ترکیه در افغانستان/ انقره به دنبال حضور نظامی در افغانستان با حمایت اروپا و امریکا می باشد

  • انتشار: ۱ سرطان ۱۴۰۰
  • سرویس: بین المللدیدگاه
  • شناسه مطلب: 115386

روابط افغانستان با امپراطور عثمانی و در ادامه ترکیه ریشه در تاریخ دارد و در قرن بیستم میلادی این روابط مناسب بوده است.
به دنبال سقوط رژیم طالبان در سال ۲۰۰۱ میلادی، ترکیه به عنوان برجسته ترین کشور مسلمان عضو ناتو با توجه به منافع ملی اش نیروهای خود را به افغانستان اعزام نمود. انقره با در نظرداشت ملاحضات سیاسی، اقتصادی، امنیتی و فرهنگی تلاش کرد نفوذش در افغانستان را گسترش دهد.

دو موضوع در افغانستان برای ترکیه حائز اهمیت است: یکی جمعیت سنی مذهب حداکثری در افغانستان و دیگری ترک زبان بودن ازبک ها و ترکمن ها در این کشور. ترکیه همواره از اقلیت ترک تبار و ترک زبان افغانستان حمایت کرده به ویژه از مارشال دوستم، معاون اول پیشین. مارشال عبدالرشید دوستم از دیرباز هرگاه که از لحاظ سیاسی در افغانستان به مشکل خورده به ترکیه پناه برده است. مورد برجسته زمانی بود که مارشال دوستم حین اختلاف با رئیس جمهور غنی بر سر موضوع ایشجی مدت طولانی در ترکیه ماند.

«تاسیس مدارس افغان-ترک، گسترش تعداد بورسیه های تحصیلی ترکیه به افغانستان، آموزش پرسنل، مشورت های فرهنگی، رشد بنیاد یونس امره، پخش سریال های ترکی و آموزش زبان ترکی» از جمله موارد مهمی ست که در افزایش قدرت نرم ترکیه در افغانستان به ویژه در مناطق ترک زبان این کشور نقش کلان داشته است.

از سویی دیگر و جدای از توافق استراتژیک دو کشور در سال های اخیر، سطح همکاری های دیپلماتیک و استراتژیک بین دو کشور افزایش یافته است. در بعد سیاسی، انقره تلاش کرده اهداف خود را دنبال کند به ویژه از طریق نزدیک ساختن حزب جمعیت اسلامی با اخوان المسلمین.

ترکیه با افتتاح کنسولگری در هرات و ننگرهار و ارتباط با طالبان، حزب جمعیت اسلامی و حزب اسلامی حکمتیار با گروه های قومی مختلف افغانستان مراوده دارد.

در یک دهه اخیر، ترکیه کنفرانس های معددی در مورد افغانستان را میزبانی کرده است. ترکیه در کنار میزبانی نشست سه جانبه پاکستان، افغانستان و ترکیه و میانجیگری بین افغانستان و پاکستان تلاش می دهد به عنوان میزبان و تسهیل کننده مذاکرات صلح دولت افغانستان با طالبان نیز وارد گود شود. با حمایت از اروپا و ایالات متحده امریکا، ترکیه به نظر می رسد در افغانستان فعال تر شود. برای رسیدن به این هدف، ترکیه درصدد میزبانی نشست استانبول در مورد مذاکرات صلح افغانستان است و تلاش می کند روابط استانبول-قلب آسیا و گفت وگوهای سه جانبه ترکیه-افغانستان و پاکستان را زنده نگه دارد.

در مقایسه با دیگر بازیگران کلید ترکیه در سکتور اقتصادی افغانستان سرمایه گذاری سنگینی انجام نداده است اما در تکاپوی تطبیق تعهدات کنفرانس های بین المللی، افزایش سرمایه گذاری، فراهم سازی برای کریدور راه لاجورد و بازسازی اقتصاد به عنوان یک فرصت جهت توسعه نفوذ خود در افغانستان بوده است.

در بخش امنیت و نظامی نیز ترکیه همواره تلاش کرده برنامه های توسعه یی بیشتری برای کمک به آموزش نیروهای نظامی و افسران پلیس افغان روی دست گیرد و در این راستا بورسیه هایی برای پرسنل نظامی افغانستان اعطا کرده است. از لحظه شروع همکاری در بخش نظامی تاکنون صدها افسر پلیس افغان از مراکز نظامی ترکیه فارغ التحصیل شده اند. «حفظ ثبات سیاسی، تقویت ساختارها و نهادهای سیاسی کنونی، تطبیق صلح، ریشه کن کردن تروریزم و افراط گرایی» از جمله اهداف مهم ترکیه در افغانستان می باشد. با خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانستان تا یازده سپتامبر سال جاری میلادی، ترکیه به دنبال نقش برجسته تر در افغانستان می باشد. حضور در قالب نیروهای حافظ صلح و حفظ و مدیریت فرودگاه کابل از آرزوهای ترکیه است. موضوع واگذاری تامین امنیت میدان هوایی کابل از ناتو به ترکیه این روزها توسط مقامات دو طرف مورد بحث بوده است و چنین اقدامی خیلی هم دور از ذهن نمی باشد.

دو دیدگاه کلی را می توان در ارتباط با افزایش حضور ترکیه در افغانستان متصور شد: دفاع از جوامع مذهبی و توان ترکیه در توسعه شرایط اقتصادی و آموزشی با حفظ بی طرفی در مسایل داخلی افغانستان و نقش ترکیه در ناتو و سایه انداختن سیستم سیاسی ترکیه.
مخالفان نقش آنکارا در افغانستان بر این باورند آرزوهای ترکیه برای رهبری پان ترکیسم ، تلاش برای سکولاریزه کردن جامعه و نارضایتی رقبای منطقه ای به نفع افغانستان نیست. با وجود تلاش های آنکارا ، طالبان هنوز دید مثبتی درباره نقش ترکیه در این کشور ندارند.
با این وجود ترکیه به تلاش هایش برای جلب حمایت اروپا و ایالات متحده امریکا و ناتو برای حضور امنیتی و سیاسی بیشتر در افغانستان را به دست اورد. دیگر بازیگران تاثیر گذار در افغانستان به شمول هند، چین و روسیه حضور گسترده ترکیه در منطقه را به ضرر منافع استراتژیک خود می بینند.

با این وجود آینده نقش ترکیه در افغانستان به چند متغییر داخلی و از همه مهمتر ساختار دولت آینده کابل بستگی دارد. رئیس جمهور غنی و عبدالله عبدالله رئیس شورای عالی مصالحه ملی دیدگاه مشترکی در مورد گسترش نقش ترکیه در افغانستان ندارند.

در کنار عبدالله و غنی دیگر چهره های دولتی و غیر دولتی افغانستان هم تقریبا دیدگاه واحدی در مورد توسعه حضور ترکیه در افغانستان از خود نشان نداده اند. اگرچه برخی از چهره های برجسته سیاسی و سیاستمداران افغانستان از نقش ترکیه در افغانستان استقبال کرده اند و افزایش حضور اقتصادی و نقش تسهیل کنندگی انقره در امور صلح افغانستان را به فال نیک گرفته اند اما حضور نظامی ترکیه در افغانستان با مخالف های گسترده ای روبرو شده است.

به هر صورت در اینکه ترکیه در آینده افغانستان نقش کلان اقتصادی، دیپلماتیک و سیاسی خواهد داشت، شکی نیست اما آرزوی ترکیه به حضور نظامی در افغانستان به سادگی حضور این کشور در زمینه های دیگر در افغانستان نیست.

منبع

نظرات(۰ دیدگاه)

نظر شما چیست؟