چاپلوسی سازمانی

یکی از موضوعات مهم و اساسی سازمان، چاپلوسی در سازمانی است. توصیف افراد در سازمان شقوق گوناگون دارد: یکی توصیف فرد به اوصافی است که متصف به آن است که امر مطلوب است و موجب ایجاد ارتباط بین فردی و ایجاد اعتماد به نفس در فرد مقابل می‌شود.

در مقابل این، توصیف فرد به کمتر از اوصافی است که او دارد که موجب کاهش ارتباط بین فردی، تقویت حس حسادت توصیف‌گر و زوال اعتماد به نفس توصیف شونده می‌گردد. شق سوم چاپلوسی سازمانی است که توصیف فرد به اوصافی است که او دارای چنین وصفی نیست. مثلا می‌گوید راست‌گوتر از تو ندیده ام، در حالی که او یک کذاب است. چاپلوسی هم در شرع و هم در عقل مذموم است، در روایت آمده است: لَیس مِن أخلاقِ المؤمنِ ، التَّملُّقُ و لا الحَسَدُ ، إلاّ فی طَلَبِ العِلمِ؛ چاپلوسى و حسادت ، از اخلاق مؤمن نیست، مگر در تحصیل علم. امیرمؤمنان ع می فرماید: کَثْرَهُ الثّناءِ مَلَقٌ یَحْدُثُ الزَّهْدَ و یُدْنی مِنَ الْعِزَّهِ؛

بسیار ستایش کردن از افراد، چاپلوسی است که تکبر را سبب می شود و شخص را از عزت دور می سازد.
اما گاهی افراد در سازمان به انگیزه‌ها و علل‌های متفاوت دست این کار می‌زنند که ماندن در سازمان، باز کردن مسیر پیشرفت و ارتقای شغلی، نداشتن عزت نفس و … از جمله آن است. چاپلوسی آفتی است که آرام آرام شخصیت فرد را تغییر داده و او را به مداحی مبدل می‌کند که احساس می کند، بدون آن توان برقراری ارتباط و ماندن در سازمان را ندارد. سازمان سالم و مدیر زیرک به افراد چابلوس بها نمی‌‌دهد و راه بیان حقایق را حتی با تندترین لحن باز می‌گذارد، تا عیب‌ها و نقص‌های سازمان و مدیر با کمال ادب و متانت بیان شود. در سازمان اگر چاپلوسی زیاد شد، مدیر باید آن را زنگ هشداری بداند که گوشه‌ای از کارش می لنگد نه آن که آن را نشانه کمال خود و سازمانش بداند.

امیر مومنان علی(ع) در نامه به مالک اشتر، وی را از چاپلوسی افراد درباره اش بر حذر داشت:
تا مى توانى با پرهیزکاران و راستگویان بپیوند و آنان را چنان پرورش ده که تو را فراوان نستایند، و تو را براى اعمال زشتى که انجام نداده اى تشویق نکنند، که ستایش بى اندازه و چاپلوسی خودپسندى مى آورد، و انسان را به طغیان و سرکشى وا مى دارد

عزیزالله خلیلی