راه‌آهن خواف-هرات و توسعه ارتباطات درون تمدنی/ تحلیل کوتاه بر دستاوردها

هفته گذشته راه‌آهن خواف-هرات با پیام ویدئویی رؤسای جمهور افغانستان و ایران افتتاح شد. این خط ریلی که ۲۲۵ کیلومتر طول دارد، ۷۸ کیلومتر آن در ایران و ۱۴۷ کیلومتر آن در افغانستان قرار دارد. دستاوردهای این راه‌آهن را در سه زمینه امنیتی، اقتصادی و دیپلماتیک می‌توان برشمرد:

۱️. امنیتی
در شرایطی که سیاست آمریکا، کاهش نیروهای نظامی در افغانستان در کوتاه‌مدت و احتمالاً خروج از آن در بلندمدت می‌باشد، کمک ایران به توسعه افغانستان می‌تواند محمل مناسبی برای نقش‌آفرینی جمهوری اسلامی در مذاکرات صلح میان گروه‌های افغانستانی و توجیه و اقناع آنان به کاهش خشونت‌ها و بهره‌مندی از دستاوردهای اقتصادی و اجتماعی این روند روبه‌رشد باشد. طبعاً امنیت افغانستان مؤلفه مهمی در حفظ امنیت مرزهای شرقی ایران خواهد بود.

۲️.اقتصادی
با تکمیل و بهره‌برداری از این خط پیش بینی می‌شود سالانه ۳ میلیون تُن صادرات و واردات و یک میلیون ‌و هفتصد هزار تُن ترانزیت در این مسیر انجام شود. افزایش مبادلات اقتصادی ایران و افغانستان، کاهش ترافیک جاده‌ای، انتقال موادخام معدنی از افغانستان به ایران به منظور فرآوری و صادرات امن از طریق ایران و آب‌های بین‌المللی، از دیگر مزیت‌های اقتصادی این مسیر ریلی بویژه برای افغانستان است.

۳️. دیپلماتیک
این راه‌آهن مکمل اتصال ریلی چین، قرقیزستان، تاجیکستان، افغانستان، ایران، خلیج فارس و سپس اروپا است. اهمیت این خط ریلی به عنوان بخشی از پازل بزرگ‌تر طرح «یک جاده، یک کمربند» چین و هم‌چنین نقش‌آفرینی ایران در دست‌یابی کشورهای مذکور به آب‌های آزاد، مزیت نسبی مهمی در چهارچوب سیاست منطقه‌ای افغانستان و ایران در آسیای میانه خواهد بود.

اهمیت توسعه روابط تجاری منطقه‌ای افغانستان و ایران در آسیای میانه، هم از منظر مقابله تهران با سیاست‌های تحریمی غرب، هم از نظر افزایش کنش‌گری کابل و تهران با توجه به اشتراکات تاریخی، فرهنگی و تمدنی بسیار مهم و راهبردی است که گسترش آن می‌تواند منافع سیاسی و اقتصادی قابل توجهی برای هردو کشور داشته باشد.

,دکتر عبداللطیف نظری