مکتب سوزی طالبان

یکی از بزرگان جهادی حکایت می کند که در دوره جهاد چندین بار پاکستان از ما خواهش کرد که فلان فابریکه را باید انفجار بدهیم، اما حس وطن دوستی ما برای ما اجازه چنین تخریب کاری را نمی داد.
شک نداشته باشید که به طالبان نیز دستور مکتب سوزی را پاکستان صادر می کند، اما این گروه چنان از شرافت و عزت نفس و وجدان تهی اند که تمام اوامر ارباب را موبه مو اجرا می کنند و نافرمانی از ISI هرگز در تخیل شان هم نمی گذرد.

من با سیستم تعلیم و تربیه طالبانی از نزدیک آشنا هستم و چند روزی در مدارس دینی آن ها در دوره طالبان درس خوانده ام.
تعریفی که طالبان از معارف دارند، همان تعریف امام محمد غزالی است. امام محمد غزالی، نگاه عجیب و غریبی به معارف دارد. او غیر از معارف دینی، نسبت به همه علوم نگاه تردیدآمیز داشته و معتقد است که آموختن شان باعث اضاله و گمراهی می شود. غزالی حتا خواندن ریاضیات و منطق را که به قول وی باعث تیزی ذهن می گردد، پسندیده نمی داند.
او در رساله “یا ایهاالولد” حتا استغراق در فراگیری علوم دینی را نیز غیرمفید خوانده و علم کمتر و عمل بیشتر را توصیه می کند.

سیستم تعلیم و تربیه ای که طالبان در دوره حاکمیت خود بنیاد گذاشتند، ملهم از همین نظریه بود. دروازه دانشگاه ها را یا بسته بودند یا کلا به حالت متروک و مطرود، مثل یک چیزی غیرمطبوع و بی رغبت، واگذاشته بودند. در عوض، هزارها مدرسه دینی تاسیس کرده بودند. مکاتب دخترانه اصلا وجود نداشت.
من باور دارم اگر باری دیگر طالب به افغانستان بیاید، عین مواجهه را با معارف و نظام تعلیمی و تحصیلی ما خواهد داشت.

اکنون آن ها اگر گهگاهی ساختمان های مکاتب را آتش می زنند، در دوره حاکمیت خود کل سیستم معارف و تحصیلات عالی ما را به آتش خواهند کشید.

من فکر می کنم یکی از محورهایی که در مذاکرات صلح باید روی آن تمرکز صورت بگیرد، دفاع از نظام تعلیمی و تحصیلی کشور است. پاکستان، یک افغانستان عاری از تعلیم و تربیه می خواهد و طالبان تعهد اجرای این ایده را دارند.

عبدالشهید ثاقب