پایان یک جریان، آغاز یک بحران

داعش بلای خانمانسوزی بود که چهار‌سال پیش بر سر مردم عراق و سوریه نازل شد. این مصیبت به آتشی می‌ماند که وقتی شعله‌ور می‌شد، تَر و خشک را نمی‌دید و همه را به تلی از خاکستر تبدیل می‌کرد. داعش نه تنها بلا و مصیبت قرن حاضر بود بلکه این جریان شوم، در تاریخ جهان بی‌سابقه یا کم‌سابقه بود.

اکنون که این هیولا در حال جان کندن و کشیدن نفس‌های آخر خود است، به این نتیجه می‌رسیم که پدیده داعش، ثمراتی نیز برای کشورهای منطقه به دنبال داشته است. مثلاً حضور داعش در عراق و بلکه منطقه، در کنار ده‌ها ضرر و زیانی که در پی داشت، باعث انسجام و اتحاد در کشوری مثل عراق نیز شده بود. حالا با پدیدار شدن دورنمای پایان داعش و محو شدن چشم‌انداز خلافت تهی از حقیقت این گروه تروریستی، دعوا بر سر لحاف ملانصرالدین نیز شروع شده است.

دعوای سیاسی بین بغداد و دولت اقلیم کردستان عراق بر سر برگزاری رفراندوم یا همه‌پرسی استقلال کردستان عراق یکی از مهم‌ترین این دعواهای سیاسی است که بسیار بعید بود در شرایط وجود داعش در عراق مجالی برای عرض اندام می‌یافت زیرا کردها خود یکی از قربانیان اصلی حملات تروریستی داعش بودند و خطر این گروه تروریستی را در نزدیکی مرزهای دولت اقلیم کردستان عراق و حتی درون آن حس می‌کردند.

اکنون که کردها و دولت عراق نفس راحتی کشیده اند، باردیگر در مقابل هم قرار گرفته تا کسی از حلوای سرجنازه داعش، محروم نماند. به خاک سپاری داعش در سوریه و عراق، یک رویداد خوب است اما بعید است که خاورمیانه پرتلاطم، پس از این تشییح جنازه، به ثبات برسد. این هم بعید نیست که با بالاگرفتن اختلافات سیاسی و داخلی در عراق، این کشور وارد فاز جدیدی از بحران داخلی شود. سوریه نیز وضعیتی بهتر از عراق ندارد. با نبود داعش در سوریه، این کشور نیز به ثبات نخواهد رسید چون با حضور اهرم‌هایی بی‌ثبات کننده‌ای مثل آمریکا و اسرائیل در خاورمیانه، این منطقه سال‌های سال، در آتش سیاست‌های متضاد کشورهای دور و نزدیک خواهد سوخت.

در ضمن فراموش نکنیم که از موضوع استقلال کردستان عراق، بیشتر کشورهای منطقه در هراس اند زیرا این کشورها با داشتن اقلیت‌های قومی و نژادی، در معرض تهدیداتی از جنس همه‌پرسی استقلال کردستان عراق قرار دارند که این خود می‌تواند بیش از پیش بر بحران منطقه بیفزاید.

محمد مرادی