آب اکسیژنه یا هیدروژن پروکساید چیست؟

  • انتشار: ۱۸ حمل ۱۳۹۹
  • سرویس: اطلس پلاس
  • شناسه مطلب: 82550

آب اکسیژنه چیست، فرصت خوبی برای بررسی اهمیت این ماده در علم پزشکی است، جائیکه بسیاری از بیماری های به ویژه بیماری های عفونی با استفاده از این ماده مهم درمان می شود. تاریخ کاربرد آب اکسیژنه در درمان بیماری های عفونی به سال ها قبل بر می گردد؛ بیست سال یش تحقیقاتی در آمریکا انجام شد که نشان داد این ماده می تواند در درمان برخی بیماری ها از جمله بیماری های مغزی تأثیر داشته باشد. این یافته علمی سبب تمایل عده زیادی به استفاده از آب اکسیژنه شد اما به مرور زمان و با عرضه داروهای آنتی بیوتیک و تلاش شرکت های دارویی برای فروش آنها میزان اطلاعات مردم در مورد این ماده و خواص آن کمرنگ شد.

آب اکسیژنه چیست؟

اولین نکته در مورد آب اکسیژنه چیست، شناخت خصوصیات این ماده مهم در علم پزشکی و عرصه بهداشت می باشد. آب اکسیژنه با نام علمی «هیدروژن پراکسید» یک اکسید کننده متداول است که خاصیت سفیدکنندگی دارد. این ماده نیز مانند دیگر اعضای خانواده پراکسیدها یک پیوند یگانه اکسیژن-اکسیژن دارد و حالت خالص آن یک مایع ناروانی به رنگ آبی می باشد.

آب اکسیژنه چیست
آب اکسیژنه چیست

آنچه در داروخانه ها به عنوان آب اکسیژنه رقیق فروخته می شود در اصل محلولی است متشکل از آب اکسیژنه و آب همانند آب بی رنگ و بی بو است، مزده تلخ دارد و تا حدودی اسیدی ست. از صد قسمت این محلول تنها سه قسمت آب اکسیژنه و بقیه آب است. آب اکسیژنه یک اکسید کننده قوی است که در صنعت برای گند زدایی یا بردن رنگ مورد استفاده قرار  می گیرد. هنگام تجزیه این ماده رادیکال های «OH» که تنها چند ثانیه ماندگاری دارند آزاد می شود اما در همین مدت کم به دلیل دارا بودن خاصیت اکسیدکنندگی شدید می تواند مواد آلی و معدنی را اکسید کند.

دو نوع آب اکسیژنه وجود دارد

نکته دیگر در مورد آب اکسیژنه چیست، انواع این ماده در بازار می باشد. به طور کلی دو نوع «آب اکسیژنه خوراکی و آب اکسیژنه صنعتی» در بازار موجود می باشد. نوع اول معمولا در کارخانجاتی که محصولات تتراپک تولید می کنند، تولید می شود و نوع دوم برای ضدعفونی کردن یا رنگ بری در صنعت مورد استفاده قرار می گیرد.

آب اکسیژنه و درمان بیماری ها

مطلب جالب دیگر در مورد آب اکسیژنه چیست، استفاده از این ماده در درمان برخی بیماری ها می باشد. دانشمندان در دهه نود میلادی به رابطه اکسیژن و تومورهای سرطانی پی بردند؛ براین اساس در صورتیکه ارگانیزم در محیط بی هوازی اتفاق بیفتد، تومور سرطانی به وجود می آید. نارسایی اکسیژن در نواحی خاصی از بدن سبب ضعف بافت پیوندی می گردد و بافت در معرض تبدیل شدن به تومور سرطانی قرار می گیرد. بیوشیمی دان مشهور  اوتو واربورگ برای اولین بار این رابطه را  کشف کرد و توانست جایزه نوبل پزشکی را به خود اختصاص دهد. در ادامه یک دانشمند آمریکایی به نام «فار» در سال ۱۹۹۸ این نظریه را تأیید نمود و پس از تحقیقات بیشتر نشان داد که در شرایط آلترناتیو با تزریق آب اکسیژنه به خون می توان به جذب بهتر اکسیژن در بافت ها کمک کرد و از تشکیل تومورهای سرطانی جلوگیری کرد.

ویژگی های آب اکسیژنه

نکته دیگر در مورد آب اکسیژنه چیست، خصوصیات این ماده می باشد. چنانچه این ماده را به مدت طولانی در مکانی نگهداری کنیم، به مرور تجزیه شده به آب و  اکسیژن تبدیل می گردد. تجزیه این ماده در محیط های بازی، اسیدی و حتی خنثی صورت می گیرد. در محیط بازی سرعت تجزیه بیشتر و در محیط های اسیدی کندتر می باشد. گرد فلزاتی مانند بی اکسید منگنز می تواند سرعت تجزیه آب اکسیژنه را افزایش دهد. اضافه کردن برخی مواد پایدارکننده مانند اسید فسفریک، اوره و اسید بنزوئیک به آب اکسیژنه سبب پایداری بیشتر این ماده می گردد. این ماده میکروب کش و خنثی کننده بو می باشد و اگر یک تکه کالباس قرمز را داخل ظرف حاوی آب اکسیژنه بگذاریم، پس از چند روز کالباس بی رنگ می شود بدون اینکه بویی از خود باقی گذاشته باشد.

موارد استفاده از آب اکسیژنه

در این بخش از مطلب آب اکسیژنه چیست، به موارد استفاده از این ماده حیاتی اشاره می کنیم. رایج ترین کاربرد این ماده در معالجه زخم های بدبو می باشد. حتی می توان آب اکسیژنه را قرقره کرد. استفاده از قرص های اریتزن که ۳۶ درصد آن از آب اکسیژنه و ۶۴ درصد دیگر از  اوره تشکیل شده می تواند به نابودی میکروب های دهان و سفید نمودن دندان ها کمک کند. در خمیردندان ها و مواد دیگری که برای پاک کردن دندان ها مورد استفاده قرار می گیرد نیز آب اکسیژنه به کار رفته است؛ موقعی که دندان های خود را مسواک می زنید آب اکسیژنه خمیردندان اکسیژن تولید می کند و دندان را سفید می نماید. برای بی رنگ کردن شاخ، پشم گوسفند، پنبه، کتان، چوب، کاه، کاغذ، روغن، چربی، واکس، صابون، ابریشم، عاج فیل، پر و غیره نیز می توان از این ماده استفاده کرد. اگر موهای سیاه خود را پس از شستن با کربنات سدیم در محلول آب  اکسیژنه قرار دهید، به رنگ روشن تبدیل می شود. اگر دوست دارید موهای بور مایل به قرمز داشته باشید، موهای سیاه خود را با مخلوطی از ۱۰۰ گرم آب  اکسیژنه سی درصد و چهار قطره محلول بیست و پنج درصد آمونیاک تر کنید و پس از ده تا بیست دقیقه با آب خالص و سپس با محلول اسید سیتریک بشویید، وجود آمونیاک باعث آزاد شدن سریع تر اکسیژن می شود چون آب اکسیژنه در محیط های قلیایی سریع تر اکسیژن می دهد.

شناسایی آب اکسیژنه

نکته بعدی در مورد آب اکسیژنه چیست، شناسایی این ماده مهم می باشد. برای این کار محلولی از بی کرمات پتاسیم و اسید سولفوریک را در یک لوله آزمایش قرار دهید و سپس به آن آب اکسیژنه اضافه کنید. رنگ محلول ابتدا آبی رنگ و در ادامه به سبز تبدیل می شود.
به هر صورت اینک که با آب اکسیژنه چیست و خواص و کاربردهای این ماده حیاتی آشنا شدید، به خوبی می دانید که برای جلوگیری از تشکیل تومورهای سرطانی می توان آب اکسیژنه را به بافت هایی که نارسایی اکسیژن دارند تزریق کرد. آب اکسیژنه اگرچه با عرضه آنتی بیوتیک ها اهمیت خود را در مقایسه با گذشته از دست داد اما همچنان به عنوان یک اکسید کننده و پاک کننده قوی مطرح است.