عزیز رویش از زبان رویش

در این روزها در کشاکش نزاع مدعیان روشنگری، عزیز رویش یکی از افرادی است که خودش را مومن دانسته است و اسد بودا را کافر؛ فارغ از این که منظور از ایمان به نظر ایشان چیست و اما آن چه عوام و عرف می فهمند ایمان بار ارزشی دارد و نمی تواند هرکسی ادعای ایمان کند ولو مومن باشد… با مروری بر بخشی از خاطرات رویش، نکاتی را یادداشت کردم که تقدیم خوانندگان می گردد و نتیجه گیری را هم به خوانندگان عزیز واگذار می شود تا قضاوت کنند رویش مومن است یا با بودا هم فکر است.

رویش از دوران کارگری و کار در نانوایی و شیرینی پزی نوشته است که در این دوران، از کتاب نیز غافل نبوده اما رگه های تعلق خاطرش- به تعبیر خودش – به سوسیالیسم نیز در همین دو محیط جرقه خورده است؛ او نوشته است: پیش از آن کسانی در حلقه آشنایانم بودند که مرا با ادبیات و کتاب های مارکسیستی آشنا ساخته بودند.

عزیز رویش در بخشی از خاطرات خودش از آشنایی با قسیم اخگر و قیوم رهبر پرداخته است؛ این که قسیم اخگر فهرست درازی از کتابهای جپ را داشته و مطالعه آن را برای رویش توصیه کرده است… قیوم رهبر که به نوشته رویش گرایش چپی داشته و هم چنان اخگر کتابهای لنین را برای اعضای سازمان آزادی بخش افغانستان تدریس می کرده است؛ این دو شخص به اقرار رویش، بیشترین تاثیر فکری بالای رویش داشته است.

رویش یکی از فعالان سازمان آزادی بخش افغانستان بوده و سازمانی که گرایش چپی داشته و همین فعالیت او در این سازمان سبب شده است که به نوشته ای خودش، مامای رویش با او دعوا کرده و حتی سیلی به صورتش نواخته که چرا در این سازمان فعالیت دارد.

رویش در ادامه تغییر افکارش به طرف نژادپرستی نگاشته است هنگامی که او در افغانستان زندگی می کرده هیچ نوع تعصبی را احساس نمی کرده است حتی با همسایه اش پشتونش در رفت و آمد بوده و از آنان دوغ و ماست می آورده و با خانواده ای آنها تلویزیون نگاه می کرده است؛ اما هنگامی که به کویته سفر می کند، افکار نژادپرستی او را تحت تاثیر قرار می دهد و برای اولین بار احساس می کند که سلطان علی کشتمند هم هزاره هست قبل از آن که کمونیست باشد.

رویش از زمان آشنایی با مرحوم حکیمی وارد حزب سازمان نصر شده است و مدتی هم شاگرد حکیمی بوده و اما در زمان جنگ های کابل، طبق خاطرات رویش، او با حکیمی فاصله می گیرد؛ مرحوم حکیمی این جنگ ها را انحراف از جاده اسلام می پنداشته و اما رویش آن را عین عدالت طلبی… رویش نوشته است با آغاز نشریه های امروز ما و عصری برای عدالت، حشم حکیمی بیشتر شد و ظاهرا تصور می کرد که فعالیت در این دو نشریه، موجب فعالیت بر ضد تشیع می باشد.

در یک ملاقاتی که حکیمی با رویش داشته است او را متهم کرده است که در این نشریه ها مرتکب دروغ هایی زیادی شده و وحدت و اتحاد بین شیعیان را آسیب رسانده است و طبق نوشته ای خودش، او (رویش) میخواسته در جواب خشم حکیمی جمله ای از امام سجاد (علیه السلام) نقل کند که حکیمی نگذاشته و گفته چون اعتقادی به امام نداری حق نقل گفتار امام را نیز نداری.

بعد از تشکیل حزب وحدت در زمان معرفی وزرا به حکومت مجاهدین، جمعی از کاندیداها سابقه کمونیستی داشتند شخصیت های بودند که مخالفت می کردند می گفتند حتما باید مجاهد کاندیدا باشد نه غیر آن؛ افرادی مخالف مثل ابوذر غزنوی، شیرحسین مسلمی، شیخ سلمان، پهلوان حر که اینها معتقد بودند معرفی کمونیست ها، انحراف و اهانت به خون شهداست و تهدید می کردند.

شیر حسین مسلمی حتی مزاری را متهم به کفر و انحراف کرد و او را خارج از آرمان جهاد و ولایت فقیه دانسته بود اما رویش، ازاین طرح شهید مزاری استقبال و آن را کاملا منطبق با عدالت دانسته است.

علی ظفر یوسفی