زندگینامه زکریای رازی؛ فیلسوف و شیمی دانی که شهرتش جهانی است

در این مقاله به زندگینامه فیلسوف و شیمی دان ایرانی که شهرتش جهانی است، می پردازیم، همراه ما باشید با زندگینامه زکریای رازی.

زندگینامه زکریای رازی

دانشمند معروفی که آثار ماندگارش در زمینه های پزشکی و شیمی و فلسفه جهانی است و به عنوان کاشف الکل و جوهر گوگرد یا همان اسید سولفوریک در جهان شناخته می شود نامش محمد است و کنیه اش ابوبکر، مورخان نام پدرش را زکریا نوشته اند و او را با نام کامل ابوبکر محمد بن زکریای رازی یاد کرده اند.

در خصوص زمان و مکان تولدش از ابوریحان بیرونی نقل شده است که گفته است: زکریای رازی در شعبان سال ۲۵۱ هجری قمری و ۸۶۵ میلادی در شهر ری به دنیا آمده است. طبق آنچه که ابوریحان بیرونی گفته است، دوران کودکی و نوجوانی و جوانی زکریای رازی در شهر ری سپری شده است و در جوانی ساز عود را می نواخته است، همچنین دستی در سرودن شعر داشته ا ست اما در ادامه کارش به زرگری و کیماگری می کشد و در سنین بالا به سراغ آموختن طب می رود. در زندگینامه زکریای رازی چنین آمده است که چون به کیماگری مشغول بوده است در این راه چشمش آسیب دیده و برای اینکه بتواند چشمش را درمان کند به آموختن پزشکی روی آورده است.

طبق آنچه مورخان اسلامی در آثارشان نوشته اند زکریای ابوبکر محمدبن زکریای رازی طب را در بغداد آموخته است و در زمان مرگ معتضد خلیفه عباسی به ری بازگشته است. تاریخ وفات وی را نیز سال ۳۱۳ هجری قمری در شهر زادگاهش ری دانسته اند.

زکریای رازی و شیمی

طبق آنچه که مورخان از زندگینامه زکریای رازی ثبت کرده اند، وی تحصیل در خصوص علم شیمی را قبل از اینکه به سراغ طب برود آموخته بود. در این خصوص آثار زیادی از وی به جا مانده است. در واقع می توان گفت که رازی در علم شیمی تآثیرگذاری فوق العاده ای داشته است چنانکه طبقه بندی مواد را در شیمی به او نسبت داده اند. همچنین زکریای رازی را پایه گذار علم شیمی نوین م یدانند و هم او بود که برای اولین بار اجسام را به به سه گروه جمادات و نباتات و حیوانات تقسیم بندی کرد. همچنتین کشف های بسیار زیادی در علم شیمی به ایشان نسبت داده شده است از جمله کشف الکل، کشف جوهر گوگرد که از تأثیر محیط قلیایی بر کانه پیلیت بدست آمد و سپس دست یابی به دیگر اسیدها از جمله اسید کلریدریک که از آب آهک و نوشادور یا همان کلرید آمونیوم به دست می آید.

گفته م یشود رازی با سرکه و مس، استات مس یا همان زنگار را تهیه نموده که در شستشوی زخم ها موثر بود و نیز مرگ موش را از طریق سوزاندن زرنیخ و اکسید آرسنیک تهیه کرد. و….

زکریای رازی و فسلفه

در ادامه بررسی زندگینامه زکریای رازی عقاید و نظرات او را در خصوص فلسفه بررسی می کنیم، در مورد این علم می توان گفت که رازی برجسته ترین چهره خردگرایی و تجربه گرایی در میان مسلمانان و ایرانیان است. عقاید فلسفی رازی به سقراط و افلاطون نزدیک بود ولی با این وجود افکاری هندی و مانوی نیز در فسلفه وی به چشم می خورد. آنچه رازی را در میان فلاسفه متمایز می کند این است که او هرگز تسلیم افکار مشاهیر نمی شد و بدون مشاهده و تجربه نظریات دیگران را نمی پذریفت بلکه وی اطلاعاتی را که از سارین به دست میآورد بسیار مورد کنکاش و بررسی و مشاهده و تجربه قرار می داد و پس از آن نظر خود را بیان می کرد وی این مطلب را حق خود می دانست که نظرات دیگران را تغییر دهد و یا در جهت تکمیل آنها مطلبی را اضافه نماید.

رازی از تفکرات فلسفی رایج عصر خود که فلسفه ارسطویی‌ – افلاطونی بود، پیروی نمی‌ کرد به همین دلیل بیشتر آثار وی از وی بین رفته است و از آراء او اطلاع دقیقی در دست نیست و ما برخی از نظرات او را فقط در مواردی که در نوشته های مخالفان وی ثبت شده است داریم با این حال چیزی که مسلم است این است که رازی جهان را جایگاه شر و رنج می دانست و تنها را ه نجات انسان را عقل و فلسفه می دانست. چنانچه از او نقل شده است که « روان‌ ها از تیرگی این عالم پاک نمی‌ شود و نفس‌ ها از این رنج رها نمی‌ شوند مگر از طریق فلسفه… »

زکریای رازی لذت را امری وجودی نمی داند وی معتقد است که راحتی از رنج است و رنج یعنی خروج از حالت طبیعی به وسیله امری اثرگذار.

فلسلفه از دیدگاه محمد بن زکریای رازی چنین تعریف شده است: « «فلسفه تشبه به خداوند عزوجل است به قدر طاقت انسانی» و چون آفریدگار بزرگ در نهایت علم و عدل و رحمت است پس نزدیکترین کسان به خالق، داناترین و عادل‌ ترین و رحیم‌ ترین ایشان است. »

پزشکی در زندگینامه زکریای رازی

طبق گواهی مورخان رازی پزشکی حاذق و عالی قدر بود و شهرت فراوانی داشت. حتی امروزه نیز برخی از عقاید و نظرات وی در درمان مهم شمرده می شود و از کتاب ها و رسالات وی استفاده می شود. ابوعلی سینا پزشک معروف ایرانی زکریای رازی را بسیار والا مقام می داند بطوریه که در تألیف کتاب قانون از کتاب «الحاوی» رازی بسیار استفاده کرده است. خدمان زکریای رازی در حوزه طب و پزشکی فراوان است به عنوان مثال می توان گفت که رازی جزو اولین پزشکانی است که تجربه و ازمایش را وارد علم طب کرده است.

همچنین محمد بن زکریای رازی اولین کسی است که تشخیص تفکیکی میان آبله مرغان و سرخک را مطرح کرد و با اینکه در زمان وی تشریح جسد انسان به علت حرمت این عمل رواج نداشت رازی در کتاب خود از تشریح استخوان ها و عضلات و مغز و چشم و گوش و…. انسان سخن به میان آ ورده است و به خوبی آنها را و نحوه قرار گرفتن شان را شرح داده است.

در بررسی زندگینامه زکریای رازی در حوزه علم طب به این مطلب بر می خوریم که رازی اولین فردی است که بر نقش خوراکی ها در تندرسی و سلامتی انسان و نیز درمان بسیاری از بیماری ها اصرار و پافشاری می کند. و جالب است بدانید که او کتابی دارد به نام «منافع الاغذیه و مضارها» که در واقع یک دوره کامل در خصوص بهداشت خوراکی ها است.