توافق رهبران جهادی با طالبان؛ گمانه یا واقعیت؟!

درحالی‌که گروه شورشی طالبان در سخنان دیپلماتیک و شعارگونه از گفتگو و صلح سخن می‌گویند، عملاً دست از کشتار و ویرانی برنداشته‌اند. در غرب کشور و شهر هرات، تنها رهبر جهادی که در برابر طالبان ایستاده و با این گروه شورشی مبارزه می‌کند اسماعیل‌خان است. در دیگر نقاط کشور اما غیبت رهبران جهادی در صف نبرد و جبهه‌ی جنگ علیه طالبان، بسیار پرسش‌برانگیز است.

برخی خبرها حاکی از آن است که عبدالرشید دوستم، رهبر جنبش ملی اسلامی افغانستان، صلاح‌الدین ربانی، رهبر حزب جمعیت اسلامی افغانستان، گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی و کریم خلیلی، رهبر حزب وحدت اسلامی افغانستان در حال حاضر مشغول به مذاکره، گفتگو و معامله با طالبان هستند. اگر این گمانه‌ها درست باشد، در آینده چند فرضیه قابل تصور است: فرض نخست این است که طالبان با همکاری این رهبران جهادی کابل را به تصرف خود درآوردند و اشرف غنی را از قدرت برکنار کنند؛ در فرضِ دوم ممکن است طالبان با رهبران مذکور به توافق نرسند و به حفظ مناطق تحت کنترل خود اکتفا کنند؛ بنا بر فرض سوم طالبان با رهبران جهادی به توافق نرسند و مناطق تحت کنترل خود را به خان‌ها و امیرانِ دست‌نشانده‌ی خود واگذار کنند؛ در فرض چهارم ممکن است طالبان با رهبران جهادی به توافق برسند و کشور را به بخش‌های مختلف تجزیه کنند به‌گونه‌ای که مناطق پشتون نشین جنوبی تحت کنترل طالبان درآید، مناطق پشتون نشین مشرقی به گلبدین حکمتیار واگذار گردد، مناطق شمال به جناح تاجیک به رهبری صلاح‌الدین ربانی و مناطق مرکزی در اختیار کریم خلیلی و شرکایش قرار بگیرد.

اگر گمانه‌ی مذاکره‌ی رهبران جهادی با طالبان درست نباشد، غیبت این رهبران در صف مبارزه با طالبان یک معنای دیگر دارد و آن آماده‌سازی و تجهیز برای راه‌اندازی جنگ داخلی است. اما یک‌چیز را نباید فراموش کرد: اینکه عیار طالبان در پایبندی به توافقات بسیار پایین است و تجربه‌ی بیش از دو دهه حضور این گروه شورشی در میدان جنگ افغانستان این ادعا را به اثبات رسانیده است.

دکتر سید یحیی موسوی