زهرای زکیه

یکی از نام‌های مبارک سیدۀ زنان عالم، حضرت زهرای مرضیه، سلام‌الله علیها، «زکیه» به معنای پاک و پاکیزه است. من اما این نام را برای دخت دانای رسول دادگر، فراتر از معنای لغوی آن فهم می‌کنم. به زعم من این واژه را بایستی به ریشۀ اصلی آن، یعنی «زکات» تأویل کرد تا فراوردۀ معنوی ـ عرفانی آن به ما کمک کند که شمه‌ای از جایگاه حضرت حوراء انسیه را در کل کائنات و تمامت هستی درک کنیم. در این تعبیر و تأویل، حضرت زهرا «زکات خلقت» است؛ یعنی همان چیزی که او را در جایگاه عصارۀ عالم و چکیدۀ وجود و خلاصۀ هستی برمی‌نشاند.

زکات، مازاد مال و ضایعات دارایی ما نیست، بلکه بهترین، پاک‌ترین، پالوده‌ترین و ماندگارترین بخش آن است؛ زیرا زکات آن قسمت از مال است که ما برای خدا می‌پردازیم و آنچه برای خدا پرداخت می‌شود، پاک و ناب و نابودناشدنی است. قرآن هم در آیۀ ۹۶ سورۀ نحل می‌فرماید: مَا عِندَکُمْ یَنفَدُ وَمَا عِندَ اللَّهِ بَاقٍ؛ یعنی آنچه نزد خدا است، ماندگار و جاودانه است و آنچه در اختیار شما است، زدودنی و زوال‌پذیر است.

تأکید این تأویل و تأمل بر این است که بایستی نسبت‌ها را واورنه‌سازی کرد و خدا را در جایگاه زکات‌دهنده قرار داد و همۀ هستی را در موقعیت مستحق زکات‌گیرنده. پس زهرای زکیه، زکات خدا از خلقت خویش به همۀ مخلوقات خود است تا از این مجرای معصوم و مقدس فیض، فیوضات عام ربوبی در دسترس همۀ آفریدگان قرار گیرد.

شهادت زکات هستی، حضرت زهرای زکیه بر همۀ زنان و مردان عالم تسلیت باد!

راحل موسوی