نقدی بر طرح معامله قرن ترامپ/ پازل مقاومت تکمیل می شود؟

سرانجام طرح صلح دولت ترامپ موسوم به معامله قرن پس از سه سال پرده برداری شد. این طرح مرموز از چند منظر قابل نقد جدی است:

اول؛ بر اساس این طرح، دولت فلسطین از تمام عناصر چهارگانه دولت یعنی جمعیت، سرزمین، حاکمیت و حکومت بی بهره است.

دوم؛ این طرح حماس را سازمان تروریستی خوانده و تشکیل دولت مستقل فلسطین را به خلع سلاح گروه های مقاومت منوط و مشروط ساخته است.

سوم؛ این طرح برخلاف مفاد قطع نامه۲۴۲ ملل متحد است که بر بنیاد ان اسراییل باید از اراضی اشغال کرده در سال ۱۹۶۷ عقب نشینی کند.

چهارم؛ ترامپ در این طرح، حاکمیت اسراییل بر تمام قدس را به رسمیت شناخته است. به این ترتیب قدس پایتخت بی چون و چرای اسراییل خواهد شد.

پنجم؛ در طرح معامله قرن به شهرک سازی های اسراییل مشروعیت داده شده و این رژیم بر سراسر قلمرو کرانه باختری و نوار غزه کنترل کامل امنیتی خواهد داشت.

ششم؛ در این طرح ترامپ حتا ژست دفاع از حقوق فلسطینی ها را فراموش کرده و به صدور مجوز جهت باز گشت آوارگان توجه نشده است.

ارزیابی و تحلیل

باتوجه به ملاحظات جدی طرح، می توان گفت این طرح از یک سو مطابق منافع و نیازهای سیاسی و امنیتی رژیم اسراییل تهیه شده و از سوی دیگر در پی تامین منافع کلان ایالات متحده در غرب آسیا است. زیرا در این معامله، آمریکا به عنوان تنها داور درگیری در منازعات غرب آسیا درنظر گرفته شده است.

به این ترتیب طرح معامله قرن دونالد ترامپ یکجانبه و به نفع صهیونیست ها است. به همین دلیل از یک طرف، نوعی استعمار صهیونیستی جوهره این طرح را پیکربندی کرده و به جای راه حل دو کشوری، راه حل تک کشوری مورد توجه و دقت نظر قرار گرفته است و از طرف دیگر، روح طرح مزبور بر شالوده عادی سازی روابط اعراب با اسراییل بر مبنای ایران هراسی و مقاومت ستیزی بنا شده است.

در واقع طرح ترامپ یک واقعیت تلخ دیپلماتیک است که بر اساس آن ایران و جبهه مقاومت خطر مشترکی برای اسراییل و کشورهای عربی معرفی شده اند.دلیل مساله روشن است؛ زیرا ایران مدافع ثابت قدم حقوق فلسطینی ها است. پس طبیعی است که نوک حمله طرح، علیه ایران و محور مقاومت باشد. این در حالی است که عربستان سعودی، بحرین و امارات در سال های اخیر به دنبال عادی سازی روابط با اسراییل بوده اند.

به نظر می رسد با وجود حمایت پنهان و اشکار جبهه سازش از این طرح، جبهه مقاومت با تمام توان در برابر این طرح ایستادگی می کند. چنان که موضع گیری گروه های مقاومت فلسطینی و تاکید بر مبارزه تا آزاد سازی قدس در همین راستا تحلیل می گردد. محکوم شدن این طرح از سوی گروه های مقاومت در عراق، فلسطین، لبنان، سوریه، یمن و… نشانگر کنش استراتژیک و تکمیل شدن پازل مقاومت در برابر معامله قرن است.

با توجه به این که دیگر آمریکا تک هژمون دنیا نیست، به نظر می رسد طرح معامله قرن تنها بر روی کاغذ باقی می ماند و محور مقاومت در دنیای اسلام با اتخاذ راهبرد عملگرایی ارزشی و احیای تمدن نوین اسلامی، مهم ترین چالش معامله قرن باقی می ماند.

دکتر عبدالطیف نظری