تلاش های دیپلماتیک پاکستان برای کمک به طالبان

شاه محمود قریشی وزیر خارجه پاکستان، چند سفر منطقه ای را در آستانه اجلاس استانبول آغاز کرده است.

او پس از ابوظبی و تهران، به دوحه و انقره هم سفر خواهد کرد تا هماهنگی های لازم با کشورهای منطقه در خصوص مذاکرات صلح را انجام دهد.
.

منافع پاکستان و طالبان، تا آن اندازه در هم تنیده است که اگر بگوییم شکست طالبان، شکست پاکستان و پیروزی طالبان، پیروزی پاکستان است، سخن گزافی نگفته ایم.

به همین دلیل، تلاش های دیپلماتیک پاکستان، برای جان‌ بخشیدن به اجلاس از پیش شکست خورده استانبول، قابل درک است.

پاکستانی ها به خوبی می‌دانند که تنها راه رسیدن به اهداف شان اینست که طالبان، از یک فرایند سیاسی و نه نظامی به قدرت برسند. چرا که حتی اگر طالبان، همچون سالهای دهه هفتاد، با تکیه بر قدرت نظامی بر افغانستان مسلط شوند، همچون همان سالها، مشروعیت لازم را ( نزد مردم افغانستان و جامعه جهانی) پیدا نخواهند کرد و به همین دلیل، کارایی لازم را نخواهند داشت.

از این رو، ولو اینکه طالبان، توانایی ساقط کردن حکومت کابل را داشته باشند، مشورت پاکستانی ها به طالبان، این است که با بردباری و از طریق مکانیزم گفتگو (البته با اعمال فشار حداکثری) ساختار قدرت را در اختیار بگیرند.

اینکه طالبان، تا دروازه های شهر قندهار پیش می روند، یا در فراه و ولایات دیگر، امکان تصرف شهرهای مهم را دارند، اما این کار را نمی‌کنند، دقیقا به همین دلیل است.

از سوی دیگر، اجلاس استانبول، که عده ای آن را مشابه اجلاس بن قلمداد می‌کردند و انتظار داشتند تا با تغییر ساختار حکومت افغانستان، جای مهمی برای طالبان هم در حکومت بعدی ایجاد شود، پیش از برگزاری، مواجه با شکست شد.

طالبان که درک درستی از کیفیت برگزاری اجلاس استانبول داشتند، با فهم دقیق این نکته که استانبول، شرایط لازم برای رساندن قانونی آنها به ارگ را ندارد، از حضور در اجلاس خود داری کردند.(مسأله عدم خروج نیروهای آمریکایی، بهانه ای بیش نبود).

استانبول برای اینکه بتواند طالبان را به قدرت نزدیک کند، دو فکت اصلی و مهم را در خود نداشت.
۱. دولت افغانستان، به عنوان یک طرف قضیه، متعمدانه در سطح قابل قبولی در اجلاس شرکت نمی کرد.
۲. نقش کشورهای منطقه در اجلاس استانبول، بسیار کمرنگ تعریف شده بود.

عدم استقبال کشورهای منطقه و عدم التفاط دولت رسمی کشور نسبت به اجلاس استانبول، کافی بود تا طالبان درک کنند بغل چربی از ترکیه نخواهند برد.

اکنون پاکستان، تلاشی را آغاز کرده تا این دو ضلع غائب در اجلاس استانبول را به آن اضافه کند.
سفر های منطقه ای شاه محمود قریشی، با هدف جلب توجه کشورهای منطقه صورت می‌گیرد و بعید است که این تلاش، بدون هماهنگی با آمریکا آغاز شده باشد.

آمریکایی ها اکنون دریافته اند که ناچارند گفتگوهای صلح را از وضعیت تک محورانه خارج کنند و نقش سایر کنش‌گران منطقه ای را نیز به رسمیت بشناسند

وزیر خارجه پاکستان، هرچند که سفر خود را از کشورهای عربی و ایران آغاز کرده، اما باید یقین داشته باشیم که رایزنی هایی با چین و روسیه هم انجام خواهد داد.

اگر کمی به عقب برگردیم، شاید سفر ناکام رییس پارلمان پاکستان به کابل را هم بتوانیم در همین راستا ارزیابی کنیم. سفری که تیم ارگ، آن را ناکام گذاشت تا پاکستانی ها نتوانند پیشنهاد های خود به اشرف غنی را ارائه نمایند.

پاکستان، مدتی است که ارتباط گیری با چهره های مستقل سیاسی از اقوام مختلف و به ویژه غیر پشتون ها را آغاز کرده و مدام، از هیات های مختلفی در اسلام آباد میزبانی می‌کند. این ارتباط گیری ها، بخشی از استراتژی جدید پاکستان در یارگیری برای طالبان است و اکنون اگر موفق شود تا نظر کشورهای همسایه برای حضور موثر در استانبول را جلب کند، قدم بزرک دیگری نیز برداشته است.

به هر صورت، پاکستان، تلاش حداکثری دیپلماتیک خود را در دستور کار قرار داده و اگر این تلاش ها به نتیجه برسد، آنگاه فشار بر کابل، ممکن است از طرق مختلف، آغاز شود.

سید احمد موسوی مبلغ