قبل از غذا میل بفرمائید، در بیشتر غذاها جو اضافه کنید، تخم شنبلیله بعد از غذا میل نمائید، غذا را خوب بجوید، بعد از نماز عشا شام میل کنید و سعی کنید اول شب بخوابید زیرا بدن در اول شب انسولین تولید میکند.

خانم محمدی در توصیه خود به روزه داران در ماه مبارک رمضان گفت: توصیه ما به روزه داران این ماه مبارک، چند نکته مختصر و مفید است که با رعایتشان میتوانند به بهترین نحو ممکن از فرصتهای معنوی و برکات مادی ماه مبارک نهایت بهره برداری را داشته باشند:

• در روزه غذای انسان دو وعده و فقط در شب میل میشود. دقت کنید “سحر” جزو شب به حساب می آید نه صبح. (وقت سحر بعد از نیمه شب شرعی تا اذان صبح است)
• بهتر است نیم ساعت قبل از اذان صبح سحری تان را تمام کنید و در مدت باقی مانده به عبادت بپردازید و نزدیک اذان دو سه قاشق سویق (نوع و طرز تهیه سویق را برایتان شرح میدهم در انتهای کلام) و چند تا خرما با آب یا مخلوط سویق و شیره خرما با آب بنوشید. خرما به عدد فرد باشد. ۳ یا ۵ یا نهایتا ۷ عدد خرما به طوری که بعد هر خرما مقداری آب مثلا نصف استکان بنوشید.
• چه در سحر و چه در افطار، بیشتر از یک سوم معده را پر نکنید. که در افراد بالغ چیزی حدود ۳۳۰ الی ۵۰۰ گرم میشود. یعنی در هر وعده بیشتر از این مقدار غذا میل نکنید و اگر باز هم میل داشتید دست از غذا بکشید که حدودا بعد از ۲۰ الی ۳۰ دقیقه احساس سیری میکنید. زیرا پیام سیری از معده حدودا ۲۰ دقیقه دیر تر به مغز میرسد.

البته دقت شود که مجموع میوه و سبزی و خوراکیها با غذا کلا نباید بیشتر از ۵۰۰ گرم بشود. (پیشنهاد ما ۳۳۰ گرم)

• در سحری از شیرینی های طبیعی استفاده کنید مثل خرما, کشمش, عسل و…

امیرالمومنین علی علیه السلام فرمود: بهترین سحری شما سویق و خرماست. در واقع همین سویق و خرما به مقدار همان یک سوم معده (۳۳۰ الی ۵۰۰ گرم) برای سحری کفایت میکند. اما اگر دوست داشتید غذا بخورید, مجموع غذا با سویق و خرما را به همین اندازه حساب کنید تا بیشتر نشود و به همان شکلی که بالا گفتیم سویق و خرما را پس از اتمام وعده غذایی سحر بخورید.

• خوردن چای علاوه بر اینکه مضرات بسیار زیادی دارد موجب تشنگی در طول روز نیز میشود.
• خوردن برنج موجب ایجاد گرسنگی در طول روز میشود. پس بهتر است در سحری از نان هم در کنار برنج استفاده کنید. دقت کنید برنجتان سبوس دار باشد.
• بین وعده سحر حتما از سبزیجاتی مثل ریحان، کاهو، خرفه، تره و… بخورید.
• به هیچ عنوان لای سحری میوه نخورید. فقط بعضی از میوه ها را میتوانید قبل یا بعد از سحری میل کنید مثل سیب، به، گلابی و …
• اگر داروی ناشتا ندارید، حتما پس از بیداری برای سحر، سیب با هسته بخورید که ائمه علیهم السلام فرمودند خوردن سیب در سحر عمر را طولانی میکند.
• نسیم سحری قبل از اذان صبح را حتما استشمام کنید حتی در حد ۵ نفس عمیق با دم و بازدم مفصل.
• به هیچ عنوان در بین الطلوعین نخوابید که مضرات بسیاری دارد. و اگر نهایتا نتوانستید خود را از خواب نگه دارید ابتدا پهلو به راست دراز بکشید و سپس هر وقت از خواب رفتنتان مطمئن شدید، پهلو به چپ شده، بخوابید و موقع بیدار شدن پهلو به راست بشوید و سپس از جایتان برخیزید.
• این تصور غلط که خوردن مواد مختلف غذایی موجب ذخیره آنها تا زمان افطار هست را از ذهنتان پاک کنید. هرچقدر غذا در سحر ساده تر باشد بهتر است. پیشنهاد ما برای کسانی که میتوانند، همان سویقها و خرماست. پس هرگز شکمتان را پر نکنید و اگر سعی کنید سحری تان را نیم ساعت قبل از اذان تمام کنید و بیشتر از یک سوم معده را پر نکنید، نزدیک اذان صبح احساس سیری بر شما غالب خواهد شد.
• طعم خوش روزه داری که یک رژیم محدود کننده غذایی است و فوق العاده در تنظیم اخلاط بدن و اصلاح مزاج کمک کار شماست را با مسواک پلاستیکی و خمیر دندان بیماری زا به کام بدن تلخ نکنید. برای تمیز کردن دهان از خلال دندان و چوب مسواک استفاده کنید.

خانم محمدی در بخش پایانی گفتگوی خود افزودند: امام صادق (علیه السلام) می‌فرمایند: «السویق ینبت اللحم ویشد العظم» یعنی «سویق باعث رویش گوشت و تقویت استخوان می‌شود.» وقتی تنها کلمه سویق ذکر شود یعنی سویق گندم و جو، و برای دیگر انواع سویق قید آن هم ذکر می‌شود. یکی از علل شیوع مشکلات استخوانی و ضعف، غفلت مردم از سویق است. در روایات استفاده از سویق بسیار سفارش شده درباره سویق آمده: «انما عمل بالوحی» یعنی «(سویق) به سفارش وحی درست شده.» (المحاسن،احمدبن محمدبن خالدالبرقی،ج۲،ص۴۸۸)

به گفته خانم محمدی، سویق به دو روش ساخته می‌شود.

در روش شیعیان، ابتدا سبوس گندم و جو را جدا کرده و جداگانه آرد می‌کنیم سپس به نسبت مساوی (وزنی) آرد گندم و جو را با آرد سبوس گندم و جو مخلوط کرده و آرام‌آرام حرارت می‌دهیم تا آماده شود، ولی اهل سنت، گندم و جو را ابتدا تفت می‌دهند سپس آرد می‌کنند. از آنجا که سبوس کمتر نیاز به حرارت دارد و زود می‌سوزد بهتر است جدا تفت داده شود.

نکته دیگر اینکه سبوس از مواد سلولزی است که جذب بدن نمی‌شود و شاید آرد کردن و تفت دادن آن باعث شود که بدن بتواند از آن استفاده کند. مقدار مصرف برای بزرگسالان دو کف (دو یا سه قاشق غذاخوری) صبح ناشتا می‌باشد. وکودکان نصف قاشق غذا خوری.

اما طرز تهیه سویق:

سویق گندم: آرد گندم را تفت دهید و سپس الک کنید. سبوس گندم را هم تفت دهید و الک کنید. حال هر دو ماده را به هم مخلوط کنید.

سویق جو: مثل سویق گندم دست می آید.

سویق برنج: هم می توان مثل سویق گندم بدست آورد و هم اینکه اول برنج سبوس دار را تفت داد و بعد آرد کرد .

سویق عدس: چون عدس سبوس ندارد، کافی است عدس را خوب آسیاب کنید و بعد آرد آنرا تفت دهید و مجددا آسیاب کنید و دوباره تفت دهید و الک کنید. .

سویق سنجد: ابتدا هسته سنجد را از گوشت سنجد با یک آسیاب معمولی جدا کنید. بعد هسته را آسیاب کنید و جداگانه تفت دهید، و خوب الک کنید. گوشت سنجد را نیز آسیاب کرده و تفت دهید و الک کنید. حال پودر تفت داده هسته و گوشت سنجد را با هم مخلوط کنید.

سویق سیب: سیب را بتدریج رنده کنید، تفت دهید و پس از خشک شدن آنرا پودر کنید.

سویق نخود: نخود را آسیاب کرده و بدون روغن تفت دهید.

سویق کامل: تمام سویق های نام برده رامخلوط کنید.

سویق کودک: تمام سویق های نام برده رامخلوط کنید وکمی شکر (نیشکر نه چغندر که همان شکرسفید است) رابه آن اضافه کنید.

برای تهیه سویق نکات زیر باید رعایت شود:

۱- میزان سبوس گندم باید حدودا دو برابر حد معمول سبوس اولیه خودش باشد.

۲- میزان تفت دادن آرد محصول با سبوس آن متفاوت است، تا بد طعم نشود.

۳-برای کسانی که باراول تهیه سویق راتجربه می کنند به احتمال اینکه نتوانند سویق راخوب درست کنند مقدارکمی ازمواداولیه رابرای تهیه سویق اختصاص بدهند تاخدای ناکرده اسراف هم نباشد.