چرا من در شرایط کنونی افغانستان مخالف نظام فدرالی هستم ؟

چند روز قبل از تقاضای مردم فاریاب، حداقل آنهایی که به دوستم وفادار هستند، در مورد اینکه مردم حق داشته بشند که والی خود را انتخاب کنند، حمایت نمودم. در همانجا نوشتم که این عمل” برای استقرار یک نظام غیر متمرکز و عدالت اداری” گام خوب است.
چندی نگذشت که آنها دست به انتخابات زدند. از صندوق های انتخاباتی که برای تعین والی فاریاب بود چنین چیزی بیرون شد : ” هرچه که رهبر بگوید همان دموکراسی است برای ما، همان دولت فدرالی است برای ما … یا رهبر یا کفن “.

بارها گفته ام که رژیم فدرالی شکل اداری حکومتی است که روی یک نظام دموکراتیک بنا یافته باشد. البته رژیمهای خودکامه و دیکتاتور مانند شوروی هم یک نظام فدرال داشت که نمونه مسخ شده فدرالیسم بود. در کشوری که اکثریت مردم، حتا جوانان درس خوانده، نمیدانند واقعآ دموکراسی چیست. در کشوری که دولتمردان و سیاستمداران آن کاملآ قومی فکر و عمل میکنند، ممکن است فرهنگ دموکراتیک جا افتد ؟ مسلمآ که نه. آنچه در فاریاب میگذرد درک افغانی فدرالیسم را نشان میدهد. فدرالیسم در کشور عقب مانده سیاسی و فرهنگی یعنی تقسیم کشور به مناطق مختلف زیرحاکمیت یک سینیور(سردار) جنگی قومی بعنوان رهبر. اقوامی که چنین رهبری نداشته باشند زیاد مهم نیست. تحت عنوان و یا زیر عکس رهبران کشته شده ای شان اینکار را انجام خواهند داد.

آیا ممکن است بدون بکلوریا وارد دانشگاه شد، بدون لیسانس ماستری و بدون ماستری دکترا گرفت ؟ رسیدن به یک نظام اداری و سیاسی مبتنی به فدرالیسم زمانی صورت میگیرد که ما واقعآ مشق حکومت داری خوب و دموکراسی بکنیم، از یک حکومت سخت مرکزی که از فردی مانند اشرف غنی رهبر و پدر ملت میسازد، بسوی اداره غیر متمرکز برویم و شاید روزی، چرا نه، به یک سیستم فدرال راه یابیم.
نظام فدرالی برای کشورهای چند قومی و چند زبانه یک نظام اداری خوب است ولی برقراری آن پیش شرط هایی دارد که بدون آن فدرالیسم در افغانستان کنونی ادامه جنگ و خشونت و زیر یوغ رهبران کاریزماتیک ولی کم سواد سیاسی برویم و دیگه کس نتواند جلو جنگهای قومی متعدد را بگیرد.

دکتر کریم پاکزاد