بی بی سی فارسی/ روی دیگه سکه های حکمتیاری

خیر کن با خلق، بهر ایزدت/ یــا بـــرايِ راحــت‌جــان خـودت

تــا هـمــاره دوســت بینی در نظــر/ در دلت نـایــد ز کین نـاخوش صور

راستش را بخواهید، من نفهیدم این شعر از مولانا، فارسی است یا دری؟ اصولا باید این‌گونه پرسید که آیا مولوی، سنایی، رودکی ناصر خسرو، به فارسی شعر سروده‌اند یا دری.

بنابراین در مقام مواجهه با اشعار این بزرگان و سخن گفتن از این نام‌آوران، تکلیف ما چیست؟ زبان مادری ما را، چه‌کسانی یا چه نهاد‌های، دو باره برای ما آموزش می‌دهند و نامگذاری می‌کنند!؟  در این مورد باید به تئوری‌های آقای حکمتیار که حقا صاحب حکمت‌های بی‌شمار و مهندسِ ذی‌الفنون است، چشم بدوزیم یا نسخه دستگاه سخن‌پراکنی انگلیس که مبتنی است بر تئوری تفرقه بینداز و حکومت کن؛ یعنی بی‌بی‌سی را به کار ببندیم؟ تجویز کدام یک، مبتنی بر واقعیت‌های علمی، ادبی و ساختارهای زبان شناختی است؟

افزون بر این، وقتی مولانا خود می‌گوید: «پارسی گو گرچه تازی خوشتر است/ عشق را خود صد زبان دیگر است» در این مورد چه باید گفت؟ ناچاریم که بگویم یا مولانا نفهمیده و در حالت سیروسلوک بوده و مرادش از پارسی، دری بوده است یا اینکه بگویم مولانا اساساً ربطی به ما ندارد و او، شاعر پارسی‌گو است نه شاعر حوزه زبان دری!

با دقت خیلی اندک می‌توان دریافت که سخن حکمتیار با آنچه بی‌بی‌سی در پیش گرفته است دو چیز متفاوت نیست؛ بلکه یک موضوع واحد می‌باشد؛ وآن قائل شدن به دوگانگی زبان واحد است که نتیجه قهری آن شکاف، بین گویندگان زبان فارسی است. بدون تردید، به‌لحاظ منطقی، واحد، هرگز دوتا نمی‌شود و در نتیجه، ایجاد شکاف بین فارسی زبانان از نظر زبانی، نیز روندی از پیش شکست خورده است؛ ولی می‌توان پرسید که اساساً جناب حکمتیار در راستای سیاست‌های انگلیس حرکت می‌کند یا نهاد‌های فرهنگی و تبلیغاتی انگلیس و کشورهای مانند آن در خدمت تئوری‌های جناب مهندس زبان شناس، جهادی ادیب و مردی برای تمام فصول قرار دارد!؟ براستی چرا شخص و نهادی که هویتشان مبتنی بر سیاست است؛ بر دری محوری و فارسی‌زدایی که موضوعی است صرفا علمی و درساحت زبان، تکیه زند؟ آیا این هماهنگی در عرصه دانش‌بنیانی، روزی از داعش‌سازی، سردر نمی‌آورد؟ هرچند که در ظاهر هیچ رابطه‌ای منطقی بین این دو مقوله وجود ندارد و شاید هم کمی خنده‌دار جلو کند؛ اما حس ششم، این دانش‌گرایی را به‌نوعی حرکت در رستای داعش‌سازی، منازعه زبانی و فرقه‌گرایی مذهبی می‌داند و ممکن است این تئوری پردازی سطحی‌ای زبانی، مقدمه‌ای برای کار‌های سیاسی باشد.

داکتر سید جواد سجادی