اقتصاد سیاسی طالبان

رهیافت‌ها و مدل‌های اقتصاد سیاسی را می‌توان به چهار دسته تقسیم کرد:
۱. اقتصاد سیاسی کلاسیک
۲. اقتصاد سیاسی رادیکال (چپ‌گرا)
۳. اقتصاد سیاسی محافظه‌کاری
۴. اقتصاد سیاسی لیبرال مدرن
همان‌طوری که باری کلارک نویسنده کتاب “اقتصاد سیاسی تطبیقی” می‌گوید، اقتصاد سیاسی دولت‌ها را می‌توان در چهارچوب یک و یا دو رهیافت ذکرشده، مطالعه و بررسی نمود.
اما با نگاهی به اقتصاد سیاسی طالبان می‌توان گفت، اقتصاد سیاسی این گروه در چهارچوب هیچ یک از این رهیافت‌ها قابل بررسی نیست. به سخن دیگر، طالبان از هیچ یک از رهیافت‌های اقتصاد سیاسی هم در دوره اول حکومت خود و هم در حال حاضر پیروی نمی‌کنند. اقتصاد سیاسی طالبان، نزدیکی زیادی با “اقتصاد سیاسی تروریسم” دارد و در مواردی با اقتصاد سیاسی محافظه‌کاری و سنتی نیز هم‌خوانی دارد.
بسیاری از مشکلات اقتصادی موجود در افغانستان، ناشی از اقتصاد سیاسی این گروه و نیز نگاه ایدئولوژیک و مذهبی رهبران آن به اقتصاد است. طالبان، اقتصاد را حوزه مستقلی نمی‌شمارند و در پی مذهبی‌ساختن اقتصاد هستند. در این اقتصاد سیاسی، سرمایه‌گذاری، مدیریت اقتصادی، رفاه اقتصادی و بخش خصوصی اهمیتی ندارد. متاسفانه این نوع اقتصاد سیاسی نمی‌تواند با واقعیت‌های اقتصاد سیاسی بین‌الملل و اصول اقتصاد مدرن، کنار آید. اقتصاد سیاسی طالبان برای خود این گروه مفید است، اما برای جامعه افغانستان و جامعه بین‌المللی کارآیی و کارآمدی ندارد.

احمد ارشاد خطیبی