هند و صلح افغانستان

از نگاه هند، افغانستان در حوزه جنوب آسیا واقع شده و به دلیل هم پوشانی تحولات آن، به ویژه در بحث افراط‌گرایی، تروریسم و حضور نیروهای خارجی و مداخله کشورهای ثانوی، این کشور اهمیت زیادی برای دهلی‌نو دارد. با اعلام استراتژی دولت ترامپ در قبال افغانستان در سال ۲۰۱۶ و دعوت از هند جهت نقش آفرینی بیشتر در افغانستان، احتمال افزایش جایگاه هند در افغانستان را فراهم کرد اما فرآیند مذاکره با طالبان، امضای توافق نامه صلح و پذیرش نقش این گروه در افغانستان از جانب آمریکا چندان به مذاق هند خوش نیامد؛ چرا که اولاً؛ خروج آمریکا از افغانستان باعث تضعیف سرمایه گذاری راهبردی هند در افغانستان خواهد شد.

ثانیاً؛ هند از پیشینه و عمق روابط طالبان با پاکستان و تأثیر منفی قدرت‌یابی این گروه در افغانستان بر امنیت هند و نفوذ شبه‌نظامیان و حملات آنها در کشمیر آگاه است.

به همین دلیل هند از روند روی کار آمدن طالبان در عرصه رسمی قدرت افغانستان خشنود نیست. در ضمن، با توجه به موضوعاتی مانند پیشینه همکاری هند با نیروهای جبهه متحد شمال برای مبارزه با طالبان در گذشته، احتمال به حاشیه رانده شدن متحدان هند در افغانستان با توجه به ویژگی تمامیت‌خواهی و اقتدار گرایی طالبان، تأثیر پاکستان بر برنامه و اقدامات طالبان در دوران پسامذاکرات، روابط طالبان با سایر گروه‌های ضدهندی مانند لشکر طیبه و… احتمال بهبود و تعمیق روابط میان هند و طالبان کم است.

خلیل زاد اخیراً با وزیر امور خارجه هند درخصوص پروسه صلح افغانستان گفتگو کرد و از مشارکت هند در تلاش های منطقه ای و بین المللی برای صلح پایدار در ‎افغانستان استقبال نمود.

مشخص است که آمریکا می خواهد در قالب شریک سازی کشورهای منطقه در خصوص قسمتی از فرآیند صلح در افغانستان، از نفوذ هند بر برخی سیاست‌مداران افغانستان استفاده کند تا از این طریق به حل بحران سیاسی و تشکیل یک حکومت همه‌شمول که طالبان نقش مهم داشته باشند، اقدام نماید.

دهلی نو نیز با توجه به هم گرایی با دولت کنونی کابل و اهمیت حفظ منافع آن در جریان مذاکرات بین‌الافغانی تلاش خواهد کرد که بحران سیاسی موجود طوری حل شود که به تضعیف دولت کابل و تقویت بیش از پیش طالبان منجر نشود.

دکتر عبداللطیف نظری