آداب زیارت امام حسین علیه السلام و چند توصیه مهم برای زوار

آداب زیارت امام حسین علیه السلام از دیر باز در میان جامعه شیعی و اسلامی مطرح بوده است. در این زمینه صدها روایت و توصیه از بزرگان دینی به ما رسیده است و کتب مختلفی نوشته شده که به طور مفصل به موضوع آداب زیارت امام حسین علیه السلام پرداخته است.

دم دستی ترین منبعی که به آداب زیارت امام حسین پرداخته است کلیات مفاتیح الجنان اثر شیخ عباس قمی است که همه مومنین به آسانی می توانند به آن دسترسی بیدا کرده و آن را مطالعه کنند.

در این مقاله به موضوع آداب زیارت امام حسین علیه السلام اشاره می شود؛ با ما همراه باشید.

آداب زیارت امام حسین

غسل کردن پیش از زیارت

مستحب است که شخص زائر پیش از زیارت امام حسین علیه السلام غسل کرده و با قلبی پاک و توجه کامل عازم زیارت امام حسین شود. البته در برخی از منابع دینی اینگونه توصیه شده است که بهتر است سه روز روزه گرفته و روز سوم غسل کرده و آنگاه به زیارت امام حسین علیه السلام برود.

برخی ادعیه و مناجات ها نیز پس از غسل و قصد تشرف به محضر امام حسین علیه السلام وارد شده که می توانید آنها را در مفاتیح الجنان پیدا کنید.

ترک کلام بیهوده و شادمانی

یکی از مهم ترین آداب زیارت امام حسین علیه السلام این است که شخص زائربا حالتی اندوهگین و حزن آمیز به زیارت آن حضرت مشرف شود. در روایات اسلامی اینگونه توصیه شده است که زائر امام حسین علیه السلام باید شوخی و خنده و سخنان لغو و بیهوده و همچنین مخاصمه را ترک کند و حتی در برخی توصیه ها وارد شده که  زائر عطر نزند و خود را آرایش نکند؛ حتی غذاهای لذیذ مثل گوشت و حلواجات را ترک کرده و به غذاهای ساده بسنده کند.

از امام صادق روایت شده که فرمودند: «چون می‌خواهی به زیارت امام حسین علیه السلام بروی، آن حضرت را محزون و غمناک و ژولیده و غبارآلود و گرسنه و تشنه زیارت کن که آن جناب با این احوال شهید شد و حاجات خود را بخواه و از کربلا بازگرد، و آن را وطن خود قرار مده.»

اذن دخول گرفتن هنگام ورود به حرم

یکی از سنت های همیشگی ورود به حرم های اهل بیت علیهم السلام، اجازه ورود خواستن قبل از وارد شدن به حرم مطهر است زیرا حرم ها در واقع خانه های خاندان پیامبر محسوب می شوند و فرقی میان حیات وممات ائمه علیهم السلام وجود ندارد.

از این رو شایسته است که قبل از ورود به حرم اذن دخول گرفته و از محضر امام کسب اجازه کنیم. این کار یکی از آداب زیارت امام حسین علیه السلام نیز می باشد و الفاظ مخصوص اذن دخول نیز در کتب ادعیه ذکر شده است. همچنین معمولا در مقابل درب های ورودی حرم ها عبارات مخصوص اذن دخول نوشته شده است. در ادامه، متن عربی و ترجمه اذن دخول به حرم های پیامبر و ائمه علیهم السلام را برایتان آورده ایم.

اللَّهُمَّ إِنِّی وَقَفْتُ عَلَى بَابٍ مِنْ أَبْوَابِ بُیُوتِ نَبِیِّکَ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ قَدْ مَنَعْتَ النَّاسَ أَنْ یَدْخُلُوا إِلا بِإِذْنِهِ فَقُلْتَ یٰا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لاٰ تَدْخُلُوا بُیُوتَ النَّبِیِّ إِلاّٰ أَنْ یُؤْذَنَ لَکُمْ اللَّهُمَّ إِنِّی أَعْتَقِدُ حُرْمَهَ صَاحِبِ هَذَا الْمَشْهَدِ الشَّرِیفِ فِی غَیْبَتِهِ کَمَا أَعْتَقِدُهَا فِی حَضْرَتِهِ وَ أَعْلَمُ أَنَّ رَسُولَکَ وَ خُلَفَاءَکَ عَلَیْهِمُ السَّلامُ أَحْیَاءٌ عِنْدَکَ یُرْزَقُونَ یَرَوْنَ مَقَامِی وَ یَسْمَعُونَ کَلامِی وَ یَرُدُّونَ سَلامِی وَ أَنَّکَ حَجَبْتَ عَنْ سَمْعِی کَلامَهُمْ وَ فَتَحْتَ بَابَ فَهْمِی بِلَذِیذِ مُنَاجَاتِهِمْ وَ إِنِّی أَسْتَأْذِنُکَ یَا رَبِّ أَوَّلا وَ أَسْتَأْذِنُ رَسُولَکَ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ثَانِیا وَ أَسْتَأْذِنُ خَلِیفَتَکَ الْإِمَامَ الْمَفْرُوضَ [الْمُفْتَرَضَ] عَلَیَّ طَاعَتُهُ فُلانَ بْنَ فُلانٍ

خدایا بر دری از درهای خانه‌های پیامبرت (درود تو بر او و خاندانش) ایستاده‌ام، تو مردم را از اینکه بدون اجازه‌اش وارد شوند منع کرده‌ای، در قرآن فرمودی: ای آنان‌که ایمان آورده‌اید، به خانه‌های پیامبر وارد نشوید، مگر به شما اجازه دهند. خدایا من حرمت صاحب این زیارتگاه شریف را در غیابش باور دارم چنان‌که در حضورش و می‌دانم که رسولت و جانشینانت (درود بر آنان باد) همواره زنده‌اند و نزد تو روزی داده می‌شوند، محل ایستادنم را می‌بینند و سخنم را می‌شنوند و به سلامم پاسخ می‌دهند، ولی تو گوشم را از شنیدن کلامشان محجوب کرده‌ای و در فهم مرا به چشیدن لذّت مناجاتشان بازکرده‌ای، من از توای پروردگارم اجازه می‌خواهم اولاً و از پیامبرت اذن می‌خواهم ثانیاً و از خلیفه‌ات امامی که اطاعتش را بر من واجب کرده‌ای اجازه می‌خواهم

و به جای «فلان بن فلان» آن امامی را که می‌خواهد زیارت کند و پدرش را نام ببرد، مثلاً اگر زیارت «امام حسین(علیه‌السلام)» است بگوید: «الْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ(عَلَیْهِ السَّلامُ)» و اگر زیارت «امام رضا(علیه‌السلام)» است بگوید: «عَلِیَّ بْنَ مُوسَی الرِّضا(عَلَیْهِ السَّلامُ)»، همچنین امامان دیگر.

سپس بگوید:

وَ الْمَلائِکَهَ الْمُوَکَّلِینَ بِهَذِهِ الْبُقْعَهِ الْمُبَارَکَهِ ثَالِثا أَ أَدْخُلُ یَا رَسُولَ اللَّهِ أَ أَدْخُلُ یَا حُجَّهَ اللَّهِ أَ أَدْخُلُ یَا مَلائِکَهَ اللَّهِ الْمُقَرَّبِینَ الْمُقِیمِینَ فِی هَذَا الْمَشْهَدِ فَأْذَنْ لِی یَا مَوْلایَ فِی الدُّخُولِ أَفْضَلَ مَا أَذِنْتَ لِأَحَدٍ مِنْ أَوْلِیَائِکَ فَإِنْ لَمْ أَکُنْ أَهْلا لِذَلِکَ فَأَنْتَ أَهْلٌ لِذَلِکَ

و فرشتگان گماشته شده به این بارگاه مبارک ثالثاً، آیا وارد شوم ای رسول خدا! آیا وارد شوم ای حجّت خدا؟، آیا وارد شوم ای فرشتگان مقرّب خدا که در این زیارتگاه اقامت دارید، پس مرا برای واردشدن ای مولایم اجازه ده، به بهترین اجازه‌ای که به یکی از دوستانت داده‌ای، چنانچه من لایق آن اجازه نیستم ولی تو لایق آنی

خواندن نماز در حرم امام حسین علیه السلام

یکی دیگر از آداب زیارت امام حسین علیه السلام خواندن نماز زیارت در حرم مطهر ایشان است. در روایات اینگونه ذکر شده که خواندن نمازهای واجب و مستحب در حرم امام حسین علیه السلام ثوابی چند برابر دارد، از این رو شایسته است که زائر در حرم ابی عبدالله علیه السلام نماز زیارت به جا آورده و اگرهنگام نماز واجب رسیده است نماز واجب خود را در حرم مطهر ادا کند.

خوش رفتاری با دیگر زائران

از جمله آداب زیارت امام حسین علیه السلام این است که نهایت ادب و تواضع و فروتنی در مقابل دیگر زائران انجام شود. شخص زائر باید خود را به زیور تواضع بیاراید و رفتاری نرم وخاشعانه در برابر دیگر زائران ابی عبدالله علیه السلام داشته باشد.

زائر امام حسین علیه السلام باید حواسش باشد که به دیگر مومنین فخر نفروشد و تکبر به خرج ندهد. رعایت حال دیگر مومنین وزائران مخصوصا زوار سالخورده در برخی ایام شلوغ اهمیت بیشتری دارد این اقدام مخصوصا به هنگام زیارت ضریح مطهر باید بیشتر رعایت شود تا مبادا زیارت ما موجب آزار و اذیت دیگر مومنین گردد.

در روایات آمده است: «یَلْزَمُکَ حُسْنَ الصَّحابَهِ لِمَنْ یَصحَبُکَ»، «لازم است بر تو که حسن همراهی را با همراهانت به جا آوری»

وداع هنگام بازگشت از حرم مطهر

یکی دیگر از آداب زیارت امام حسین علیه السلام این است که زائر هنگام ترک حرم با ایشان وداع کند و با امام خود گفتگو کرده و ازایشان بخواهد که بار دیگر توفیق زیارت خود را نصیب او بفرماید. همچنین هنگام وداع با امام باید به امید بازگشت دوباره از حرم اهل بیت علیهم السلام خارج شود.

سخن پایانی

آداب زیارت امام حسین علیه السلام بیش از موازد ذکر شده است و ما در اینجا فقط به ذکر نکات مهم پرداختیم. شما می توانید با اندکی جستجو تمامی آداب لازم برای زیارت ابی عبدالله و دیگر امامان معصوم علیهم السلام را پیدا کنید.

اما اگر کسی از روی نادانی و یا نا آگاهی یکی از این آداب را رعایت نکرد نباید بااخلاق تند با اوبرخورد کرده و اورا سرزنش کرد، چرا که زائر امام حسین علیه السلام از احترام بسیار بالایی برخوردار می باشد. در این موارد باید با اعمال خود او را نسبت به آداب زیارت امام حسین علیه السلام آشنا کنیم زیرا که امام صادق علیه السلام می فرمایند: «کُونُوا دُعَاهَ النَّاسِ بِغَیْرِ أَلْسِنَتِکُمْ»، «مردم را با غیر زبان خود دعوت کنید.»