اولین واکسن جهان

  • انتشار: ۶ جدی ۱۳۹۹
  • سرویس: اطلس پلاس
  • شناسه مطلب: 101621

کشف واکسن در جهان، تاریخچه‌ ای بسیار گسترده‌ دارد و افراد زیادی در این رابطه تلاش های زیادی کرده اند. ولی به دلیل فعالیت های ارزشمند ادوارد جنر که یک پزشک انگلیسی بود، فرآیند کشف به نام او ثبت شده است.

تلاش انسان ها برای ایمن‌سازی بدن به سالیان بسیار دور بر می‌گردد. در قرن ۱۷ میلادی در چین راهبان بودایی زهر مارها را می‌نوشیدند تا در برابر نیش آنا در امان باشند.

اولین واکسن جهان
اولین واکسن جهان

ادوارد جنر به عنوان کسی که کاربرد واقعی واکسن را کشف کرد و به مردم شناسانید در جهان شناخته می شود.

ادوارد در سال ۱۷۹۶ میلادی، به یک پسری ۸ ساله ویروس آبله گاویتزریق کرد و توانست آن کودک را در مقابل بیماری آبله واکسینه کند.

آبله گاوی یک بیماری مانند آبله بود اما با خطر بیشتر. بعد از آنکه ادوراد جنر ویروس بیماری آبله را به آن کودک ۸ ساله  تزریق کرد، به دلیل این که واکسن آبله گاوی در پسرک ایجاد مصونیت کرده بود او را از خطر مبتلا شدن به بیماری آبله نجات داد.

توسعه اولین واکسن

این واکسن در سال ۱۷۹۸ میلادی توسعه پیدا کرد و توانست طیف وسیعی از مردم را در مقابل این بیماری مصون کند.

همچنین در طول قرن ‌های ۱۸ و ۱۹ میلادی هم اجرای سیستماتیک ایمنی‌سازی در برابر آبله به صورت گسترده انجام شد و در سال ۱۹۷۹ میلادی به اوج خود رسید و تقریبا استفاده از آن همه گیر شد.

از گذشته های دور، مایه کوبی روشی قدیمی و باستانی برای پیشگیری از ابتلا به آبله به شمار می رفت. اما به‌ کار گرفتن این روش خطرهای خاص خود را نیز به همراه داشت.

یکی از خطراتی که می توانست وجود داشته باشد، ترس از ناقل شدن فرد بود. چراکه ممکن بود با انجام این روش روی بیمار، او بیماری را به افراد نیز دیگر هم منتقل کند.

اولین واکسن جهان
اولین واکسن جهان

در سال ۱۷۶۸ میلادی ، یک پزشک انگلیسی دیگر به نام “جان فیستر”( John Fewster)  متوجه شد که عفونت قبلی با آبله گاوی فرد را از ابتلا به آبله مصن می‌دارد.

در سال‌های بعد از این ماجرا حداقل ۵ پژوهشگر و محقق از کشور های انگلیس و آلمان این روش را با موفقیت روی انسان‌ها آزمایش کردند و نتایج قابل قبولی به دست آوردند.

از این نمونه ها می توان در دوران اپیدمی آبله در سال ۱۷۷۴ میلادی، “بنجامین جستی “( Benjamin Jesty) را نام برد که همسر و دو فرزند خود را در برابر این بیماری ایمن کرد.

اما این روش با وجود این که افراد زیادی آن را امتحان کردند در سطح وسیعی درک نشد تا زمانی‌که ادوارد جنر آن را انجام داد.

جنر متوجه این موضوع شد که چرک موجود در تاول ‌هایی که به دلیل آبله گاوی در گاوها به وجود آمده آن‌ ها را در برابر بیماری آبله مصون نگاه می دارد.

جنر این فرضیه را عنوان کرد که : منبع اولیه عفونت بیماری آبله یک بیماری از اسب‌ ها بوده است که از طریق کارگران مزرعه به گاوها منتقل شده بوده و بعد از آن به صورت آبله گاوی بروز کرده است.

ادارد جنر فرآیند ابتدایی واکسن خود را در چهاردهم مه سال ۱۷۹۶ بر روی یک کودک انجام داد، به این ترتیب که جنر تاول های آبله از فردی که از یک گاو آبله گاوی گرفته بود خارج کرد.

در آن روز ادوارد جنر دو دست کودک را مایه‌کوبی کرد که باعث شد در وی تب و برخی نشانه های ناخوشایند بروز کند اما هیچ نوع عفونت جدی در او دیده نشد.

بعد از آن موضوع، جنر مواد مختلفی که روش‌ های رایج ایمنی ‌سازی در آن زمان به شمار می رفتند به آن کودک تزریق کرد و در نهایت کودک با تمام آزمایشات جنر جواب مثبت داد و هیچ واکنش منفی و نشانی از عفونت در او مشاهده نشد.

در روش باستانی و قدمی مایه ‌کوبی ، مایع داخل آبدانه آبله خفیف یا آبله گاوی را استخراج می کردند و به وسیله اجسام تیز و یا سوزن به بدن فرد دیگر وارد می‌کنند.

بر اساس برخی منابع تاریخی ، روش مایه کوبی بسیار پیش ‌تر از ادوارد جنر، در تمدن اسلامی و همچنین در کشور های هند و چین رایج بود.

اولین واکسن جهان
اولین واکسن جهان

گزارش‌هایی مبنی بر آن نیز وجود دارد و بر طبق آنها استفاده از مایه کوبی در میان مسلمانان مناطق شمال آفریقا، هند، ایران و چین را تأیید می شود اما در نهایت ابداع این روش در دنیا به نام ادوارد جنر ثبت شده است..

جنر بعد از انجام تحقیقات گسترده، آن را به انجمن سلطنتی گزارش کرد که البته منتشر نشد و بعد از اصلاح نظر و انجام تحقیقات بیشتر، جنر دستاورد های خود روی ۲۳ بیمار را منتشر کرد که یکی از آنها که آزمایش بر رویش انجام شده بود پسر ۱۱ ماهه جنر به نام رابرت بود.

طی انجام این تحقیقات و فرآیند تست، برخی از نتیجه‌گیری ‌های جنر درست از آب در می آمد و برخی هم اشتباه بود.

مسلما اگر میکروبیولوژی و راه ‌های میکروسکوپی که در حال حاضر وجود دارد در آن زمان بود، فرآیند مطالعاتی جنر بهتر و آسان تر پیگیری می شد.

بعد از انجام تحقیقات پی در پی و تلاش های جنر در نهایت واکسیناسیون مورد پذیرش قرار گرفت و در سال ۱۸۴۰ میلادی، دولت بریتانیا استفاده از آبله برای تحریک سیستم ایمنی را ممنوع اعلام کرد و با استفاده از آبله گاوی، واکسیناسیون را به صورت رایگان برای مردم فراهم کرد.

طولی نکشید که موفقیت او در این کشف در سراسر اروپا گسترش پیدا کرد و در یک ماموریت که سه سال طول کشید به چند کشور فرستاده شد و مورد استفاده قرار گرفت که هدف از آن ارائه هزاران واکسن آبله به مردم بود.

ادوراد جنر سال ها بعد از سوی پادشاه وقت مورد حمایت مالی قرار گرفت و در سال ۱۸۰۲ میلادی، به دلیل فعالیت‌ هایی که در خصوص واکسن داشته ده هزار پوند کمک دریافت کرد.

جنر همچنین در سال ۱۸۰۷ میلادی، بعد از آنکه کالج پزشکان سلطنتی تاثیر فوق العاده و گسترده  واکسیناسیون را تایید کرد، ۲۰ هزار پوند دیگر به دریافت کرد.

.ادوارد جنر در سال  ۱۷۴۹ میلادی در کشور انگلیس به دنیا آمد. او  به دلیل فعالیت های ارزشمندی که داشته جهانیان او را پدر ایمنی‌شناسی می‌شناسند و گفته می‌شود فعالیت های او در این زمینه بیش از هر کس دیگری جان انسان‌ها را نجات داده‌است.