شورای عالی دولت، ویژگی ها و ترکیب

تشکیل شورای عالی دولت بحث جدید افغانستان است. گفته می شود در مورد ترکیب و‌ مشخصات این شورا، بحث های جدی جریان دارد.

چند نکته گفتنی است:
۱- چه ضرورت و نیازی به ایجاد این شورا وجود دارد در حالی که ما نهادهای قانونی و مشروع داریم؟

۲- ابتکار یا راه اندازی بحث ایجاد شورای عالی دولت باکدام هدف صورت می گیرد؟ آیا هدف مصروف ساختن، ارضا و اقناع برخی رهبران، شخصیت های سیاسی- جهادی و یک تعداد رجال نامدار در کشور است یا جمع کردن عقل ها و شعورها و تجارب جمعی باهدف باز کردن گره ها و حل مشکلات پیچیدهٔ سیاسی کشور؟ اصولا آیا اراده ای برای باز کردن این گره ها وجود دارد؟ چون بعضا تصور می شود این گره ها عمدا ساخته می شوند تا ذهن ها و عقول مصروف گردند!

۳- تجربهٔ تشکیل شوراها و کمسیون ها و توافق ها در کشور کاملا ناکام و بی نتیجه بوده است. شورای عالی دولت چه کاربردی خواهد داشت؟

۴- وقتی بحث شورای عالی مصالحه یا شورای عالی دولت مطرح می شود، تنها از چند چهرهٔ مشخص و تکراری- با احترام به برخی از این شخصیت ها- نام گرفته می شود؛ چهره هایی که در همهٔ این شوراها و نهادهای عالی می خواهند عضویت داشته باشند و برای بیش از سی ملیون نفر تصمیم بگیرند.

۵- این چهره ها دقیقا باید ارزیابی شوند که از چه طیف جامعه نمایندگی می کنند؛ از کدام قوم کلان، از کدام کتلهٔ سیاسی کلان، از کدام سمت و سو و جغرافیای مشخص؟
شماری از رهبران محترم احزاب سیاسی، حتی از حزب خود هم نمایندگی کرده نمی توانند؛ در این احزاب چندین انشعاب و انشقاق رخ داده است. برخی از این آدرس ها مدت هاست به آدرس های کاذب تبدیل شده اند و برخی از این چهره ها به فسیل و کاریکاتور !

۵- آیا ترکیب شمار معدود چهره های محترمی که هنوز روح و جوهر تحولات نوین و دگرگونی های ژرف ایجاد شده در کشور را درک نکرده، با شیوه و مکانیزم دولت داری جدید، حکومت داری مدرن و حل منازعات و چالش های سیاسی بیگانه اند، می توان شورایی ساخت که ممد دولت و رهگشای مشکلات جاری باشد؟ فضای سیاسی- اجتماعی و اقتضائات جدید با فضای بیست سال گذشته بسیار متفاوت است، جامه های کهنه مناسب اندام جدید جامعه و سیاست کشور نیست.

۶- بسیاری از این چهره ها جایگاه خودرا در انتخابات ها مشخص کرده اند و میزان مقبولیت اجتماعی خودرا محک زده اند، چرا دست از سر مردم بر نمی دارند؟

۷- واقعا چه ترکیبی با کدام مشخصات می تواند تمثیل اجماع ملی باشد و از همهٔ طیف ها و جمع ها و جهت ها نمایندگی کند؟
اگر قرار است شورایی بر مبنای توافق سیاسی یا کدام مصلحت دیگر ایجاد شود، به نظر من باید اولا ترکیب آن از لحاظ فرا گیری عمقی و ثانیا از نظر کیفی و معیارهای فکری – تخصصی جدا مورد توجه و امعان نظر قرار گیرد.

۸ – برخی از چهره هایی که هم اکنون نامشان من حیث‌ عضو شورای عالی دولت گرفته می شود، به گونهٔ غالب فاقد جایگاه و مقبولیت نسبی اجتماعی اند. مدعیان نمایندگی قومی و نیز مدعیان داشتن حزب سیاسی فراگیر آن قدر زیاد است که نمی توان احصا کرد. پس باید معیار ها و ملاک های مشخص و واقع بینانه تری که در عین محدود بودن به گونهٔ نسبی همهٔ قوای ثلاثه، نهادها و‌ساختارهای رسمی دولتی، مدنی، سکتور خصوصی، زنان و متخصصان حقوقی و دولت داری مدرن را در بر بگیرد و گرنه چند شخصیت و چهرهٔ مشخص نمی توانند به نمایندگی از مردم افغانستان تصمیم بگیرند.

سید آقا حسین فاضل سانچارکی