صلح و عدالت، بدون حقوق بشر غیرممکن است!

امروز (۱۶ جوزا) سالروز تاسیس کمیسیون مستقل حقوق بشرافغانستان است. این نهاد ضرورت و مشروعیت خود را افزون بر اندیشه و ارزش های انسانی و عدالت خواهانه، از متن قانون اساسی مبنی بر نظارت بر وضعیت حقوق بشر و کارکرد حکومت در رعایت حقوق بشر و توسعه ارزش های حقوق بشری، بدست آورده است.

توجه به حقوق بشر از نخستین روزهای فصل نوین کشور، امیدها و آرزوهای بسیاری در رعایت کرامت انسانی، تامین حقوق اقشارمختلف جامعه، به ویژه اقشار و افراد آسیب پذیر، تامین عدالت، بخصوص برای دادخواهی از قربانیان و بازماندگان آنان، پاسخگو ساختن نقض کنندگان حقوق بشر و پاسخگو ساختن حکومت در تطبیق قانون و عدالت، و در نهایت تسکین درد و رنج های بی شمار مردم رنج دیده افغانستان و انسانی ساختن فضا و ساختارها و سیاست در افغانستان، زنده ساخت.

حقوق بشر تا چندسال پیش در سیاست کلان ملی و بین المللی افغانستان بعنوان یک معیار غیرقابل چشم پوشی و شاخص اصلی سلامت و پذیرش هرنوع اندیشه، فعالیت، قانون گذاری، سیاست ورزی و حکومتداری مطرح بود و در محوریت قرار داشت. در آن شرایط دیدگاه و عملکرد نه تنها مخالفان، بلکه موجودیت نیروهای دموکراتیک و حتا حضور جامعه بین المللی در کشور مورد سنجش قرار می گرفت.
سخن کوتاه، با تاسف امروز در شرایطی قرار گرفته ایم که داستان پردازان ملی و بین المللی افغانستان “حقوق بشر” را کاملا از محوریت برنامه ها و فعالیت های خود در عرصه سیاست، جنگ، صلح و حکومتداری حذف نموده اند، و در غیبت ” حقوق بشر” هرگونه تصمیم گیری، فعالیت و توافق را برای خود مجاز می دانند.

در وضعیت دگرگون گشته جاری، نقض گسترده حقوق بشر در تمام عرصه و بر همه اقشار و افراد جامعه با شدت و تکان دهنده ترین شکل ممکن جریان دارد؛ و هیچ گوشنوا و چشم بینایی بسوی قربانیان بی شمار وجود ندارد. مردم افغانستان مشکلات و سختی های بیرون از توصیف را در روزگاران خود بسیار دیده اند ولی هیچ وقت به اندازه امروز درباره سرنوشت امروز و فردای خود ناامید و سرخورده نشده اند.
وضعیت دردناک کنونی و چرخش منحط سیاست در کشور این گفته اخضر ابراهیمی نماینده سابق سازمان ملل متحد در دانشگاه کابل را، و آن هم در روزجهانی حقوق بشر در برابر دیدگانم عینیت بخشید که گفت: برای ما “عدالت” مهم نیست، “صلح” اولویت دارد. طالبان روزی باید در قدرت شریک شوند.

اما تجربه تا ریخی نشان داده است که صلح و عدالت، بدون حقوق بشر غیر ممکن است. بدون حقوق بشر چرخه نقض حقوق بشر ادامه خواهد یافت و قربانیان بیشتری را بکام خود خواهد کشید.

عبدالشکور اخلاقی