آیا امریکا واقعا افغانستان را ترک می کند؟

از حمله یازده سپتامبر به بعد امریکا برای از رفع تهدید از خاک خود درگیر طولانی ترین جنگ ممکن در تاریخ امریکا در افغانستان شده است، اما ایالات متحده و متحدانش نتوانسته اند دشمنانشان را شکست بدهند.

بعد از حادثه یازده سپتامبر که القاعده متهم اصلی آن قلمداد شد دولت بوش جنگ علیه تروریزم را اعلام کرد. در ادامه این جنگ به دلیل تغییرات سیاسی مسیر خود را عوض شده دید. بوش جنگ علیه تروریزم را آغاز کرد و در دوره ریاست جمهوری اش بیشتر روی استراتژی های تهاجمی تمرکز داشت. در دوران ریاست جمهوری اش، بوش جبهات جنگی تازه ای مثل حمله به عراق باز کرد که جنگ افغانستان را تحت تاثیر خود گذاشت. سیاست های کابل و تصامیم سیاسی در واشنگتن گرفته می شد. در ادامه، اوباما نیز بر استفاده از نیروهای نظامی برای حل جنگ افغانستان تاکید کرد اما در عمل مسیر افتتاح دفتر سیاسی طالبان در دوحه قطر را هموار نمود. در آن زمان بیش از صد هزار نیروی امریکایی در افغانستان مستقر بودند.

دفتر سیاسی طالب، هدیه اوباما

در هجده جون ۲۰۱۳ طالبان اولین دفتر سیاسی ممکن خود در دوحه قطر را افتتاح کرده اعلام کردند به مذاکرات صلح با مقامات امریکا علاقه مند هستند. افتتاح دفتر سیاسی طالبان که پس از دو سال مذاکره ممکن شد نوعی موفقیت برای دولت اوباما به شمار می رفت چون طالبانی که اصولا آماده مذاکره نبودند را به دفتر برای مذاکره کشاند. با آمدن ترامپ اما جنگ از دیدگاه نظامی به سمت میز مذاکره و گفت و گو تغییر یافت.

حمایت جنرالان امریکایی از بایدن

اکنون با تغییرات سیاسی در آمریکا سوالات زیادی در مورد سیاست آینده امریکا نسبت به چالش های جهانی در دولت جو بایدن که در انتخابات ریاست جمهور اخیر امریکا توانسته دونالد ترامپ را شکست بدهد، مطرح شده است. پیش بینی شده که دستگاه نظامی امریکا شامل ژنرالان این کشور از بایدن حمایت می کنند چون تصامیم ترامپ آن طوری که این ژنرال ها می خواستند نمی توانست امریکا را حمایت کند. در جریان کمپاین انتخاباتی نزدیک به هشت هزار مقام نظامی و امنیتی عالی رتبه بازنشسته با نوشتن نامه از نامزد حزب دموکرات حمایت کردند.

ترامپ با وضع تعرفه های اضافی یک رویکرد نفی کننده در قبال متحدین امریکا از جمله اتحادیه اروپا و ناتو اتخاذ نمود. ترامپ همچنین با ملت ها و سازمان هایی مانند همکاری اقتصادی جامع منطقه ای، توافق هسته ای ایران و معاهده پاریس قطع ارتباط کرد. ترامپ درگیری تازه ای با چین آغاز نمود. چین اما به توسعه نیروی نظامی، اقتصادی و دیپلماتیک خود مبادرت ورزید در حالیکه امریکا با درگیر ساختن خود در جنگ های بی پایان بحران اقتصادی را تجربه نمود. یک چیز مهمی که ترامپ اما متوجه شد حل هر مشکلی از طریق مذاکره بود. وی تصمیم گرفت نیروهای نظامی امریکا را از افغانستان خارج کند. در سیاست های امریکا دو ارگان مهم و رقیب یکدیگر می باشند: وزارت امور خارجه که مسئول سیاست خارجی ست و وزارت دفاع که بر امور دفاعی تمرکز دارد.

فعالیت کلیدی وزارت خارجه دولت ترامپ

در دوران ترامپ، وزارت خارجه امریکا در موضوع جنگ در افغانستان نقش حیاتی بازی کرد. جنگ بیست ساله ای که با سلاح آغاز شد اکنون قرار است با مذاکره به پایان برسد. اوایل سال جاری، امریکا و طالبان یک توافق نامه صلح برای پایان جنگ در افغانستان امضاء کردند. براساس این توافق نامه نیروهای امریکایی تا می ۲۰۲۱ باید افغانستان را ترک کنند به شرطی که طالبان نیز به شرایط خاصی را پیاده کند، چیزی که تاکنون محقق نشده است. علی رغم توافق نامه صلح امریکا با طالبان مقامات افغان اما نگرانی های خود در مورد عدم اطلاع از اسرار مورد توافق امریکا و طالبان را ابراز داشتند. دولت افغانستان در آزادی زندانیان طالبان که جزء مفاد توافق نامه صلح امریکا و طالبان بود نیز مشکلاتی ایجاد کردند. مذاکره مستقیم دولت افغانستان با طالبان چندین بار به تعویق افتاد. سرانجام مذاکرات بین الافغان پس از مدت ها در سپتامبر سال جاری میلادی در دوحه قطر آغاز شد اما هیات های مذاکره کننده دولت افغانستان و طالبان که برای تعیین کارشیوه مذاکرات گروه های تماس را ایجاد کرده بودند روی برخی شرایطی که طالبان وضع کردند به بن بست خوردند و مذاکرات اصلی تاکنون شروع نشده است. برخی منابع اما می گوید با رفع بن بست در دوحه قرار است در آخر نوامبر مذاکرات رسمی بین طالبان و حکومت افغانستان آغاز گردد.

خروج نیروهای امریکایی تا کریسمس

رئیس جمهور امریکا در ماه اکتبر در تویتی اعلام کرد تمام ۴۵۰۰ سرباز امریکایی تا کریسمس افغانستان را ترک خواهند کرد و این نشان می دهد که ترامپ قصد خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانستان را دارد. جنرالان امریکایی اما کمی بعد اعلام کردند که هیچ برنامه عملی برای خروج از افغانستان تا کریسمس تهیه و اعلام نشده است.

نگرانی ناتو

پس از شکست ترامپ در انتخابات اخیر ریاست جمهوری امریکا سیاست از خروج کامل به خروج نصف نیروها از افغانستان تغییر کرد. ترامپ اما تلاش می کند قبل از اتمام دوره ریاست جمهوری اش خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، سومالی و عراق را تسریع کند. ترامپ اما به دلیل مخالفت مقامات عالی رتبه نظامی در نهایت به خروج بخش کوچکی از نیروها رضایت داد. طالبان اما از سوی دیگر تصمیم ترامپ را ستودند.
این تغییر ناگهانی و خروج سریع سبب شد ناتو نسبت به هزینه بالای خروج سریع یا خروج ناهماهنگ از افغانستان ابراز نگرانی کند. افغانستان ممکن است یک بار دیگر به پناهگاه تروریزم بین المللی تبدیل شده حملات منظم و سازمان یافته علیه کشورهای عضو ناتو صورت گیرد.

ارسال نیروی بیشتر توسط بایدن

پیش بینی می شود با در دست گرفتن قدرت توسط جو بایدن، پنتاگون تصمیم را تغییر داده نیروها و تجهیزات نظامی بیشتر به ویژه حمایت های هوایی به افغانستان گسیل بدارد. بسیاری از متخصصین امریکایی بر این باورند که شرایط روی زمین برای کاهش نیروها مساعد نیست و توازن نیرو به نفع طالبان ممکن است تغییر کند.
بایدن در تازه ترین مصاحبه خود گفت حضور نظامیان امریکایی در عراق و افغانستان را حفظ می کند. وی برای نگهداشتن نیروهای امریکایی در خاک افغانستان تحت فشار قرار دارد. بایدن ممکن است تصمیمات سختگیرانه تری مثل تاخیر در خروج نیروهای امریکایی از افغانستان تا زمان کاهش خشونت، علیه طالبان اتخاذ کند. کاهش نیروهای امریکایی در افغانستان از سویی می تواند بایدن را در شرایط سخت قرار دهد. ترامپ تصمیم دارد نیمی از نیروها را از افغانستان خارج کند در نتیجه اکنون پیش بینی می شود ۲ هزار نیروی امریکایی تا مدت طولانی در افغانستان بماند.

امریکا افغانستان را ترک نمی کند!

این یک نگرانی ست که تنها کسانی که رنج می برند افغان های عادی ست. اما امریکا واقعا افغانستان را ترک خواهد کرد؟ جواب ساده «خیر» می باشد. اولا به این دلیل که طالبان و دولت افغانسان جدی نیستند. دلیل دوم این است که دولت در شرف آمدن در امریکا احتمالا سیاست را تغییر داده پروسه صلح به کندی پیش برود چون امریکا بازه زمانی را گسترش خواهد داد. سومین دلیل وجود بی ثباتی داخلی و بحران های سیاسی بین گروه های چند قومی در افغانستان است. موفقیت صلح نیازمند این است که تمام احزاب و جناح ها به اجماع برسند و نگاهی به تاریخ افغانستان رسیدن به این نقطه را سخت می کند.

منبع