نکاتی درباره سفر عمران خان به کابل

عمران خان سفر دیروزش را به کابل آرزوی پنجاه ساله خواند و رئیس جمهورغنی سفر او را تاریخی نامید.

تحقق این آرزوی نیم قرنۀ عمران خان و تاریخی بودن سفر او چه نتیجه ای برای افغانستانِ فرو رفته در جنگ خواهد گذاشت؟

مهم ترین نتیجۀ سفر، امضای توافقنامه میان آنها بود که اشرف غنی و عمران خان در این سند بر سر دیدگاه مشترک خود در مورد صلح افغانستان و منطقه و همکاری دوطرف برای تامین صلح و توسعۀ اقتصادی و بازگشت مهاجرین افغانستان از پاکستان توافق کردند.

تحلیلگران اهمیت این توافق را در تعیین جدول زمانی برای اجرایی شدن هر یک از بندهای توافق می بینند که در گذشته چنین چیزی سابقه نداشته و یا به ندرت اتفاق افتاده است. به این معنی که صداقت طرفین و به خصوص دولت پاکستان در عمل به این توافقات شامل زمان معین می شود. در حالی که همیشه و در گذشته سیاست پاکستان در مورد افغانستان با دو گانگی همراه بود و میان تعهد و عمل حاکمان پاکستانی تناقض وجود داشت.

آیا واقعاً این بار عمران خان تعهدات حکومت پاکستان را مطابق این توافقات اجرایی خواهد کرد؟

از این مهمتر، آیا این تعهدات به خصوص در مورد صلح و پایان دادن به جنگ، منافع دولت افغانستان و خواست اشرف غنی را منحیث رئیس این دولت برآورده می کند؟

بند های مهم و نکات اساسی این توافق در مورد صلح افغانستان است. چیزی که از نیازهای عاجل و مبرم افغانستان شمرده می شود و مذاکرات صلح میان دو طرف(دولت و طالبان) در قطر جریان دارد.

توجه دقیق و عمیق به بندهای مربوط به صلح در این توافق نامه، این بندها و توضیحات را بصورت شمشیر دوسره می نمایاند که هر کدام می توانند از این شمشیر دوسره در برابر هم استفاده کنند. در توافق نامه، از صلح پایدار فراگیر و منطبق بر قانون اساسی افغانستان سخن می رود، که این بخش در ظاهر منافع دولت را تامین می کند و هدف رئیس جمهور غنی را برآورده می سازد. در بند دیگر به همکاری مشترک طرفین به شناسایی مخالفان صلح و کسانی که روند صلح و مذاکرات صلح را تخریب می کنند، تاکید می شود. حتی به همکاری و فعالیت مشترک اطلاعاتی در جهت شناسایی و جلوگیری مخربین صلح در ماه دسمبر یا یا ماه آینده تا ده روز دیگر توافق می گردد.

مسلماً صلح با طالبان از نظر رئیس جمهورغنی آنگونه که درتوافق نامه تصریح شده، در مطابقت با قانون اساسی می تواند محقق شود و عملی باشد.

آیا صلح از نظر پاکستان در این موافقت نامه به همین معنی خواهد بود؟ از نظر طالبان چه؟ آیا طالبان برمبنای قانون اساسی افغانستان صلح می کنند؟

نقطۀ روشن این است که اشاره و هدف عمران خان از همکاری با صلح افغانستان، همکاری با روند مذاکرات صلحی است که در دوحه بر مبنای امضای موافقت نامۀ امریکا و طالبان ادامه دارد. در قانون اساسی افغانستان کدام فصل و بندی برای مذاکرات صلح و توافقنامۀ صلح وجود ندارد. پاکستان می تواند مخالفان موافقتنامۀ دوحه را، مخالفان صلح قلمداد کند.

موافقت نامه ای که موجودیت و مشروعیت دولت افغانستان را نفی می کند و از حکومت پسا مذاکرات سخن می گوید و آنرا حکومت مورد قبول و مورد کمک امریکا و دنیا معرفی می نماید. هر چند هیات دولت و طالبان اختلاف بر سر مبنای مذاکرات را در طرزالعمل پشت سر گذاشتند و بر نکات بیشتر توافق کردند، اما موافقت نامۀ دوحه هم چنان در بند نخست این نکات مورد توافق است و خواست مردم، تعهد طرفین و فیصله های سازمان ملل متحد به تعقیب آن، تاثیر تعیین کننده و تغییر دهنده بروی مفاد موافقت نامۀ دوحه نمی گذارد.

محمد اکرام اندیشمند