چرا نرخ برابری دالر در مقابل افغانی افزایش یافته است؟

اقتصاد افغانستان یک اقتصاد کاملا سیاسی است و از طرف دیگر سیستم نرخ ارز کشور در حکومت قبلی سیستم شناور کنترل شده بود، به این معنا که نرخ در بازارهای ارز تعیین میشد اما عملا نهاد پولی و مالی که بانک مرکزی باشد به آن جهت میداد و مانع صعود دالر به نرخ واقعی آن میگردید زیرا از سالها قبل حجم تقاضای دالر بیشتر از حجم عرضه واقعی آن بوده است!

لذا در دولت قبلی و حتی در دوسه سال قبل نیز نرخ دالر میتوانست به بالای ۱۰۰ برسد اما با سرکوب تقاضا توسط بانک مرکزی که هفته وار ۲ تا ۳ نوبت دالر به بازار با نرخ پایین‌تر عرضه میکرد مانع این کار شد و حتی به زبان ساده‌تر میتوان گفت دولت با این کار خود بازار را از روند اصلی خود خارج میکرد و بخشی از رفاه جامعه فقیر کشور را از جیب خود تامین میکرد ( به دلیل وارداتی بودن کشور و وابسته بودن به کالاهای خارجی مجبور بود).

این امر در رابطه با کشور همسایه یعنی ایران نیز صدق میکند زیرا ایران نیز در سالهای قبل با روش‌های متفاوت‌تری مانند بگیر و ببند صرافان و کاهش نقدینگی، بازار و به خصوص جانب تقاضا را سرکوب میکرد اما در نهایت نتوانست مانع روند بازار دالر شود که امروز به بالای ۳۰ هزار رسیده است!

به طور کلی معمولا در بلند مدت نمیتوان مانع روند بازار گردید که دولت امارت اسلامی نیز تا فعلا به هر دلیلی (از جمله کمبود نقدینگی ارزی در ذخایر بانک مرکزی) دخالتی در بازار نداشته و پولی را با نرخ کمتر به بازار تزریق نکرده است لذا بازار دالر روند اصلی خود که صعودی باشد را در پیش گرفته است!

ناگفته نماند سایر علت‌های سیاسی و اجتماعی نیز مانند چاپ پول افغانی بدون پشتوانه، ترس مردم از سقوط بیشتر ارزش افغانی، فرار سرمایه از کشور و همینطور وجود مافیای اقتصادی نیز میتواند مزید بر علت گردیده باشد و سرعت صعود دالر را افزایش داده باشد!

مصطفی احمدی