طالبان؛ محدودیت علیه شهروندان و نرمش در سیاست خارجی!

همزمان با اعلام ممنوعیت تحصیلات زنان در دانشگاه های کشور توسط رژیم طالبان، دولت آمریکا اعلام کرد که دو شهروند این کشور از بند طالبان آزاد شده و روانه قطر شده اند.

تقارن این دو رویداد را نباید صرفا یک اتفاق دانست. دولت نامشروع طالبان طی یک و نیم سال گذشته همواره سعی داشته است که محدودیت های سختگیرانه و نامعقول علیه شهروندان کشور را با نرمش در سیاست خارجی همراه کند تا از فشارهای بین المللی درباره این اقدامات سختگیرانه بکاهد.

طالبان پس از تسلط مجدد بر افغانستان هیچگاه موضع تند و خصمانه ای علیه کشورهای خارجی نداشته است. مقامات ارشد این گروه بارها خواستار عادی سازی روابط با غرب شده و به طور مکرر از اروپا و آمریکا خواسته اند که سفارتخانه های خود در کابل را بازگشایی و فعال کنند.

این نرمش در سیاست خارجی معمولا پس از هر اقدام سختگیرانه علیه شهروندان کشور افزایش می یابد تا واکنش های احتمالی کشورهای غربی در خصوص این محدودیت ها را تلطیف کند.

از طرف دیگر، هیات حاکم بر کشور، پایه های قدرت و مشروعیت خود را بر قشر سنتی که فهم و قرائت خاصی از دین دارند بنا نهاده و عملا دست این گروه برای بازنگری در قوانین سختگیرانه چندان باز نیست.

جنگجویان این گروه که طی دو دهه اخیر تنها پایگاه اجتماعی طالبان را تشکیل داده و فهم خاصی از دستورات دینی دارند، تنها در صورتی طالبان را برای حکومت بر افغانستان مشروع می دانند که بدون توجه به فشارهای بین المللی، احکام شرعی را به همان صورت سختگیرانه و خاص به اجرا درآورد. به عبارتی، طالبان هویت و مشروعیت خود را بر قرائت خاصی از دین گره زده است که اگر از آن عدول کند، دیگر نمی تواند داعیه حکومت اسلامی و انحصاری بر افغانستان را داشته باشد.

به همین جهت است که طالبان دچار یک رفتار متناقض و رویکرد دوگانه با شهروندان خود و کشورهای خارجی شده است: سخت گیری و ایجاد محدودیت های روز افزون در برابر شهروندان و ملایمت و نرمش در برابر کشورهای خارجی.

حکومت طالبان مجبور است به صورت همزمان هم توده های سنتی افغانستان که بیش از دو دهه ماشین جنگی این گروه را به حرکت درآورده را راضی نگه دارد و هم در برابر کشورهای غربی نرمش نشان دهد تا از شدت واکنش های آنها علیه تصمیمات سختگیرانه خود بکاهد.

در این میان، مردم عادی وسط این دو لبه قیچی در حال زجر کشیدن هستند اما بدیهی است که این رویکرد دوگانه و متناقض نمی تواند زیاد ادامه داشته باشد و بالاخره این طناب از یک سو پاره خواهد شد!

نویسنده: سید مصطفی موسوی