همه چیز درباره فلاپی دیسک!

هر کاربر رایانه فلاپی دیسک را به خوبی به یاد دارد. همه ما از این حافظه کوچکِ سیاه رنگ خاطرات زیادی داریم. در این مطلب به تاریخچه این حافظه کوچک و چگونگی استفاده از آن پرداخته است.

سی‌دی

زمان زیادی از پایان دوران حکومت سی‌دی نگذشته است. این حلقه ۷۰۰ مگابایتی مدت زمان زیادی در دست
مردم می‌چرخید و استفاده می‌شد. اما بعد از مدتی سی‌دی ها خش افتادند، خراب شدند و دیگر اطلاعات ما را حفاظت نمی‌کردند و ما به ناچار آنها را کنار گذاشته و سیستم های جدیدی را وارد زندگی کامپیوتری مان کردیم.

فلش مموری

اکنون فلش مموری های گوناگون با حجم های مختلف جای سی‌دی را گرفته است. به طوری که حمل فلش مموری با حجم خیلی کوچک و حافظه زیادی که دارد امروزه به عنوان یک وسیله ضروری به حساب می‌آید.

کاربران از طریق آن می‌توانند اطلاعات خود را با حجم‌های مختلف جابجا کنند و آن را همیشه به همراه داشته باشند.

زمانی که فلش مموری ها به دست کاربران افتادند، دیگر کمتر کسی از سی دی استفاده کرد و همین اتفاق هم برای فلاپی دیسک افتاد، آن زمان که سی‌دی‌ها و دی‌ وی‌ دی‌ ها وارد بازار شدند.

فلاپی دیسک چیست

فلاپی دیسک یا دیسک نرم وسیله بود که می‌توانست اطلاعات را ذخیره کند. فلاپی از یک صفحه مدور منعطف و پلاستکی با پوششی از موادی با قابلیت آهن ربایی تشکیل شده است که توسط یک پوسته مربع شکل از جنس پلاستیک محافظت می‌شود.

ساختار فلاپی ها

دیسکت های ۳٫۵ اینچی از دو قسمت پلاستیک سخت ساخته شده است که قسمت داخلی آن که نرم است را به منظور اینکه گرد و خاک داخل آن نشود تعبیه کرده‌اند.

جلوی آن یک برچسب دارد و بخشی شفاف که مخصوص بخش خواندن و نوشتن دیسک است. این دیسک ها وقتی که توسط کاربر به داخل دستگاه قرار می‌گیرند به حالت آماده باش در می‌آیند و با فشار کلید خروج غیر فعال می‌شوند و بیرون می‌آیند.

در کامپیوتر های مکینتاش با گرداننده‌ای که از قبل روی آنها نصب شده است، فلاپی به جای خروج دستی به وسیله یک موتور مثل یک دستگاه پخش نوار ویدیو خارج می‌شود.

پشت این دیسک ها نیز دارای بخش شفاف پوشیده شده است، همچنین حفره‌ای در مرکز آن قرار دارد تا اجازه بدهد گرداننده دیسک به قسمت فلزی که در مرکز آن است متصل شود.

دو حفره در قسمت پایین و چپ و راست قرار دارند که نشان دهنده محافظت در مقابل نوشتن و دیسک با تراکم بالا می‌باشند. یک زائده هم در قسمت بالا و سمت راست آن وجود دارد که باعث می‌شود از ورود درست دیسک مطمئن شد. یک نشانگر هم در سمت بالا و چپ نشان دهنده جهت وارد کردن دیسک می‌باشد.

تاریخچه فلاپی دیسک

چیزی در حدود چهل سال پیش فلاپی دیسک هایی با حجم ذخیره سازی اطلاعات در حد ۱۰۰ کیلوبایت استفاده می‌شد که در سال ۱۹۶۷ شخصی به نام آلن شوکارت آن را اختراع کرد.

حلقه ای پلاستیکی که در وسط آن هسته‌ای مغناطیسی بود. اولین فلاپی دیسک ها به دیسکت معروف شدند که اندازه آنها ۸ اینچ بود و بعدها ۲۵/۵ اینچی شدند. این فلاپی دیسک ها در اولین کامپیوترهای رومیزی در سال ۱۹۸۱ استفاده شدند.

این فلاپی‌ها ۳۶۰ کیلو بایت بودند که بعد ها فلاپی دیسک‌های ۱٫۴۴ مگابایتی ساخته شدند. بعد از گذشت سالها، فلاپی‌ها از نظر فیزیکی کوچکتر شدند و حافظه شان بیشتر شد.

در اواخر دهه ۱۹۹۰ فلاپی دیسک ها محبوب ترین وسیله برای ذخیره سازی اطلاعات به حساب می‌آمدند که با روی کار آمدن سی‌دی ها و فلش مموری‌ها کم‌کم رو به نابودی رفتند.

ولی هیچ وقت از یاد نخواهیم برد، که در آن زمان ابزار کوچک که بتواند ۱٫۴۴ مگابایت از اطلاعات ما را در خود نگاه دارند بسیار ارزشمند بودند.

مزیت فلاپی دیسک

شاید تنها فایده و مزیتی که می‌توان برای یک فلاپی دیسک برشمرد قابلیت حمل آنها باشد که به کاربران این امکان را می‌داد تا اطلاعات یک مگابایتی خود که خیلی هم زیاد نبود را حمل کند.

معایب فلاپی دیسک ها

با اینکه فلاپی ها حافظه‌های جانبی تقریبا قدیمی هستند، امروزه اشکالات و نقایص زیادی در خصوص آنها به چشم می‌خورد. مثلا سرعت خواندن و نوشتن اطلاعات در این حافظه بسیار کم است.

ظرفیت فلاپی دیسک‌ها نیز کم بوده و حساسیت‌ شان به ضربه بالا می‌باشد و در نتیجه دوام کمتری دارند.

چگونگی نگهداری از یک فلاپی

در نگهداری از این حافظه های کوچک باید نکاتی را رعایت کرد:

• دمای مناسب برای نگهداری از آنها رعایت شود
• عدم وارد شدن ضربه به فلاپی
• جسم خارجی با صفحه آنها برخورد نکند
• در میدان های شدید مغناطیسی قرار نگیرند

محافظت فلاپی دیسک در مقابل نوشتن

بعضی مواقع لازم است بعد از ذخیره کردن اطلاعات در فلاپی دیسک‌ها، آنها را در مقابل پاک شدن محافظت کرد. به همین منظور در فلاپی ها یک فضای باز مربع شکل تعبیه شده است که در زیر آن یک دکمه قرار دارد.

هر وقت آن دکمه، فضای باز فلاپی را نپوشاند امکان نوشتن و یا پاک شدن اطلاعات دیسک شما وجود ندارد و فقط می‌شود اطلاعات روی دیسک را خواند. یعنی در این حالت نمی‌شود برنامه‌ها را LOAD کرد. به این حالت فلاپی Write protect گفته می‌شود.

در سال‌های اخیر با پیشرفت فناوری ها برای ذخیره سازی اطلاعات، از جمله فلش مموری ها، هارد دیسک های اکسترنال، دیسک های نوری و… ظرفیت‌هایی بیشتری جایگزین دیسکت‌ها شده اند و در عین حال، ثبات اطلاعات و محتویات ذخیره شده را افزایش داده اند.

هارد دیسک

هارد دیسک ها در سال ۱۹۵۰ اختراع شدند. در ابتدا آنها شامل دیسک هایی با قطر ۵۰ سانتی متر بودند و توان ذخیره اطلاعات بیشتر از چندین مگابایت را نداشتند. به این نوع از دیسک ها دیسک ثابت می‌گفتند.

بعدها برای تمایز آنها از فلاپی دیسک ها از عبارت هارد دیسک استفاده شد. هارد دیسک ها دارای یک صفحه برای نگهداری محیط مغناطیسی بودند.

عملکرد هارد دیسک ها شبیه یک نوار کاست بوده و از یک روش مشابه برای ضبط مغناطیسی استفاده می‌کنند. هارد دیسک و نوار کاست هر دو، از مکانات ذخیره سازی مغنایسی یکسانی هم بهره می‌برند.

در این گونه موارد می‌شود به سادگی اطلاعاتی را حذف کرد و یا به طور مجدد بازنویسی نمود. اطلاعات ذخیره شده بر روی هر یک از رسانه های مذکور سال‌های سال باقی می‌مانند. بهترین روش برای شناخت نوع فعالیت هارد دیسک کالبد شکافی آن است.