طالبان و نظام صحی افغانستان: «ناکارآمدی مدیریتی، کمبود امکانات و فرار متخصصان»

با تسلط طالبان بر افغانستان، نظام صحی این کشور نیز همانند سایر عرصه‌ها، فروپاشید و زنجیره انتقال امکانات و تجهیزات صحی به بسیاری از مناطق دور افتاده قطع شد.

سرازیر شدن میلیون‌ها دالر کمک‌های خارجی در یک سال گذشته نیز نتوانست مشکلات بخش صحی افغانستان را حل کند و هنوزهم نظام صحی این کشور، با چالش‌های فراوان مواجه است.

مسئولان وزارت صحت عامه طالبان، با وجود کمک‌های فراوان سازمان‌های بین‌المللی، تاکنون نتوانسته‌اند نظام صحی کشور را دوباره احیا کنند و خدمات صحی در نقاط مختلف افغانستان را به حالت عادی بازگرداند.

نهادهای بین‌المللی همانند «کمیته نجات»، «سازمان صحی سازمان ملل» و «صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل» بارها از پیامدهای فروپاشی نظام صحی افغانستان هشدار دادند، اما مقامات وزارت صحت عامه طالبان با وجود این هشدارها، نتوانستند اقدامات مؤثر برای احیای نظام صحی افغانستان بردارند.

ناکارآمدی مدیریتی مسئولان وزارت صحت عامه طالبان باعث شده است که بزرگترین چالش‌های نظام صحی افغانستان، همچنان پا برجا بماند و راه حلی برای رفع آن، جستجو نشود.

نظام صحی افغانستان اکنون با دو چالش عمده مواجه است؛ کمبود امکانات و تجهیزات صحی و کمبود پزشک و متخصص در بخش‌های مختلف.

کمبود امکانات و تجهیزات

حکومت پیشین افغانستان بسیاری از امکانات و تجهیزات صحی را از نهادها و موسسه‌های بین المللی دریافت می‌کرد و نظام صحی کشور با حمایت این نهادها، به فعالیت خود ادامه می‌داد.

اما با تسلط طالبان بر افغانستان و وضع تحریم‌های بین المللی بر کشور، بسیاری از پروژه‌های صحی متوقف شد و نهادهای بین المللی دیگر قادر به همکاری با نظام صحی افغانستان نبودند.

قطع کمک‌های بین‌المللی و توقف فعالیت بسیاری از نهادهای بین‌المللی، باعث شد که نظام صحی افغانستان با کمبود دارو و تجهیزات صحی مواجه شود و قادر به ارائه خدمات به مردم نباشد.

شفاخانه‌ها و کلینیک‌ها در روستاها و نقاط دور دست افغانستان، بیشتر از شهرها، با کمبود دارو و تجهیزات مواجه شدند و ساکنان روستاها از این ناحیه بیشترین آسیب را متحمل شدند.

ماه گذشته و با شیوع بیماری وبا در ولایات جنوبی، روشن شد که طالبان توانایی مقابله با یک بیماری واگیر را ندارند و نتوانستند به موقع مراکز صحی لازم را برای رسیدگی به بیماران ایجاد کنند و همچنین کمبود دارو، امکانات و تجهیزات را رفع کنند.

کمبود تجهیزات و امکانات در مراکز صحی افغانستان هنوز رفع نشده است و طالبان در یک سال گذشته نتوانسته‌اند بر این مشکل فایق آیند. حتی بسیاری از شفاخانه‌های بزرگ در شهرهای بزرگ افغانستان، با کمبود تجهیزات و امکانات صحی مواجه هستند و خدمات مناسب را به بیماران ارائه نمی‌توانند.

علاوه بر این، با سقوط حکومت پیشین افغانستان و تسلط طالبان، معاش کارمندان بخش صحی افغانستان، برای چندین ماه قطع گردید و طالبان توانایی پرداخت آن را نداشتند. این مشکل در نهایت با حمایت کمیته بین‌المللی صلیب سرخ رفع شد و این نهاد معاش سه ماهه کارمندان بخش صحی افغانستان را پرداخت کرد.

اما بعد از آن، طالبان معاش کارمندان بخش صحی را کاهش دادند و بسیاری از امتیازات آنها را کاهش دادند؛ چیزی بر ارائه خدمات و فعالیت پزشکان نیز، تأثیر گذاشته است و بسیاری از آنها شکایت دارند که معاش و امتیازاتی که دریافت می‌کنند، کفاف مصارف و هزینه‌های زندگی آنها را نمی‌کند.

کمبود متخصص

با تسلط طالبان بر افغانستان، هزاران شهروند این کشور برای نجات از کشتار نیروهای طالبان و «انتقامجویی» آنها، راه مهاجرت و فرار از کشور را در پیش گرفتند.

در این میان، شماری از پزشکان و متخصصان بخش‌های مختلف صحی، نیز راه مهاجرت و فرار از کشور را در پیش گرفتند و به کشورهای همسایه، کشورهای اروپایی و یا آمریکا رفتند.

فرار پزشکان و متخصصان پیامدهای ناگواری برای نظام صحی افغانستان در پی داشت و اکنون کشور با کمبود متخصص در بخش‌های مختلف صحی، مواجه است.

وزارت صحت عامه طالبان سه روز پیش اعلام کرد که به دلیل کمبود قابله، در یک سال گذشته ۵۸۵ مادر هنگام زایمان، جان خود را از دست داده است.

سرپرست وزارت صحت عامه طالبان گفت که در یک سال گذشته، به دلیل کمبود داکتران زن، بسیاری از زنان افغانستان از خدمات صحی محروم بوده‌اند.

صندوق جمعیت سازمان ملل متحد نیز اعلام کرده بود که افغانستان بعد از تسلط طالبان، دارای بیشترین موارد مرگ میر مادران و نوزدان در آسیا است.

مسئولان بخش صحی طالبان شاید بتوانند با همکاری نهادهای بین المللی، کمبود تجهیزات و امکانات مراکز صحی کشور را تا اندازه‌ای رفع کنند، اما سالها زمان را خواهد برد تا کمبود پزشک و افراد متخصص در نظام صحی افغانستان، جبران شود.

چالش‌های موجود در نظام صحی افغانستان باعث شده است که ارائه خدمات صحی به شهروندان با چالش مواجه شود و به صورت منظم و به موقع ارائه نشود و در نتیجه، جان بسیاری از بیماران عاجل با خطر مرگ مواجه شود.