میکانیزم توزیع مجدد‌

شکی نیست که در اسلام موارد متعدد جهت توزیع مجدد ثروت وجود دارد. خمس، زکات، صدقات، نذورات، کفارات، انفاق‌های مستحبی مثل خیرات، ختم قرآن و… نمونه‌های از توزیع مجدد ثروت از اغنیاء بین فقراء است. با وجود این منابع برای توزیع مجدد ثروت جهت کاهش فقر؛ اما متأسفانه این کار تاثیر قابل ملاحظه‌ای در جهت کاهش فقر ندارد و نتوانسته‌ایم فقر را کاهش دهیم. علت چیست؟ آیا ثروتی که توزیع می‌شود، اندک است؟ یا این که نحوه و میکانیزم توزیع، میکانیزم مناسب و درستی نیست؟
آمار دقیقی از مقدار منابع در دست نیست؛ ولی به نظر می‌رسد که مقدار منابع به اندازه‌ای هست که برای فقر زدایی کافی باشد. در این میان آن‌چه مشکل ساز است، نبود میکانیزم جمع‌آوری، ذخیره، منبع و فقیریابی و توزیع مجدد منابع است. دین هم در این مورد ساکت است و پیشنهاد مشخصی ندارد. با وجود خلاء در دستورات دینی در این مورد، لازم است از سوی متولیان دینی(خصوصا آیات عظام) یک سیستم شفاف، یکپارچه و منسجمی به وجود آید که در آن مآخذ منابع کشف و بررسی شود. به صورت مناسب ذخیره گردد. اسامی افراد تمویل کننده و مصرف کننده به صورت یکپارچه و دقیق ذخیره و منابع در موارد لازم صرف شود.
متاسفانه در دفاتر آیات عظام چنین تفکری وجود ندارد و دفاتر به صورت جزیره‌ای عمل می‌کنند. در سیستم دفاتر یک پایگاه داده یکپارچه وجود ندارد که تمام افراد تمویل کننده و گیرنده ثبت و ضبط شده باشد.ممکن است فردی از تمام دفاتر کمک بگیرد و فردی اصلا وارد نباشد. این نقص در واقع تمام منابع را بی‌اثر کرده است. در عین این که منبع صرف می‌شود، فقر زدایی هم صورت نمی‌گیرد. بنابراین، ایجاد چنین میکانیزمی لازم است تا منابع به صورت مؤثر جمع‌آوری، ذخیره و هدف‌مند توزیع گردد.

عزیزالله خلیلی