رزین آپوکسی چیست و چه کاربردهایی دارد؟

رزین ترکیباتی طبیعی یا مصنوعی هستند که چسبندگی زیادی دارند و با توجه به شرایط خاصی سخت می شوند. این ماده در آب حل نمی شود اما معمولاً در الکل قابل حل می باشد.

رزین اپوکسی در دسته رزین‌های دو جزئی قرار می گیرد که حاوی سخت کننده و رزین می‌ باشد. این دو جزو دارای مشخصات و کاربردهای متفاوت هستند و برای اینکه بر روی قالب یا سطح چیزی ریخته شود، مانند چسب دوقلو، به همان سفتی با هم ترکیب می‌شوند.

از این نوع رزین‌ ها معمولا برای چسباندن قطعات ریز تزئینی در کارهای هنری و صنایع دستی استفاده می ‌شود. یکی از ویژگی ‌های مهم رزین آپوکسی، سمی نبودن آنها است که به راحتی می‌توان در مکان های دارای تهویه از آن استفاده کرد.

از رزین های آپوکسی در ساخت زیورآلات مصنوعی نیز استفاده می شود.  معمولا، هنرمندان برای اینکه زیور آلات به درستی به هم متصل شوند، رزین‌ها را با دقت بر روی آن‌ها می ‌ریزند و همین کار سبب می‌ شود تا سطح محصولات شفاف بنظر برسد.

رزین‌های آپوکسی برای چسبیدن نیازمند کوره نیستند و به راحتی در مجاورت هوا کم‌کم سفت می‌ شوند. این رزین‌ها ظرف ۲۴ ساعت سفت شده و برای اینکه به طور قطعی سخت شوند نیاز به ۳ تا ۷ روز زمان دارند.

بعد از تقریبا یک هفته پیوندهای میان سفت کننده و رزین سفت می شوند. این رزین‌ها به دلیل سمی نبودن قیمت بیشتری نسبت به پلی‌استر داشته و معمولاً برای فعالیت‌ های خانگی به کار می روند.

توجه کنید هنگام استفاده از این رزین‌ها به نکات ایمنی و بهداشتی توجه کرده و هنگام افزودن آن به اشیاء نهایت دقت را به خرج دهید. اگر این کار به خوبی انجام شود، همان طور که گفته شد رزین‌ها پس از اینکه بر روی سطح اشیاء خشک شوند، سطحی شفاف و صیقلی ایجاد می‌کنند.

رزین‌ های آپوکسی در بسیاری از صنایع کاربرد دارد و هنرمندان کارهای تزئینی برای اتصال قطعات کوچک به یکدیگر از آن استفاده می ‌کنند.

از رزین ‌ها و به خصوص رزین آپوکسی برای هنرهای دستی و همین طور کسب و کارهای  خانگی استفاده می ‌شود چرا که نسبت به موارد مشابه خود از مواد سمی و شیمیایی کم تری برخوردار است  و سلامتی کسانی که از آن استفاده می کنند را به خطر نمی ‌اندازد.

زیار همان طور که می‌ دانید استفاده و استشمام مواد شیمیایی، آن هم به صورت مکرر و پی در پی می تواند سلامتی انسان را شدیدا به خطر بیندازد و حتی صدمات جبران ‌ناپذیری به بدن فرد وارد کند.

موارد کاربردی رزین آپوکسی

• ساخت زیورآلات بسیار زیبا بدون قالب یا با قالب، که البته در برخی موارد این رزین در ساخت زیورآلات با قالب سلیکونی نیز کاربرد دارد.
• استفاده در کفپوش ‌های ورزشی، صنعتی، بیمارستانی، سه ‌بعدی و آنتی ‌استاتیک
• فرآوری‌های چوبی از قبیل میزهای رزینی و زیورآلات چوبی چشم گیر

انواع رزین آپوکسی

• پلی استر
• وینیل استر
• پلی اورتان

دیگر رزین‌ها را می توان از جوانب مختلف دسته بندی کرد و از لحاظ کاربرد و نحوه خشک شدن و پخت و… با یکدیگر متفاوت هستند.

رزین ها از نظر نحوه خشک شدن

رزین ها از لحاظ خشک شدن به دو قسمت قابل طبقه بندی هستند.

• رزین‌های تک جزئی
• رزین‌های چند جزئی

رزین‌های تک جزئی یا هوا خشک آن دسته از رزین ها می باشند که در مجاورت هوا به‌ سرعت خشک می ‌شوند و از این جمله رزین ‌ها می ‌توان انواع چسب‌ ها و ماده ‌ای که برای براق کردن سنگ‌ های آنتیک استفاده می ‌شود اشاره کرد.

نوع دوم رزین ‌ها، رزین های چند جزئی می باشند که برای خشک شدن، نیاز به مواد مکملی دارند که موجب خشک شدن و پخته شدن آن‌ ها می‌ شود.

چون این واکنش درونی است می ‌توان از این نوع رزین‌ ها برای کارهای حجمی استفاده کرد، خاصیتی که معمولاً رزین ‌های تک جزئی ندارند، یعنی بعد از اختلاط دو جز رزین شروع به خشک شدن می‌ کند.

هاردنر پلی آمین و رزین آپوکسی

معمولاً در کارهای دکوراتیو از نوع خاصی از هاردنرها استفاده می شود که به آن پلی ‌آمین می‌گویند. هاردنرهای پلی آمین معمولاً بی‌رنگ‌ هستند و قابلیت اعمال در حجم را دارند. هاردنر پلی آمین رقیق است و قابلیت اضافه کردن حلال را ندارد حلال‌پذیر نیست.

همان طور که گفته شد این دو جزء باید به یک نسبت مشخص، طبق دستور کارخانۀ تولیدکننده، با هم مخلوط شوند و داخل ظرف یا قالب دلخواه ریخته شود تا بعد از گذشت مدت ‌زمان مشخص به سختی دلخواه برسد و شکل قالب را به خود بگیرد.

 رزین طبیعی

رزین های طبیعی از گیاهان به دست می آید. که بهترین نوع آن شیره درخت کاج است که بوی بسیار تندی هم دارد. برخی دیگر از گیاهان نیز از خود رزین تولید می کنند.

گاهی اوقات تشخیص اشتباه در نوع درخت، خطر آفرین باشد. چرا که برخی از آنها حاوی هپتان می باشند و که یک هیدروکربن قابل اشتعال و انفجار است. برخی رزین های طبیعی هم به دلیل ناپایدار بدن به شدت فرار هستند.

یکی از موادی که از رزین های طبیعی حاصل می شود، کهربا می باشد که بر اثر سخت شدن رزین گیاهی به دست می آید و به رنگ طلایی تیره می توان آن را پیدا کرد. کهربا را در رنگ های دیگری همچون آبی نیز می توان به شکل نادر یافت.

بعضی گیاهان دیگر ماده ای مشابه رزین یعنی صمغ تولید می کنند که واکنشی به آب نمی دهند و نرم تر و انعطاف پذیرتر هم هستند.

شاید هزاران سال است که انسان از رزین ‌های طبیعی استفاده می‌ کند رزین کاج برای درزگیری قایق ‌ها، پوشش چوب در نجاری و مومیایی کردن اجساد و ظرف غذا و…

بشر با پیشرفت فنّاوری به این نتیجه رسید که این ماده می‌ تواند به پلیمر تبدیل شود و کمی بعد از آن رزین‌ های مصنوعی کشف شد و در اکثر موارد پلیمرها با رزین مصنوعی ساخته می‌شود که ارزان‌تر است و تصفیه راحت ‌تری دارد.

رنگ رزین های گیاهای معمولاً از شفاف تا قهوه ای تیره می باشد و میزان سفتی و کدر بودن آن هم متفات است.