مذاکرات صلح افغانستان و نگرانی های چین/ امریکا به اویغورها و پکن به طالبان نظر دارند!

  • انتشار: ۲۸ جدی ۱۳۹۹
  • سرویس: دیدگاهسیاست
  • شناسه مطلب: 104631

برای چین و پاکستان که قصد دارند در افغانستان پسا جنگ نقش کلیدی ایفا کنند، خروج نیروهای امریکایی از افغانستان و سهیم شدن طالبان در قدرت حتی به صورت جزئی، مفاهیمی دور از ذهن به نظر می رسد.

اگرچه چین به صورت عمومی، برنامه آمریکا مبنی بر خروج ۲۵۰۰ نیرو از ۴۵۰۰ سربازش در افغانستان تا اواسط ماه جنوری سال جاری میلادی و خروج تمام نیروهایش تا اواسط سال جاری میلادی، را تایید کرده است اما در عین حال محتاط است که خروج غیرمسئولانه امریکا از افغانستان ممکن است مسیر را برای شبه نظامیان جهت تبدیل افغانستان به بستر داغ منطقه ای ترور هموار کند.

ژائو لیجیان، سخنگوی وزیر امور خارجه چین، نوامبر سال گذشته میلادی از امریکا خواست خروجش از افغانستان را مسئولانه و منظم انجام دهد.

افغانستان با استان سین کیانگ چین مرز مشترک دارد و مقامات چینی از اینکه افغانستان به مرکز پرورش شبه نظامیان مسلمان اویغور بدل شود، نگران هستند.

چین همواره برای توجیح رفتارهای سخت سرکوب گرایانه خود علیه اویغورها در استان سین کیانگ به «جنبش اسلامی ترکستان شرقی» که به «جنبش اسلامی ترکستان» مشهور است، اشاره کرده است. جنبش اسلامی ترکستان یک گروه تندرو اسلامی ست که توسط جهادی گران اویغور در چین غربی تاسیس شده است و هدفش ایجاد یک حکومت ترکستان شرقی مستقل به جای استان سینک کیانگ چین می باشد.

رسانه ها به نقل از احمد ضیاء سراج، رئیس امنیت ملی افغانستان، در ماه دسامبر سال گذشته میلادی گزارش دادند ریاست عمومی امنیت ملی افغانستان یگ گروه ده نفری از جاسوسان چینی را در کابل دستگیر کرده است.

براساس گزارش ها حکومت افغانستان معتقد بود جاسوسان چینی تلاش می کردند با ایجاد یک جنبش اسلامی ترکستان شرقی جعلی، اعضای اصلی این جنبش را به دام بیندازند. جاسوسان چینی دستگیر شده اما تحت فشار پکن به کشورشان بازگردانده شدند.

حملات تروریستی جنبش اسلامی ترکستان شرقی

چین برای این نگرانی خود حداقل یک دلیل تاریخی دارد. بلافاصله بعد از حملات یازده سپتامبر ۲۰۱۱، چین، اتحادیه اروپا، امریکا، بریتانیا، سازمان ملل و برخی کشورهای دیگر، جنبش اسلامی ترکستان شرقی را به دلیل ارتباطش با القاعده یک گروه تروریستی تشخیص دادند.

چین مدعی ست «جنبش اسلامی ترکستان شرقی» بین سال های ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۱ میلادی بیش از دویست عملیات تروریستی انجام داده که ۱۶۲ کشته و ۴۴۰ زخمی برجای گذاشته است. این گروه قبل از المپیک ۲۰۰۸ در پکن نیز یک سری حملاتی را بر شبه نظامیان در شهر کاشغر چین انجام داد و ۱۷ افسر را کشت.

ایالات متحده در سال ۲۰۰۶ میلادی بیست و دو اویغور وابسته به شبه نظامیان جنبش اسلامی ترکستان شرقی را در افغانستان به اتهام ارتباط با القاعده دستگیر نمود. افراد دستگیر شده به زندان گوانتانامو در کوبا منتقل شدند اما کمی بعد آزاد شدند چون مشخص شد که دشمن امریکا نبودند.

اویغورهای دستگیر شده اما به چین فرستاده نشدند و به دلیل وضعیت بد حقوق بشر در چین اویغورها اجازه یافتند در امریکا بمانند.

دولت ترامپ در ماه نوامبر، جنبش اسلامی ترکستان شرقی را از لیست گروه های تروریستی امریکا خارج نمود و مایک پمپئو، وزیر امور خارجه امریکا، گفت دلیل محکمی مبنی بر وجود این گروه در دست نیست.

این تصمیم امریکا اعتراضات شدید پکن را به دنبال داشت و مقامات چینی مراتب نارضایتی و مخالفت تند خود با این اقدام امریکا را بیان داشتند.

امریکا و نگاه به اویغورها

مشاهد حسین سید، سناتور پاکستانی حزب مسلم لیگ، به «آسیا تایمز» گفت به طور مستقیم دیگر شورشیان اویغور وجود ندارد و بقایای جنبش اسلامی ترکستان شرقی به طور عمده اکنون در ولایت بدخشان افغانستان و همرز با چین فعالیت می کنند.

وی مدعی شد از آنجایی که چین از سال ۲۰۱۴ تاکنون به صورت دیپلماتیک با طالبان افغان سروکار دارد، خطر حمایت طالبان از جنبش اسلامی ترکستان شرقی بسیار بسیار بعید به نظر می رسد. توافق نامه صلح امریکا با طالبان، استفاده از خاک افغانستان علیه کشورهای دیگر را ممنوع کرده است.

مشاهد حسین در عین حال تاکید کرد با رفع برچسب تروریزم از جنبش اسلامی ترکستان شرقی توسط امریکا خطر نوعی پالسی جنگی در واشنگتن و متحدان منطقه یی اش از جمله هند وجود دارد، اینکه هند با استفاده از جنبش اسلامی ترکستان شرقی بخواهد چین را ناامن کند.
وی افزود هرگونه تهدید ناشی از بازی با کارت «سین کیانگ» از سوی طالبان افغانستان نخواهد بود بلکه توسط امریکا و هند به عنوان بخشی از استراتژی جنگ سرد تازه شان برای مهار چین صورت خواهد گرفت.

چین هیچگاه با عناصر غیردولتی که سال هاست به ناآرامی قومی در سین کیانگ دامن زده تمایل نداشته است. چین به عنوان یک پاسخ تنبیهی، اردوگاه های حرفه ای که در آن بیش از یک میلیون اویغور نگهداری می شود را راه اندازی کرده است،

اقدامی که هیزم به آتش شبه نظامیان اویغور انداخته است.

در ماه های اخیر، ایالات متحده امریکا انتقادها علیه بدرفتاری رایج چین با اویغورهای سین کیانگ را شدت بخشیده است. اتحادیه اروپا و سازمان ملل نیز به ایجاد کمپ های حرفه ای توسط چین اعتراض کرده اند، این مساله حتی توافق نامه تازه امضا شده اتحادیه اروپا با چین در بخش سرمایه گذاری روی زمینه های حقوقی را تحت تاثیر گذاشته است. انتظار می رود موضوع کمپ های اویغور در مباحث تصویب توافق نامه توسط دولت های عضو اتحادیه اروپا مطرح شود.

پاکستان که در دفاع از دیگر اقلیت های سرکوب شده مانند فلسطین ها همواره صدای خود را بلند کرده است، این بار در قبال بدرفتاری چین با اویغورهای ترک زبان خاموشی اختیار کرده است. بزرگترین حامی خارجی اویغورها ترکیه است که پاکستان با آن رابطه نزدیک دارد.

طالبان و حمایت از اویغور ها

اویغورها احتمالا از بروز تغییر سیاسی در افغانستان بهره مند می شوند به ویژه اگر طالبان از دل مذاکرات صلح با دولت افغانستان که با حمایت امریکایی ها راه اندازی شده، به قدرت برسند.
طالبان منبع اصلی حمایت تسلیحاتی و امکاناتی از اویغورها می باشند، این گروه بین سال های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ که در افغانستان در قدرت بودند از اویغورهای سین کیانگ حمایت می کردند.

طالبان اعضای جنبش اسلامی ترکستان شرقی و جنبش اسلامی ازبکستان را آموزش می دادند و تجهیز ی کردند، گروه هایی که بعدا در ناامن سازی منطقه نقش کلیدی ایفا کردند.
طالبان در ادامه کمپ های آموزشی برای جدایی طلبان اویغور ایجاد کرد تا با «ارتش آزادی بخش خلق چین» بجنگد. طالبان در مقاطعی حتی نیروهای جنگی خود را نیز به کمک اویغورها فرستاد.

براساس گزارش رسانه ها، طالبان هم اکنون نیز در همکاری با شبه نظامیان اویغور بخش های بزرگی از ولایت بدخشان که نود کیلومتر با ولایت سین کیانگ چین مرز مشترک دارد، را در اختیار گرفته اند.

در سال ۲۰۱۹، نزدیک به ۲۰۰ جنگجوی خارجی در جنگ بدخشان فعالیت می کردند. گفته می شد این جنگجویان از اویغورهای چین، ازبک ها و تاجیک ها تشکیل شده بود. آنها با شکست نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان مناطق گسترده ای که با چین، پاکستان و تاجیکستان هم مرز بودند را تصرف کردند.

گزارش ها می رساند که پکن و اسلام آباد با ایجاد بخش های «همکاری های استخباراتی» افغانستان را زیر نظر دارند، به ویژه اینکه افغانستان وارد فاز انتقال شده و احتمال به قدرت رسیدن طالبان وجود دارد. دولت غنی مصروف مذاکرات کند صلح بین الافغانی در دوحه قطر می باشد.

طالبان و چراغ سبز چین

یکی از رهبران طالبان که عضو هیات صلح اعزامی به چین بود در سال ۲۰۱۹ به «آسیا تایمز» گفته بود چیزی که بیش از همه پکن را نگران ساخته این است که طالبان از مجرای مذاکرات صلح در افغانستان به قدرت برسد و شبه نظامیان اویغور بدین وسیله جان تازه ای بگیرند.
وی افزود چین می خواهد از طالبان این تعهد را بگیرد که اگر بار دیگر به قدرت رسیدند همانند گذشته از اویغورها حمایت نکنند.

این عضو هیات صلح طالبان خاطرنشان کرد چین با حمایت پاکستان دو بار در سال ۲۰۱۹ با رهبری طالبان ارتباط گرفت تا زمینه همکاری های آینده برای تغییرات در کابل بعد از خروج نیروهای امریکایی پس از نوزده سال را فراهم کند.

وی تاکید کرد پاکستان زمینه دو ملاقات رهبری طالبان با مقامات وزارت خارجه چین را فراهم نمود. در این جلسات، مقامات چینی ظاهرا بر لزوم همکاری قاطع در زمینه مبارزه با تروریزم به عنوان پیش شرط حمایت از طالبان در رسیدن مجدد به قدرت، تاکید کردند.

چند روز پس از صرف نظر دونالد ترامپ از توافق صلح اولیه با طالبان در ۷ سپتامبر ۲۰۱۹، یک هیات نه نفره طالبان به چین سفر کرده با دنگ شیجون، نماینده ویژه چین در امور افغانستان، دیدار نمودند.

توافق نامه صلح امریکا با طالبان

یک هیات دیگر طالبان که در ماه جون ۲۰۱۹ از چین دیدن کرد به طور مفصل با مقامات ارشد چینی در مورد گفت و گوی بین الافغانی گفت و گو نمود. در آن زمان، پکن از پروسه صلح به رهبری امریکا حمایت کرد. ایالات متحده امریکا ماه فبروری سال گذشته میلادی، مذاکرات صلح با طالبان را اغاز نمود و در نهایت با امضای توافق نامه صلح با این گروه زمینه خروج نیروهای خود از افغانستان را فراهم کرد.

هوای مه آلود جنگ در افغانستان از بعد ژئوپلتیکی با گزارش های تایید نشده ای مبنی بر حمایت مالی روسیه از طالبان برای کشتن سربازان امریکایی تیره تر شده است. سی ان ان در ۳۱ دسامبر طی گزارش به نقل از مقامات استخباراتی امریکا اعلام کرد چین نیز برای کشتن سربازان امریکایی در افغانستان به طالبان پول پرداخت می کند.

این در حالی ست که براساس اعلام مقامات چینی، پکن بیش از اینکه به طالبان علاقه داشته باشد خواهان همکاری با نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان می باشد.

ایجاد پایگاه نظامی چین در بدخشان

وزارت دفاع امریکا در جنوری سال گذشته طی گزارش به سنای این کشور اعلام کرد چین همکاری های اقتصادی و تجاری خود با افغانستان را به مشارکت های «سیاسی و نظامی» تغییر داده است.

به گزارش رسانه ها، چین در سال ۲۰۱۸ به دنبال ساخت یک پایگاه نظامی در بدخشان بود. وزارت دفاع افغانستان در ان زمان منتظر هیات تخصصی چینی بود تا موقعیت و مسائل تکنیکی ایجاد چنین پایگاهی را بررسی کنند. وضعیت کنونی این پایگاه اما هم اکنون نامشخص است.

گزارش وزارت دفاع امریکا نشان داد که چین افغانستان را در یک سیستم امنیتی چندگانه جدید به نام «مکانیزم همکاری و هماهنگی چندگانه» ادغام کرده است. براساس این مکانیزم همکاری های مشترک افغانستان، پاکستان، چین و تاجیکستان در مبارزه با تروریزم افزایش می یافت.

براساس این گزارش، چین خواهان نقش بیشتر در مذاکرات بین الافغانی ست. پکن نگران نفوذ شبه نظامیان اویغور به ایالت سین کیانگ خود از طریق گذرگاه واخان افغانستان می باشد. به باور چین، ثبات منطقه ای دسترسی این کشور به بازارهای اقتصادی را توسعه می دهد، سلطه منطقه ای غرب را کاهش می دهد و نقش هند در مبارزه با تروریزم و گسترش منطقه ای را تحت کنترل در می آورد.

نیشانک موتونی، معاون «اتاق فکر واحد ارزیابی و تحقیق افغانستان» در کابل، در مصاحبه ای گفت خروج نیروهای امریکایی از افغانستان لزوما یک خلأ امنیتی و قدرت ایجاد می کند که امکان دارد توسط گروه های شبه نظامی و جنگجویان حامی طالبان پر شود.

وی افزود طالبان موافق سیاست های سرکوب گرایانه چین نسبت به مسلمانان اویغور در استان سین کیانگ نیست. در حال حاضر قدرت عملیاتی جنبش اسلامی ترکستان شرقی در خارج ضعیف شده است اما این توانایی می تواند به سرعت تغییر کند در صورتیکه طالبان از کانال مذاکرات صلح حتی به یک قدرت نسبی برسند.

منبع

نظرات(۰ دیدگاه)

نظر شما چیست؟