واکنش ارگ به سخنان رئیس جمهور ایران در مورد استفاده از منابع آبی

ارگ ریاست‌جمهوری در واکنش به اظهارات حسن روحانی رئیس جمهور ایران اعلام کرد که این اظهارات نادرست است، افغانستان تاکنون نتوانسته بود از منابع طبیعی خود استفاده کند اما اکنون عزم جدی برای مدیریت آن دارد.

نجیب‌الله آزاد معاون سخنگوی رئیس جمهور در واکنش به اظهارات اخیر حسن روحانی تصریح کرد که افغانستان تصمیم جدی دارد تا منابع طبیعی این کشور به‌ویژه منابع آبی خود را مدیریت و استفاده کند.

وی تأکید کرد: «این کمترین حق ما از منابع طبیعی است تا از آب‌های جاری کشورمان استفاده کنیم».

نجیب آزاد تصریح کرد که این قبیل اظهارات نادرست است زیرا حکومت افغانستان حق دارد تا از منابع طبیعی خود استفاده کند و این موضوع در اولویت برنامه‌های دولت کابل قرار دارد.

در همین حال وزارت انرژی و آب نیز می‌گوید که ایران از سال‌ها به این‌سو با نام حُسن هم‌جواری و همسایگی تا چهار برابر حق آبش از دریای هیرمند (یا هلمند امروزی)، آب گرفته است اما  در برابر آن تمامی چشمه‌های آب مرزی‌اش را که به افغانستان سرازیر می‌شوند با ساختن بیش از ۳۰ بند در آنسوی مرز خشکانیده است.

به گفتۀ این وزارت، ساخت بندها در حوزه‌های آبی هریرود و هیرمند، در اولویت برنامه‌های حکومت افغانستان جا دارد و این کار از بهر مدیریت آب‌های مرزی و نیز از بهر پیشرفت اقتصاد ملی انجام می‌شود.

بصیرعظیمی، معین وزارت انرژی و آب، در این باره گفت: «ما با ساختن بندها می‌توانم قدرت مدیرت آب‌ها را در افغانستان داشته باشیم.» بر بنیاد بخشی از مادۀ پنجم معاهدۀ آب دریای هلمند که میان افغانستان و ایران امضاء شده است، افغانستان بر باقی آب رود هیرمند هر طوری که خواسته باشد استفاده کند می‌تواند و ایران هی‌چگونه ادعایی بر آب هیرمند، بیشتراز مقادیری که طبق این معاهده تثبیت شده اند ندارد، حتا اگر مقادیر بیشتر آب در دلتا و سفلای هیرمند میسر هم باشد.

حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران، روز دوشنبه در یک نشست در تهران، با انتقاد از پروژه‌های ساخت بند در افغانستان، گفت: «ما نمی‌توانیم در برابر آنچه که محیط زیست ما را خراب کند بی‌تفاوت باشیم. ساخته شدن سدهای متعدد در افغانستان و بندها از کجکی، کمال خان، سلما و دیگر بندها در شمال و جنوب افغانستان، در استان خراسان ما، سیستان و بلوچستان ما تاثیرگذار است.»

افغانستان به گونۀ میانگین سالانه ۷۰ میلیارد متر مکعب آب دارد. اما بر بنیاد اطلاعات داده شده، ۸۰ درصد این آب‌ها بدون استفاده به ایران، پاکستان و شماری از کشورهای آسیای میانه می ریزد، از این میان ایران از همسایه‌های افغانستان است که در حال حاضر از دو حوزۀ آبی کشور بیشترین آب را می‌گیرد.