جناب استاد! قیمتی که برای نیل به صلح بدهیم چیست؟

جناب استاد محقق، شما در حال حاضر، از آدرس هزاره ها به عنوان یک چهره غیر حکومتی و از آدرس احزاب هزارگی، بیش از دیگران در ارتباط با صلح تلاش دارید؛ تا آنجایی که نماینده شما از یکسال قبل بدین سو، با طالبان در قطر گفتگو داشته است. شخص جنابعالی در کنفرانس مسکو حضور یافتید و در سخنرانی خود در مزار به صراحت بیان داشتید که جنگ را هم ما کردیم و صلح را هم ما می‌کنیم؛ سخن درستی است چون صلح میان کسانی مطرح است که جنگ کرده اند. اما به نیکی میدانید، همانگونه که جنگ های گذشته زندگی جمعی ما را متاثر ساخته است و سختی های فراوانی را بر مردم تحمیل نمود، صلح نیز بر سرنوشت جمعی و آینده تک تک شهروندان این مملکت اثر گذار است؛ صلح ممکن است که برای حلقات از جامعه سودمند و برای اقشاری زیان آور باشد؛ همانگونه که جنگ همین دو کارکرد متضاد را داشته است. چون رخدادهای اجتماعی چون جنگ و صلح نه شر مطلق است و نه خیر مطلق. از این رو، هر فردی حق دارد نسبت به آن بیندیشد و پیرامون نحوه تحقق آن حتی دغدغه داشته باشد. بنابراین، پیرامون صلح سوال‌های زیادی چون رویه حکومت داری طالبان، جمهوریت و اسلامیت نظام، روند تعدیل قانون اساسی، حقوق شهروندی، موضع طالبان در قبال حملات انتحاری و انفجاری شان در گذشته و حال، حقوق خانواده های شهدا، آسیب دیدگان جنگ با طالبان، عدالت انتقالی، حقوق اقلیت‌ها، حقوق اقشار جامعه (جوانان، تحصیل‌گردگان، فرهنگیان و زنان)، ساختار نظام و نهادهای دولت، فعالیت احزاب و جامعه مدنی، جایگاه رسانه ها، نظام تعلیمی و تحصیلی، نظام فرهنگی، نظام حقوقی (شریعت محور یا قانون محور؟)، الگوی اقتصادی، و مناسبات اجتماعی، مطرح است. تا زمانیکه پاسخ سوال های از این سنخ در قالب یک طرح مدون برای شهروندان عرضه نشود، نگرانی و اضطراب بر فضای جامعه مسلط است و بسیاری ممکن است از آمدن صلح استقبال نکنند. لذا قطع نظر از حق آزادی بیان، من به عنوان یک شهروند، از جناب استاد می‌خواهم طرحی را که در قالب آن گفتگوهای صلح را به پیش می‌برید با همگان شریک سازید تا دغد‌های افراد چون من در ارتباط با سوال‌های فوق مرتفع شود. ما نه از اصل صلح، بلکه از نحوه اجرایی ساختن آن نگرانیم؛ شواهد زیادی وجود دارد که ما در جنگ نه بلکه در تفاهمات و گفتگوها عرصه را به رقیب باخته ایم؛ تجربه جنگ طولانی مدت تن دادن به هر نوع صلحی را توجیه نمی کند. در یک کلام: قیمتی که باید برای صلح بدهیم چیست؟
تعهد میسپارم در صورتی که طرح استاد قانع کننده باشد از آن حمایت می نمایم.

داکتر امان فصیحی