روسیه و صلح افغانستان

موضوع حمایت روسیه از طالبان طی سال های گذشته همواره انتقاد مقامات آمریکایی را در پی داشت. هر چند روس ها روابط خود با طالبان را در جهت تشویق این گروه برای حرکت به سوی مذاکرات صلح تعبیر می کردند اما اخبار تجهیز نظامی طالبان آن هم در شرایطی که با نیروهای آمریکایی در افغانستان مشغول جنگ بودند، باعث اعتراض آمریکایی ها شد. روسیه با مشاهده روند گفتگو میان آمریکا و طالبان تصمیم گرفت در فاز سیاسی نیز روابط خود را با طالبان پیگیری نماید.

مجاورت جغرافیایی کشورهای آسیای مرکزی با افغانستان و تأثیرپذیری آنها از اوضاع این کشور، فعال شدن داعش در افغانستان و تهدید ناشی از این گروه برای منافع روسیه، امکان تهدید منافع روسیه در افغانستان از جانب آمریکا و …، باعث شد که کرملین روابط با طالبان را به صورت جدی تری پیگیری نماید.

برگزاری گفتگوهای صلح بین الافغانی در روسیه و تأکید مقامات کرملین بر ضرورت نقش آفرینی خود افغان ها در روند صلح نشان داد که مسکو نه از موضع منفعلانه، بلکه از موضع کشوری فعال در روند صلح افغانستان منافع خویش را دنبال می کند. پس از امضای توافقنامه صلح بین ایالات متحده و طالبان، مقامات روسیه اعلام کردند از خروج نیروهای نظامی خارجی از افغانستان استقبال می‌کنند منتهی خروج برنامه ریزی شده و همراه با پذیرش مسؤلیت. عمده ترین نگرانی روسیه در افغانستان، ناامنی در این کشور است که موجب سرایت بی ثباتی به جمهوری های آسیای مرکزی و گسترش فعالیت گروه های تندرو (عمدتاً چچنی و قفقازی) خواهد شد. این نگرانی به خصوص با اعلام خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان و احتمال گسترش ناامنی ها شدت یافته است و کرملین همواره بر خروج مسؤلانه آمریکا از افغانستان تأکید دارد.

به نظر می رسد وجود دولتی (با هر قومیت و ترکیب) که بتواند از بروز و سرایت هر گونه ناامنی به کشورهای خارج نزدیک روسیه جلوگیری نماید، مورد حمایت مسکو است. بنابراین روسیه نیز از حل بحران سیاسی موجود در افغانستان و برگزاری مذاکرات بین‌الافغانی با هدف تعیین تکلیف آینده سیاسی افغانستان حمایت می کند و برای میانجی گری میان افغانستانی ها آماده است.

دکتر عبداللطیف نظری