دو دهه پس از یازده سپتامبر/ ناکار آمدی دیپلماسی فرهنگی آمریکا

  • انتشار: ۲۲ سنبله ۱۳۹۹
  • سرویس: بین المللدیدگاه
  • شناسه مطلب: 94573
آمریکا

رابطه بین فرهنگ و دیپلماسی، رابطه ای پایدار، ظریف و پرلایه است. هیچ گاه چون امروز، دیپلماسی و فرهنگ این قدر به هم گره خورده نبوده اند. علت این امر، از حاشیه به متن آمدن گفتمان فرهنگ در مباحث استراتژیک و دیپلماتیک دنیای پس از جنگ سرد است.

پرسش این نوشتار این است که پس از نزدیک دو دهه از حادثه یازده سپتامبر، وضعیت آمریکا در عرصه دیپلماسی فرهنگی چگونه است؟

واقعیت این است که از دو دهه پیش تلاش گسترده ای برای جهانی شدن ارزش های آمریکایی از طریق امکاناتی که جهانی شدن ارتباطات فراهم اورده، صورت گرفته است. با این وجود و علی رغم قدرت عظیم نظامی، اقتصادی، فرهنگی و راهبردی امریکا، این کشور با رشد روز افزون پدیده ضد آمریکا گرایی نیز روبرو است که عرصه های عمومی و فرهنگی را در مناطق مختلف جهان در بر می گیرد. به سخن دیگر می توان گفت پس از دو دهه از حادثه یازده سپتامبر، فاصله بین قدرت واقعی آمریکا و قدرت اقناعی آن بسیار زیاد شده است. از همین رو دیپلماسی فرهنگی ایالات متحده با چالش های جدی در دنیای امروز مواجه شده است.

ادبیات برخورد گرا و عمیقا امنیتی نگر در دوره ترامپ بیشتر از هر زمان باعث خلق گفتمان ها و کردارهای ضد آمریکایی شده است. علی رغم جهانی شدن بسیاری از ابعاد زندگی و ارزش های آمریکایی به طور همزمان پدیده جهانی مخالفت با امریکا، عمیق و گسترده شده و شماری از عقلای سیاست خارجی آمریکا به فاصله عمیق و شکاف بین آمریکا و جهان از نظر فکری و اقناعی واقفند.

ناکارآمدی استراتژی نظامی آمریکا و ناتو در افغانستان نیز ناشی از ناکامی دیپلماسی فرهنگی کاخ سفید است. به همین دلیل ایالات متحده پس از دو دهه حضور هنوز نتوانسته است به پیروزی مورد نظر خود برسد. در واقع افغانستان پس از بیست سال حضور امریکا، کماکان عرصه رشد رادیکالیسم، تشدید خشونت و کانون نا امنی است. البته نباید فراموش کرد که تاریخ افغانستان سراسر پر از تجربه های ناکام برای قدرت های مداخله گر است. تا کنون هیچ قدرت بزرگی نتوانسته است در این کشور به پیروزی مورد نظر خود برسد. به این ترتیب، اکنون که نشست دوحه در حال دایر شدن است، این پرسش همچنان مطرح است: آیا تاریخ بار دیگر در حال تکرار است؟

دکتر عبداللطیف نظری

نظرات(۰ دیدگاه)

نظر شما چیست؟