تاثیرات صلح افغانستان بر منافع ژئوپلیتیک پاکستان

  • انتشار: ۱۱ حمل ۱۳۹۹
  • سرویس: دیدگاهسیاست
  • شناسه مطلب: 82127

توافق نامه صلح امریکا و طالبان، وضعیت متفاوتی را برای بازیگران مختلف داخلی و خارجی منازعه افغانستان ایجاد کرده است. در این میان مهم ترین پرسش این است که توافق صلح دوحه، چه تاثیری بر منافع ژئوپلیتیک پاکستان خواهد داشت؟

از آغاز گفت و گوهای طالبان با امریکا، پاکستان تلاش کرد نقش کلیدی و مهمی در این روند ایفا کند. در همین راستا اسلام آباد برای جلب اعتماد ایالات متحده در جریان مذاکرات صلح زمینه سفر اعضای برجسته طالبان از جمله ملا برادر را برای گفت و گوهای صلح با نمایندگان کاخ سفید در قطر فراهم کرد.

زمانی که مذاکرات به دستور ترامپ برای مدتی لغو شد، این پاکستان بود که زمینه ملاقات مجدد نمایندگان طالبان و آمریکا را فراهم آورد. تاکید طالبان بر پی گیری سیاست کاهش خشونت به جای آتش بس و درج واژه امارت اسلامی در توافق نامه میان طالبان و آمریکا نیز از جانب اسلام آباد پشتیبانی می شد. اقدامات اسلام آباد در روند مذاکرات صلح به این علت صورت گرفت که پاکستان کماکان بتواند از اهرم قوی به نام طالبان در افغانستان استفاده کند و موازنه قوا را در جنوب اسیا به نفع خود رقم بزند.

طالبان کماکان برای پاکستان برگ برنده به شمار می رود، از این رو حمایت از طالبان و افزایش نقش و جایگاه آن چه در عرصه سیاسی و چه در عرصه نظامی همواره مورد توجه و مدنظر اسلام آباد بوده است. در این میان سیاست متمایل کابل به دولت هند، نگرانی های امنیتی برای پاکستان تولید کرده است؛ به همین دلیل، پاکستان با اتخاذ سیاست صبر استراتژیک طی سال های گذشته، در نهایت آمریکا را وادار به پذیرش این واقعیت کرد که طالبان قابل حذف شدن از صحنه قدرت در افغانستان نیستند و باید آمریکا طالبان را به عنوان قدرت برتر در افغانستان به رسمیت بشناسد و با آنها به توافق سیاسی برسد.

بنابراین، اسلام آباد توانست روند صلح را به گونه ی پیش ببرد و مدیریت کند که مشروعیت بین المللی برای طالبان ایجاد کند. تایید توافق نامه دوحه از سوی شورای امنیت سازمان ملل و خارج شدن سران سیاسی طالبان از فهرست سیاه، بیانگر سعی دیپلمات های پاکستانی، انعطاف در سیاست خارجی و نشانه قوت دیپلماسی این کشور است. اکنون که گام اول برداشته شده و توافق نامه صلح میان طالبان و امریکا به امضا رسیده، اسلام آباد به عنوان بازیگر موثر و کلیدی در جریان مذاکرات صلح و حامی حضور طالبان در عرصه قدرت افغانستان مطرح است و از حمایت های امریکا نیز بهره مند شده است.

واشنگتن پس از یک دوره تنش با پاکستان در نهایت به نقش مهم و منحصر به فرد پاکستان در جریان مذاکره و دست یابی به توافق با طالبان تمکین کرد. به نظر می رسد آمریکایی ها دریافته اند که در منطقه دوست کلیدی تر از پاکستان ندارند، همان گونه که در دوره جنگ سرد، اسلام آباد مرکز ثقل سیاست خارجی آمریکا در منطقه بود. تنش های لفظی و میدانی آمریکا با چین، روسیه ، ایران و ترکیه، کاخ سفید را به این درک رسانده که بار دیگر به سوی پاکستان روی اورد و نقش پاکستان را در تحولات افغانستان به رسمیت بشناسد.

با امضای توافق صلح امریکا و طالبان که به تقویت موضع طالبان در داخل افغانستان انجامید، پاکستان امیدوار است که با برداشته شدن گام دوم و آغاز مذاکرات بین الافغانی و تغییر قانون اساسی، دولت جدید نه تنها ضد پاکستان نبوده، بلکه مخالف نفوذ هند در افغانستان خواهد بود. این که قانون اساسی جدید در مورد سهم قومیت های ساکن در افغانستان و مساله زنان، چه گونه تصمیم می گیرد، هنوز مبهم است؛ تنها چیزی که روشن است این مساله می باشد که پاکستان در میان بازیگران خارجی، از توافق نامه صلح دوحه و آثار آن منتفع خواهد شد.

دکتر عبدالطیف نظری

نظرات(۰ دیدگاه)

نظر شما چیست؟