افغانستان و ایران علیه داعش

محمود افخمی رشیدی؛ سرکنسول ایران در هرات طی یک نشست خبری گفت: در ۲۰ روز گذشته، چندین جلسه میان مرزبانان ایران و افغانستان در نقطه صفر مرزی صورت گرفته و قرار بر این شده؛ تا از توانایی های هر دو کشور، برای مبارزه با تروریزم، استفاده شود.

وی افزود: شکل گیری و تحرکات گروه های تروریستی همچون داعش خطری برای افغانستان و ایران می باشد و از همین رو، مقامات دو کشور در این رابطه وارد مذاکرات و نشست هایی شده اند.

چند روز قبل نیز جنرال محمد جمعه عدیل؛ فرمانده نیروهای مرزی غرب افغانستان گفته بود که در صورت مشاهده هرگونه تحرک گروه های تروریستی، با آنان برخورد جدی خواهد شد.

تاکنون هیچ مقامی به صورت روشن و واضح، نسبت به فعالیت و انسجام داعش در غرب افغانستان، توضیح نداده؛ اما در هفته های اخیر گزارش های زیادی از نفوذ و فعالیت تروریست های داعش در افغانستان که از عناصر سابق طالبان تشکیل شده انتشار یافته است.

ایران از جمله کشورهایی است که به نظر می رسد داعش را به مثابه یک خطر واقعی در برابر خود می بیند و به همین دلیل، تاکنون با کشورهایی که مستقیما درگیر نبردهای گسترده با این پدیده مخوف و نوظهور تروریستی اند، از طرق مختلف وارد تعامل شده؛ تا به تعبیر برخی صاحب نظران، در آینده مانند همان کشورها، ناگزیر نباشد در داخل قلمروهای سرزمینی خود با این نیروی تروریستی درگیر شود.

بر بنیاد ارزیابی برخی تحلیلگران، ایران از همان ابتدا به این نتیجه رسیده که یکی از اصلی ترین اهداف داعش، کشاندن دامنه ناامنی، بی ثباتی، خشونت، ترور، نبردهای فرقه ای و ترویج ایدئولوژی خشک و خشن مبتنی بر تکفیر و تفرقه به درون قلمروهای جغرافیایی این کشور است و این نکته البته از مناطق اولیه ای که داعش برای آغاز توسعه طلبی تروریستی خود در عراق و سوریه برگزیده نیز کاملا مشهود و مشخص است.

بر پایه همین ارزیابی است که ایرانی ها اکنون در جبهه های نبرد با داعش در عراق و سوریه، از مسیر همکاری های نظامی و اطلاعاتی با دولت های ملی و ارتش های مسلح این کشورها، فعالانه حضور دارد و در واقع، بر بنیاد یک استراتژی مبتنی بر بازدارندگی پیشگیرانه، جغرافیای جنگ را بیرون از مرزهای جغرافیایی خود حفظ کرده و مانع از توسعه طلبی تروریزم به رهبری داعش شده است.

در این میان، انتشار خبرهایی در زمینه ظهور و افزایش فعالیت های داعش در افغانستان، افزون بر نگرانی هایی که در میان دیگر کشورهای همسایه و منطقه به ویژه روسیه، جمهوری های آسیای مرکزی و تا حدودی هند و چین برانگیخته، توجه ایران را نیز به خود جلب کرده و این کشور را برای مقابله و جلوگیری از گسترش و قدرت گیری این اپیدمی خطرناک، به تدبیر و تکاپو واداشته است.

ایران با افغانستان، مرزهای زمینی طولانی دارد؛ مرزهایی که پیش از این نیز به دلیل قاچاق انسان و مواد مخدر، شاهد ناامنی های پراکنده ای بوده است؛ اما اخیرا به دنبال انتشار خبرهایی از نفوذ داعش در افغانستان، از مناطق غربی نزدیک مرزهای زمینی با ایران در افغانستان نیز گزارش شد که داعش در برخی از این مناطق، سرگرم تمرینات جنگی و جلب و جذب نیرو است.

اسماعیل خان؛ فرمانده جهادی و والی پیشین هرات، از کسانی بود که نسبت به فعالیت تروریستی منسوب به داعش در نزدیکی هرات و برخی دیگر از ولایت های غربی کشور، ابراز نگرانی کرد.

با این حساب، به نظر می رسد ایرانی ها به دلایلی که ذکر شد، تحولات در این خصوص را به شدت زیر نظر دارند و به نسبت همین ترصد توأم با نگرانی، تلاش هایی را برای همکاری های نزدیک اطلاعاتی و امنیتی با نهادهای امنیتی افغانستان به راه انداخته اند.

با این حال، کارشناسان مسایل نظامی نیز می گویند که با توجه به تجربه ای که ایرانی ها در مقابله با داعش در کشورهای دیگر اندوخته اند و از سوی دیگر، استقلال نیروهای امنیتی افغانستان در مقابله بر هرگونه خطر تروریستی در آینده، این همکاری ها می تواند برای دوطرف تعامل، مفید و مؤثر باشد؛ اما در این میان، این نکته را هیچگاه نباید از نظر دور داشت که هرگونه همکاری در این خصوص می بایست در چارچوب توافقات رسمی، عرف دیپلماتیک، رعایت حدود و ثغور استقلال، حاکمیت ملی و در نظرداشت حساسیت های دوطرف در خصوص حریم امنیت ملی همدیگر باشد.