شیتیل یعنی چه؟

شیتیل و توجه به معنای آن شاید مثال خوبی باشد برای پرداختن به موضوع ضرب المثل ها و کاربرد آنها از زمان تولید، استفاده در جامعه و بروز برخی تغییرات در آنها تا زمان معاصر. همان طور که می دانید بسیاری از  ضرب المثل های امروزی از دو یا چند کلمه تشکیل شده اند که معنای نهایی انها و آنچه در اذهان عمومی نسب به آنها شکل گرفته تفاوت می کند. شتیل هم از این قاعده مستثنی نیست.

در بسیاری از زبان های زنده دنیا از جمله انگلیسی و فارسی برخی کلمات و ترکیبات علاوه بر معنای سطحی دارای معنای عمقی نیز می باشند؛ معنای سطحی به راحتی در فرهنگ لغات همان زبان موجود است اما آشنا شدن با معنای عمیق این  اصطلاحات و  ترکیبات نیازمند آشنایی نسبی با فرهنگ و آداب و رسوم و حتی نوع دین و مذهب مردمی است که این اصطلاحات در بین آنها رایج است.

با ما با خواندن این مطلب همراه شوید تا با معنای سطحی و عمیق کلمه شیتیل در بین مردم آشنا گردید؛

اگر در لغت نامه های زبان فارسی دنبال معنای شیتیل بگردید، شاید با معنای دقیق و شفاف روبرو نشوید اگرچه ممکن است برخی تعاریف غیر جامع را مشاهده کنید.

شیتیل در معنای سطحی ریشه گیاهی است خوردنی که در نواحی کوهستانی و در زمین های رسی رشد می کند و ارزش چندانی ندارد. از گذشته های دور رهگذرانی که امکان پخت دیگر غذاها و دسترسی به خوراکی های دیگر را نداشتند برای رفع گرسنگی این گیاه را از کشاورزان می خریدند.

معنای عمقی شیتیل

برای آشنایی کامل با معنای عمیق هر کلمه یا اصطلاحی که به عنوان ضرب المثل به کار می رود باید برخی پیشینه های فرهنگی و اجتماعی و کاربرد آن اصطلاح و کلمه را در بین مردم یک منطقه در نظر گرفت. کلمه شیتیل هم  از این قاعده مستثنی نیست.

شیتیل در معنای عمیق به معنای پاکتی شبیه پاکت نامه تعریف شده که در آن پول می گذارند: درست مانند زمانیکه شما در یک چرخه فساد گونه مقداری پول داخل پاکت قرار می دهید و به عنوان تشکر یا خدای ناکرده رشوه به کسی می دهید.

“انجام کاری برای فردی بدون هیچ چشم داشتی، یک مو از خرس کندن، دستمزد، مزد، زیر میزی، رشوه، حق الحساب، پاداش، پول و هدیه” برخی دیگر از تعاریفی است که می توان برای کلمه شیتیل در فرهنگ  عامه مردم پیدا کرد.

بر اساس قضاوت عامه دریافت شیتیل می تواند مایه مباهات یا شرمندگی باشد: این کلمه در این معنا همان پاکتی است که به همه تعلق نمی گیرد و مخصوص برخی های ویژه است، محتویات درون شیتیل از لحاظ مقدار متفاوت است. شیتیل ممکن است در یک مراسم رسمی یا در بین یک کتاب یا مجله به طرف دیگر اهدا شود.

شیتیل مایه مباهات یا آبرو ریزی

اولین حسی که به دریافت کننده شیتیل دست می دهد این است که ” بی خیال برارد! این سهم توست بگیر و صدایش را هم در نیاور! یا اینکه برادر این برای جبران بخشی از زحمات بی کران شماست! بگیر و به خود افتخار کن!”

شیتیل در حالتی دیگر می تواند خیلی ننگ آور باشد: اینکه دریافت کننده شیتیل باید درک کند که دیگران وقتی به او شیتیل می دهند منظورشان این است که: این تکه ای از سهم توست، بگیر و در مورد بقیه اش حرفی نزن. چون بقیه اش را ما می خوریم و تنها تکته ای از آن را به تو می دهیم که بخوری و برای همیشه برای ما دم تکان دهی!

شیتیل به معنای حق سکوت نیست

در تعریف کلمه شیتیل برخی ها به غلط آن را حق سکوت معنا کرده اند که درست نیست. اینکه عده ای از جملاتی مانند جمله:”بی خود جوش نزن و داد و بیداد نکن! ساکت شو! این مثلا امتیاز مال من و این شیتیل تو!” استفاده می کنند کار برد درستی نیست.

برخی دیگر این کلمه را به معنای دوست داشتن معنا می کنند وقتی که از این کلمه در جملاتی مانند:”ای شیتیل! آلبالو…! هر چی تو بگی!”

“اگر جنس خوب می خواهی، شیتیل ها را رد کن بیاید..! بابتش جند تا شیتیل می دهی اگر برایت فلان کار را بکنم!” نگاهی به معنای عمیق کلمه شیتیل در این دو جمله نشان می دهد که طرف به دنبال دریافت پول می باشد، حال چه از کانال رشوه و چه از کانال دریافت قیمت یک کالا.

این کلمه در برخی لهجه ها مانند لهجه مردم تهران ممکن است به معنای قمار باشد و در این راستا این کلمه باز نیز ساخته و مورد استفاده قرار گیرد.

شیتیل هم معنای لابی و لابی گری

کلمه شیتیل در یک کار برد دیگر  مترادف لابی و لابی گری به کار رفته است. جملاتی مانند:”بورسیه های تحصیلی با شیتیل و لابی نصیب عده ای خاص می شود” به استفاده از این کلمه به معنای معامله گری و فساد اشاره می کند.

شیتیل منفور و محبوب در نزد مردم

در بررسی معانی متفاوت کلمه فوق به این نتیجه رسیدیم که در فرهنگ های لغت فارسی موجود شاید نتوان معنای سطحی دقیقی برای این کلمه پیدا کرد اما در هنگام جست و جوی معنای عمیق این کلمه به تعاریف و کاربردهای متفاوت و جالبی بر می خوریم؛ کاربردهایی که شاید با ظاهر کلمه شیتیل زمین تا آسمال تفاوت داشته باشد.

البته یادمان نرود که در دنیای مملو ار تکنولوژی امروز که انتقال داده ها و اطلاعات به راحتی از یک زبان به زبان دیگر صورت می گیرد، انتقال مفاهیم نیز به همان سادگی انجام می شود. به این معنا که خاستگاه و ریشه کلمه شیتیل ممکن است فارسی نباشد اما به هر صورت به زبان مادری ما وارد شد و توسط عده ای کثیری مورد استفاده قرار می گیرد.

کلمه فوق ممکن است ریشه در فرهنگ و عنعنات خارجی داشه باشد اما امروز در معانی متفاوت از جمله:”هدیه، دستمزد، رشوه و …” توسط فارسی زبانان به کار برده می شود.

این کلمه هم مانند هزاران کلمه دیگر همان طور که به صورت چراغ خاموش وارد زبان فارسی شده ممکن است برای اینکه جا بیفتد زمان کافی لازم داشته باشد.

به هر صورت این کلمه خوبی است چون پاکتی است که در درون خود پول دارد و مطمئن باشید بسته به مقدار خود دریافت کننده را برای لحظاتی هم که شده شگفت زده می کند!